tv LIVE
meer NPO start

Deze stappen moet Joe Biden volgens Amerikadeskundigen zetten zodra hij president is

Deze stappen moet Joe Biden volgens Amerikadeskundigen zetten zodra hij president is
Joe Biden is bijna officieel president van de Verenigde Staten
Bron: AFP

Als hij later vandaag de eed aflegt, is Joe Biden officieel de 46ste president van de Verenigde Staten. Wat moet hij als eerste doen om het tijdperk Trump definitief af te sluiten? Drie Amerikadeskundigen geven hun mening.

Biden kondigde al een duidelijke lijst met prioriteiten aan. Een massale vaccinatiecampagne moet het coronavirus te lijf gaan, met een groot steunpakket wil hij de economie oppeppen, het klimaat moet terug op de agenda komen én met politiehervormingen wil hij rassenongelijkheid aanpakken. Maar: de eerste klap is altijd een daalder waard. Welke stap moet hij volgens drie Amerikanisten direct zetten?

Lees ook

Victor Vlam: 'Draai niet direct al Trumps besluiten terug'

Victor Vlam (33) groeide op in Amerika en geeft sinds 10 jaar commentaar en duiding op gebeurtenissen in de Amerikaanse politiek. Volgens hem moet de eerste stap van Biden iets zijn wat hij waarschijnlijk niet graag doet. "En dat is een handreiking doen aan de Trump-kiezer. Bijvoorbeeld als het gaat om immigratie vinden veel van hen dat hun leefwereld te veel verandert. Biden zou er dus voor kunnen kiezen om niet álle anti-migratiemaatregelen van Trump meteen terug te draaien, ook al zou hij dat wel willen."

Vicror Vlam
Bron: EenVandaag
Victor Vlam

"Je kunt denken aan het inreisverbod vanuit sommige moslimlanden, of het in stand houden van een vluchtelingenquotum. Zo geeft hij aan dat hij wil voorkomen dat Zuid-Amerikanen massaal naar de Amerikaanse grens trekken, omdat ze denken dat het onder Biden weer makkelijker wordt de VS binnen te komen." Vlam denkt wel dat bij Bidens eigen achterban problemen kan opleveren. "Een groot deel van de Democraten vindt het inreisverbod racistisch. Maar hij zou in zijn inauguratierede kunnen zeggen: 'We willen graag het land weer bij elkaar brengen en daarvoor zullen we compromissen moeten sluiten'."

'Laat Trump verder links liggen'

Het lijkt Vlam beter voor Biden om Trump verder links te laten liggen. "Kritiek geven is alleen maar olie op het vuur bij Trumps achterban, dus ik zou hem negeren. Hij moet zich ook niet bemoeien met de afzettingsprocedure die nog loopt."

Wel is het 'een duivels dilemma' of Trump nog vervolgd moet worden. "Biden heeft tot nu toe gezegd dat hij daar niet echt geïnteresseerd in is. Hij zou ervoor kunnen kiezen om, net als Ford ooit bij Nixon gedaan heeft, Trump gratie te verlenen om daarmee het land bij elkaar te brengen. Maar of Trump nu veroordeeld wordt of niet, hij kan zich over 4 jaar sowieso weer melden als kandidaat. Alleen als de impeachment nog slaagt kan dat niet, maar die kans is klein."

Joe Biden wordt de nieuwe president van de Verenigde Staten. Voormalig adviseur Moe Vela en Amerika-kenner Frans Verhagen laten hun licht schijnen over de persoon Joe Biden en wat voor een president hij zal zijn.

Koen Petersen: 'Tijd om een brug te slaan'

Koen Petersen (52) is Amerikadeskundige en schreef onder andere het boek Einddoel Witte Huis, hoe de Amerikanen hun president kiezen. Ook hij denkt dat het belangrijk is dat Biden een brug slaat tussen de twee uitersten in het land. "Ik zou zeggen: laat hij dat meteen gaan doen. Hij doet dat nu al redelijk, want tweederde van de Amerikanen is positief over de manier waarop hij het aanpakt."

Koen Petersen
Bron: EenVandaag
Koen Petersen

"Hij kan in zijn speech benoemen dat het niet erg is dat Trump niet bij de inauguratie is, maar dat het wel jammer is dat de 150 jaar oude traditie van de komende en gaande president verloren gaat." Bij zijn eerste voorstellen lijkt het Petersen zinnig om in beide kampen naar een meerderheid te zoeken. "Dan raakt hij misschien wat steun van de Democratische linkerbuitenvleugel kwijt, maar haalt wel een paar gematigde stemmen bij de Republikeinen binnen Dat is echt een brug slaan, terug naar het Amerika waar mensen het niet altijd eens waren, maar wel begrip hadden voor elkaars problemen."

