Doden bij rellen in Tibet

In Tibet zijn demonstraties uitgelopen op rellen waarbij doden zijn gevallen. Auto's en winkels werden in brand gestoken en de Chinese oproerpolitie moest zich terugtrekken. Slachtoffer zijn vooral de Han-Chinezen, de dominante etnische groep in China die de oorspronkelijke bevolking in Tibet steeds meer verdringt. De Europese leiders, bijeen op een top, hebben China opgeroepen terughoudend te reageren op de demonstraties. In EénVandaag het laatste nieuws.

Het boeddhistische Tibet staat sinds 1950 onder Chinees bestuur. Peking claimt zeggenschap over het 'Dak van de Wereld', dat ondanks vele twisten en machtsinvloeden toch vooral een geschiedenis kent als een autonoom gebied op gemiddeld 4500 meter boven de zeespiegel. Formeel is Tibet (2,7 miljoen inwoners), of Xizang zoals de Chinezen zeggen, een autonoom deel van China, maar Peking trekt eigenlijk aan alle belangrijke touwtjes.In 1959, na een mislukte opstand tegen de Chinese bezetters, slaan tienduizenden Tibetanen op de vlucht, onder wie de Dalai Lama, de spiritueel leider. Hij zet een regering in ballingschap op in India. De Culturele Revolutie van Mao Zedong houdt intussen huis in Tibet en talrijke kloosters en andere uitingen van het eeuwenoude Tibetaans boeddhisme gaan tegen de vlakte.Na Mao is de Chinese greep op Tibet geleidelijk aan iets minder krachtig, maar de opmars van etnische Han-Chinezen is in Tibet niet meer te stuiten. Mensenrechtengroepen blijven Peking beschuldigen van onderdrukking van de bevolking, van de religie en van de Tibetaanse cultuur, ook onder Tibetaanse gemeenschappen elders in China.De Dalai Lama, in 1989 winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, is internationaal de pleitbezorger van de Tibetaanse zaak. Hij reist al decennia over de wereld en dat leidt geregeld tot boze reacties van Peking. De Dalai Lama heeft altijd gepleit voor bevrijding van zijn land, maar hij heeft ook geregeld gezegd dat een werkelijk autonome status binnen China bespreekbaar is. Ondanks horten en stoten zijn vertegenwoordigers van de leider nog altijd in gesprek met Chinese regeringsfunctionarissen.Met veel vlagvertoon opende Peking in 2006 een spoorlijn over het Tibetaans Plateau, waarmee de Tibetaanse hoofdstad Lhasa (3700 meter) verder werd ontsloten. De spoorlijn, de hoogste ter wereld, is voor de tegenstanders van de Chinese bezetting een dieptepunt in de jongste geschiedenis. Vooral Tibetanen die naar India zijn gevlucht, schreeuwen moord en brand. Zij reppen van een 'demografische agressie' omdat Tibet in hun visie nu overspoeld dreigt te worden door nog meer etnische Han-Chinezen.Peking, formeel atheïstisch, ziet dat helemaal anders. De communistische staatsleiding beschouwt de spoorverbinding juist als een uitgelezen mogelijkheid om de Tibetaanse cultuur te promoten ten gunste van de regionale welvaart.