Dreiging gevechtsdrones neemt toe: 'Er moet internationale regelgeving komen'

De recente aanval op een olie-installatie in Saoedi-Arabië met drones zet de discussie over de inzet van deze 'nieuwe' wapens op scherp. Tweede Kamerlid Koopmans pleit voor internationale afspraken. "Het is tijd dat we actie ondernemen."

Jarenlang behoorden gevechtsdrones exclusief tot het wapenarsenaal van de Verenigde Staten. Nu het steeds makkelijker wordt zelf drones te bouwen zijn de Amerikanen al lang niet meer de enige speler op dit veld. Landen zoals China, Rusland en Turkije investeerden de afgelopen jaren fors in onbemande gevechtsdrones. En inmiddels is de technologie ook in handen van terroristische groeperingen zoals IS en Hamas.

Drones steeds makkelijker verkrijgbaar

Drones kunnen nauwgezet doelen in de gaten houden, dagen in de lucht blijven en anoniem aanvallen uitvoeren. Dat werd recent pijnlijk duidelijk in Saoedi-Arabië. Bij een aanval met verschillende drones werd een olie-installatie hard geraakt, in een klap kwam de halve olieproductie van het land stil te liggen. Tot op heden is onduidelijk wie er precies achter de aanval zat.

"Het was een ongebruikelijke aanval in die zin dat het meerdere drones tegelijk waren en het een aanval op een vitale infrastructuur was, namelijk de olie. Dit was absoluut een wake-up call. Westerse landen hebben heel lang gezegd dat het een ideaal middel is: zonder gevaar voor eigen troepen kan je een wapen inzetten tegen vijanden. Maar in Saoedi-Arabië zie je dat dat als een boomerang terug kan komen", vertelt wapenspecialist Frank Slijper van vredesorganisatie PAX.

Bron: ANP

Regelgeving

Tweede Kamerlid Sven Koopmans vraagt al jaren aandacht voor de gevaren van vijandige drones. "Sommige drones zijn nieuwe massavernietingswapens, waarmee je anoniem grote aanslagen kan plegen. Als er een kernwapen wordt gegooid, weet je waar deze vandaan komt. Drones zijn klein en kunnen overal komen."

Hij wil dat er afspraken worden gemaakt over de regels van het inzetten van drones als wapen. "Het is tijd dat we fors actie ondernemen, aanslagen laten zien dat het nodig is. We moeten nu echt handelen."

Leidende rol

"Dit is een hele nieuwe categorie wapens waar nog geen afspraken over bestaan", vertelt Sven Koopmans (VVD). Hij wil dat er internationaal bindende regels komen en vindt dat Nederland hierin een voortrekkersrol moet nemen. "Ik heb minister Blok gevraagd om aanjager te worden van internationale regelgeving." Minister Blok heeft inmiddels laten weten dat er volgend jaar in Nederland een internationale conferentie zal worden georganiseerd rondom dit thema.

Wapenexpert Frank Slijper sluit zich aan bij de ideeën van het Kamerlid. "Nederland zou de nek uit moeten steken om in internationaal verband te zorgen voor strenge regels, zowel voor handel maar ook voor het gebruik van bewapende drones." Hij denkt ook dat juist Nederland hierbij internationaal een leidende rol kan spelen. "Wij hebben vooralsnog geen bewapende drones. Nederland heeft wat dat betreft nog een schoon blazoen en daardoor een recht van spreken."

Nieuwe dilemma's

Volgens Peter Wijninga, oud-kolonel van de luchtmacht en defensiespecialist van The Hague Centre for Strategic Studies zorgen gevechtsdrones voor hele nieuwe dilemma's. "Het oorlogsrecht gaat uit van acties die door mensen wordt genomen, mensen moeten zich aan die wet houden. Als je het hebt over onbemande vliegtuigen wordt het moeilijker. Als je kan achterhalen wie er achter de knoppen zit, maar wat als het wapen zo inricht dat het zelf zijn doel op zoek gaat en een aanval uitvoert?"

Hij vindt het dan ook een goed idee dat er nagedacht wordt over internationale afspraken. "Je merkt dat er mee wordt geworsteld, omdat men juist vreest voor een oorlog waarin de mens het niet meer voor het zeggen heeft. Het is goed dat daar internationaal over wordt nagedacht en dat dit kan resulteren tot verdragen die we kunnen vastleggen in het oorlogsrecht," stelt Wijninga.