Lees ook

Make America Kind Again

Biden is de uitgesproken man om 'een aardiger Amerika' op de kaart te zetten, denkt Petersen. "Het Amerika van First Lady Jill Biden, van de moeders, de scholen en de communities van mensen die met elkaar verbonden zijn. Het zou zijn eigen versie kunnen zijn van 'Make America Great Again', maar dan op de softe nostalgie in plaats van het sentiment tegen het heden."

"Wat Trump betreft: de man ligt nu op de grond, dus Biden moet zich verre houden van natrappen. Hij zal, ondanks het feit dat een aantal Republikeinen nog steeds achter Trump blijft staan, toch zijn hand uit moeten steken. Mocht hij dan alsnog de middelvinger krijgen, dan weet iedereen: hij heeft het wél geprobeerd."

Frans Verhagen: 'Biden moet president van álle Amerikanen zijn'

Volgens Amerikakenner van het eerste uur Frans Verhagen (66) moet de eerste stap van Biden het herstellen van het gezag van het ambt van president zijn. "Hij moet in zijn speech, die enorm belangrijk is, aangeven en uitstralen dat hij écht de president is van alle Amerikanen. Daar kan hij zich snel onderscheiden van Trump."

Frans Verhagen
Bron: EenVandaag
Frans Verhagen

"Zijn grootste probleem is dat Trump een derde van alle Amerikanen ervan heeft overtuigd dat Biden de verkiezingen niet eerlijk heeft gewonnen. Dat een deel van de Republikeinen deze leugen steunt is natuurlijk een gotspe." Verder moet hij volgens Verhagen vooral zorgen dat de overheid weer normaal functioneert. "Hij moet de dingen doen waarvan iedereen weet dat ze moeten gebeuren, maar de economie herstellen zal lastig zijn. Biden wil een steunpakket van 1,9 triljard dollar én het minimumloon naar 15 dollar, maar daar zullen de Republikeinen sterk op tegen zijn."

In leven blijven

Van (bijna) oud-president Trump zullen we in de toekomst niet veel meer horen, denkt Verhagen. "De status en het gezag van een president in Amerika vervagen heel erg snel. Ik denk dat Trump veel sneller in de marge zal verdwijnen dan veel mensen vermoeden." Nadrukkelijk steun zoeken bij de oppositie, en zeker aanhangers van Trump, raadt hij Biden dan ook niet aan. "Trump is nu het probleem van de Republikeinen. Over een jaar komen er weer 20 senaatszetels vrij. Als de Republikeinen in de greep van Trump blijven en weer voor Trumpiaanse kandidaten kiezen, wordt het alleen maar makkelijker voor de Democraten om ze te verslaan."

"Voor de rest moet Biden gewoon in leven blijven en niet te snel dood gaan. Als we binnen 2 jaar een zwarte vrouw hebben als president, dan worden de reactionaire geesten in de Republikeinse partij wel heel snel wakker geschud. Ik weet niet of het land daar al klaar voor is."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'
De Veluwezoom is een van de mogelijke nieuwe oefenterreinen van Defensie
Bron: EenVandaag

Defensie onderzoekt de Veluwezoom als locatie om te oefenen met zware explosieven. Omwonenden, natuurorganisaties en zweefvliegers zijn bang voor schade aan de omgeving. Maar uitbreiding is echt nodig, volgens Staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie.

Naast de Terletse Heide in de Veluwezoom zijn ook Kollumerwaard in Friesland, en Lelystad in beeld als mogelijke nieuwe oefenlocaties. In december 2024 vielen op basis van omgeving-, milieu-, geluid- en natuureisen al vijf andere locaties af.

Veluwezoom Bomvrij

Dat de Terletse Heide mogelijk in een militair oefenterrein verandert, roept veel weerstand op. Actiegroep Veluwezoom Bomvrij heeft zo'n 40.000 handtekeningen opgehaald tegen de plannen. In maart zijn ze van plan het burgerinitiatief aan de Tweede Kamer aan te bieden.

"De samenleving spreekt zich uit. Die 40.000 handtekeningen staan voor een hele duidelijke roep. Een roep van: we willen dit niet", zegt woordvoerder Ruben Smit. Dat juist het oudste nationale park en Natura 2000-gebied een optie voor nieuw oefenterrein is, baart hem zorgen. "Qua vogels leven hier een aantal typische soorten die Europees beschermd zijn."

Uitbreiding noodzakelijk

Defensie oefent nu al met explosieven in Reek in Noord-Brabant, maar daar mogen ze maximaal 5 kilogram springstof gebruiken. Defensie wil kunnen oefenen met zwaardere explosieven van 20 kilogram en heeft daarom een groter oefenterrein nodig.

