Het zijn goede dagen voor de politieke beweging DENK. Sinds de Marokkaans-Nederlandse prominent Farid Azarkan zich verenigde met de beide Turks-Nederlandse Kamerleden Kuzu en Öztürk is het verbond tussen Turkse en Marokkaanse Nederlanders een feit. 

En daarmee is de kans dat DENK bij de komende verkiezingen in 2017 daadwerkelijk Kamerzetels gaat halen flink toegenomen. Althans, dat denken we. En zie daar ons probleem: we weten het niet, omdat we het niet zien. Scherper gezegd: omdat we het niet kunnen zien. 

En dat is niet het enige: hoeveel pijn Nederlanders met een donkere huidskleur écht voelen vanwege de aanwezigheid van Zwarte Pieten bij het sinterklaasfeest? Geen idee. Hoe het zit met steun of begrip voor de aanslagen van IS bij moslims in Nederland? We blijven u de antwoorden schuldig. En of Nederlanders van Turkse afkomst het oppakken van Ebru Umar wel of niet terecht vinden? We weten het niet.

Drie voorbeelden van de afgelopen tijd die ons opiniepeilers doen knarsetanden van frustratie. Want het vestigt de aandacht op iets waar we liever niet over praten: eigenlijk is er geen peiler die via online onderzoek alleen gedetailleerd onderzoek kan doen onder de verschillende groepen allochtonen in ons land. 

Viel het u op? We vertelden de laatste jaren in EenVandaag dat de deelnemers aan ons onderzoek naar Zwarte Piet massaal tégen verandering van zijn uiterlijk waren. Daar kunt u gerust de conclusie uit trekken dat grote groepen in de samenleving, een ruime meerderheid, er zo over denkt. Enorm relevant is vervolgens wat Nederlanders met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond vinden, maar juist daarover hielden we ons op de vlakte: 'een derde voelt zich wel eens gekwetst door Zwarte Piet'. Weinig concreet, omdat we in ons onderzoek slechts enkele honderden deelnemers in deze groepen hebben. En dan worden we altijd heel voorzichtig. We hebben wel donkere mensen ondervraagd, en we kunnen over die groep ondervraagden best uitspraken doen. Maar het zijn er relatief weinig. Bovendien is het de vraag of in ons panel aanwezige donkere Nederlanders wel representatief zijn voor alle donkere Nederlanders. Daarom kunnen wij op z'n best een indruk geven van hoe er door een deel van de gemeenschap gedacht wordt. Maar niet meer dan dat.

Tal van pogingen om allochtonen panellid te maken

Er zijn altijd wel wat 'ondervertegenwoordigde' groepen waar elke opiniepeiler van wakker ligt, maar allochtonen spannen de kroon. Bij het EenVandaag Opiniepanel hebben we de afgelopen jaren ongelooflijk veel energie gestoken in pogingen om allochtonen en moslims te interesseren voor onze peilingen. We hebben samengewerkt met belangenorganisaties, op beurzen gestaan, in speciale bladen geadverteerd, met opinieleiders binnen de allochtone gemeenschap gepraat, zelfs samen met Maroc.nl een jaarlijkse ramadan-sms service gefaciliteerd.

Niets zorgde ervoor dat er groepen allochtonen blijvend deelnamen aan onze enquêtes. Sommigen hebben geen interesse in politiek en het maatschappelijke debat, anderen voelen weerstand bij veel Nederlandse media, bij een andere groep zit het niet in hun cultuur om elke keer hun mening te geven.

Correcties

Wat kun je doen als je te weinig deelnemers hebt van een bepaalde groep? Je kunt zorgen dat de weinige deelnemers die je hebt, altijd opgenomen zijn in de steekproef die je neemt. En je kunt wegen: een berekening loslaten op je resultaten die ervoor zorgt dat de mening van allochtone deelnemers zwaarder in de resultaten wordt meegewogen dan die van andere respondenten. Maar allochtone deelnemers die je niet hebt, kun je natuurlijk ook niet omhoog wegen. 

Peilingen toch waardevol

Betekent dit dat alle peilingen nietszeggend zijn? Zeker niet. In de meeste gevallen kunnen we prima aannemen dat Nederlanders van allochtone afkomst geen afwijkende mening hebben van hun autochtone landgenoten. Alleen bij onderwerpen waar zij - bijvoorbeeld vanwege hun religie, stemgedrag, of hun rol in het debat - mogelijk de afwijkende groep zijn, daar ontstaan de problemen. En dat maakt dit een lastige tijd voor opiniepeilers.

Terug naar DENK, de partij die het komend jaar een gooi gaat doen naar Kamerzetels. Hoewel Nederland vele honderdduizenden moslims telt betekent dat niet per definitie een succes: vier jaar geleden hief de Nederlandse Moslim Partij zichzelf op, nadat ze er in vijf jaar niet in was geslaagd om een zetel in een gemeenteraad of de Tweede Kamer te behalen.

Maar, de tijden lijken veranderd. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 behaalde de Partij van de Eenheid, een partij met een islamitische grondslag, een raadszetel in Den Haag, de Islam Democraten hebben zelfs twee zetels. In Rotterdam haalde de door de islam geïnspireerde partij NIDA ook twee zetels. Zal DENK de eerste landelijke variant worden? We weten het nóg niet, maar we zullen samen met onze collega’s van GfK doen wat we kunnen om het draagvlak onder een moeilijk te peilen doelgroep toch goed in te schatten. Het is nog geen 2017.

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."