Volgens staatssecretaris Gijs Tuinman is een uitbreiding op een andere plek noodzakelijk: "Defensie moet er klaar voor zijn. Onze gereedheid moet omhoog. We zien dat onze welvaart, onze vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. Onze krijgsmacht moet groeien, maar het allerbelangrijkst is dat de mensen en spullen ook getraind en geoefend zijn. En daarom is er meer ruimte nodig."

Bekijk ook

Maanlandschap

Ruben Smit is bang voor onherstelbare schade in het Natura 2000-gebied: "Ik vrees dat dit landschap voorgoed verloren raakt als alle plannen doorgaan. Mocht Defensie dit als voorkeurslocatie uitspreken, dan verandert dit landschap in een maanlandschap."

Hij vult aan: "Ik ben bang voor de effecten van de zware metalen en de fijnstof die vrijkomt bij de oefeningen."

Beperkt tot 3 keer per dag

Volgens Defensie blijven de explosies op de huidige locatie in ieder geval beperkt tot drie keer per dag en wordt er alleen geoefend op een vaste plek binnen een klein gebied.

"We gaan zeker niet 700 hectare omploegen", zegt commandant van het springterrein in Reek Edgar-Allen van Berkel.

'Defensie beschermt de natuur'

Er is maar één springpunt en de explosieven worden in bunkers tot ontploffing gebracht. Van Berkel: "In de bunkers is het inderdaad een maanlandschap. Daarom is het ook in de bunkers." Na explosies graven ze de grond regelmatig af, geeft Tuinman aan: "Het wordt volledig gesaneerd en de grond komt schoner terug dan dat-ie erin zat."

"Defensie en natuur gaan hartstikke goed samen", zegt hij kijkend naar het oefenterrein in Reek. "Omdat Defensie daar is gaan oefenen heb je heel weinig recreatiedruk, wordt er niet gebouwd en is juist het feit dat we die natuur beschermen."

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

'Doodsteek' voor zweefvliegen

Ook zweefvliegcentrum Terlet dreigt te verdwijnen als het oefenterrein op de Terletse Heide komt. Het zweefvliegveld ligt direct naast het beoogde oefenterrein. Als Defensie voor deze locatie kiest, stuiten zweefvliegers tegen een verboden gebied aan.

"We hebben geen motor, dus we blijven in de buurt van het veld. Het aanvlieggebied zit precies daar. Zonder dat gebied kunnen we niet landen", zegt voorzitter van de Gelderse zweefvliegclub Ronald Termaat. "Voor het zweefvliegen in Nederland zal dat waarschijnlijk de doodsteek betekenen."

Zweefvliegers naar Defensie

Termaat vult aan dat Defensie ook baat heeft van het zweefvliegcentrum: "Er zijn ook heel veel zweefvliegers die uiteindelijk gaan werken bij Defensie."

Jongeren vanaf 14 jaar kunnen al gaan zweefvliegen. "Die leren hier niet alleen vliegen maar ook een stuk verantwoordelijkheid en techniek. En vaak zie je dat mensen zo geïnspireerd worden dat ze een werkzame leven gaan doorbrengen bij Defensie als vlieger."

Bekijk ook

Hoe verder?

De komende maanden wordt duidelijk welk gebied in aanmerking komt als nieuw militair oefenterrein. Het ministerie heeft een onafhankelijke partij gevraagd om de milieueffecten te onderzoeken, vertelt Tuinman.

Uiteindelijk wordt eind mei duidelijk welke locatie de voorkeur krijgt. Daarna krijgen belanghebbenden 6 weken te tijd om bezwaar te maken. Eind 2025 wordt besloten waar het oefenterrein uiteindelijk komt. "Het is de allerlastigste behoefte die ik heb. Het is echt heel moeilijk in te passen in Nederland", sluit Tuinman af.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'
Protesten tegen de AfD in Berlijn
Bron: EenVandaag

De afgelopen maanden gingen honderdduizenden mensen in heel Duitsland de straat op. Met grootschalige demonstraties protesteerden ze tegen een mogelijke samenwerking met de omstreden partij AfD (Alternative für Deutschland).

De zogenoemde 'Brandmauer', letterlijk: brandmuur, - een afspraak tussen politieke partijen om het samenwerken met radicaal rechts uit te sluiten - heeft in Duitsland tot nu toe een samenwerking met de AfD kunnen voorkomen. Maar nu de partij in de peilingen op ruim 20 procent van de stemmen staat, rijst de vraag: blijft de Brandmauer overeind?

Hand-in-Hand tegen opkomst extreem-rechts

Maren Loerzer is een van de drijvende krachten achter Hand-in-Hand, een initiatief dat een grote demonstratie tegen de opkomst van extreem-rechts in Berlijn organiseerde. Terwijl ze de laatste voorbereidingen overziet, benadrukt ze waarom deze strijd zo belangrijk is.

"Mijn grootste zorg is dat de AfD erin slaagt om de grenzen steeds verder op te rekken, waardoor we steeds dichter bij het fascisme komen." Tegelijkertijd begrijpt ze de onvrede van veel Duitsers en de roep om politieke verandering. "Maar uit protest op de AfD stemmen, dat gaat echt te ver", voegt ze eraan toe.

Symbool voor falen van gevestigde partijen

De AfD zorgt met haar radicale standpunten over migratie voor veel opschudding. De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst heeft delen van de partij als rechts-extremistisch en anti-democratisch bestempeld. Toch lijken steeds meer kiezers daar minder moeite mee te hebben. Volgens politicoloog Wolfgang Schröder komt dat doordat steeds meer mensen twijfelen aan het vermogen van de democratie en politieke instituties om hun leven te verbeteren.

"Door de grote toestroom van migranten sinds 2015 en de daaruit voortvloeiende polarisatie heeft de AfD zich sterk kunnen positioneren en haar invloedssfeer zelfs uitgebreid naar het midden van de samenleving", legt Schröder uit. Daarnaast speelt de partij in op frustraties die traditionele partijen niet weten te adresseren. "De AfD slaagt erin kiezers te mobiliseren op een manier die andere partijen niet lukt. In zekere zin staat de opkomst van de AfD symbool voor het falen van de gevestigde partijen."

'Nie wieder'

De opkomst van de AfD veroorzaakt scheuren in de Brandmauer, die na de Tweede Wereldoorlog werd opgetrokken om een herhaling van het Hitlerregime te voorkomen. In Duitsland is de les uit het verleden helder: de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) kwam niet via een staatsgreep, maar via democratische middelen aan de macht.

"Een fundamenteel liberaal systeem biedt ook ruimte aan zijn tegenstanders", zegt Schröder. "In het ergste geval kunnen zij die ruimte gebruiken om de democratie te ondermijnen of zelfs af te schaffen." Juist om die reden werd na 1945 een duidelijke grens getrokken: partijen die de democratie bedreigen, daarmee werk je niet samen.

Bekijk ook

info

Wat is de 'Brandmauer'?

Met de zogenoemde Brandmauer, de 'brandmuur', wordt in de Duitse politiek bedoeld dat partijen op geen enkele manier samenwerken met radicaal rechts. En dat geldt ook voor de AfD. Er worden bijvoorbeeld geen regeringscoalities met de AfD gesloten. Ook stemmen ze niet voor moties en voorstellen die door de AfD zijn ingediend. En als partijen zelf een motie of voorstel indienen, zorgen ze ervoor dat de AfD niet nodig is voor een meerderheid.

Maar eind januari diende oppositiepartij de Christlich-Demokratische Union Deutschland (CDU) een niet-bindende motie in waarin de regering werd opgeroepen om met strengere asielmaatregelen te komen. Die motie werd aangenomen in de Bondsdag, het Duitse parlement. En de steun van de AfD was daarbij beslissend. Critici vinden dat de CDU hiermee de eerste stap heeft gezet in het afbreken van de 'brandmuur' rond AfD.

Bekijk ook

Protesten tegen AfD

"Het was een van de zwaarste weken van mijn leven", vertelt Maren over de motie die Friedrich Merz, de huidige kanselierskandidaat van de CDU, met steun van de AfD in de Bondsdag indiende. De motie leidde tot een golf van protesten in het hele land, want hoewel de AfD waarschijnlijk een grote rol gaat spelen bij de verkiezingen, stemt de meerderheid van de Duitsers niet op deze partij.

Berichten over deportatietickets voor migranten en uitspraken over het streven naar een etnisch homogeen Duitsland, zorgen nog steeds bij veel kiezers voor weerstand tegen de partij. "De kern van een liberale democratie is dat er compromissen worden gesloten. Partijen die daartoe niet bereid zijn, vormen een bedreiging voor de democratie", zegt Schröder.

'Wir sind die Brandmauer'

Afgelopen zondag gingen bijna 40.000 mensen in Berlijn de straat op. Onder de demonstranten heerst de overtuiging dat de Brandmauer niet in de politiek ligt, maar op straat. "Wir sind die Brandmauer!" zingen ze in koor. Te midden van de menigte kijkt Maren geëmotioneerd om zich heen. "Dit is een onbeschrijfelijk en prachtig gevoel. En ik hoop dat we er als samenleving in zullen slagen om samen de mensen te kiezen die onze democratie blijven beschermen en vooruithelpen."

Ook Schröder verwacht niet dat de Brandmauer de komende jaren volledig zal verdwijnen. "Tenzij de AfD afstand neemt van haar extremistische standpunten. Als de partij zich matigt, dan zou samenwerking geen taboe meer zijn."

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant