Belasting op baarden, urinehandel of een bezoek aan de prostituee. Onze voorouders hebben soms diep in de buidel moeten tasten voor opvallende belastingen.

Door de geschiedenis heen hebben overheden met belastingen geprobeerd om te bepalen wat wij wél of juist niet doen. Zaterdag 15 december opent de tentoonstelling 'Bizarre Belastingen' in het Belasting & Douane Museum. Dit zijn de meest opmerkelijke belastingen op een rij.

Baardbelasting

De zeventiende eeuw moet erg zwaar geweest zijn voor Russische hipsters. Tsaar Peter de grote had namelijk een enorme hekel aan baarden. De heerser van het Russische rijk kondigde daarom een verbod op kinbeharing af. Alleen boeren en geestelijken werd toegestaan om een baard te laten groeien. Voor veel Russen was het een ernstige maatregel. Het afscheren van je baard werd namelijk gezien als godslastering. Uiteindelijk werd een baardbelasting ingevoerd, waarbij mannen die een baard wilden laten staan een bijdrage moesten leveren aan de schatkist. Peter de Grote droeg overigens zelf een (belastingvrije) snor.

Belasting op urinehandel

Urine is in het jaar 69 na Christus een zeer gewild product. De vloeistof is door het hoge ammoniakgehalte erg bruikbaar om wol en leer te ontvetten. Er ontstaat dan ook een grote markt voor de kleine boodschap. Keizer Vespanius ruikt zijn kans en voert urinebelasting in. De uitdrukking 'geld stinkt niet' is waarschijnlijk hieruit ontstaan.

Bordeelbelasting

In de zesde eeuw voor Christus was een bezoekje aan het bordeel een veel voorkomende bezigheid in Griekenland. Toen de populariteit van dames van lichte zeden tot een waar hoogtepunt kwam, besloot het stadsbestuur van Athene een graantje mee te pikken. Er werden staatsbordelen opgericht waar belasting werd geheven over de werkzaamheden. Ook de zzp-prostituee moest een deel van haar zuurverdiende inkomen afdragen aan de overheid.

Als 'De Optimist' in Radio EenVandaag vertelt Erna Tieman, van het Belastingmuseum, waarom belasting betalen wél leuk is.

Speelkaartenbelasting

Ook in de Nederlandse geschiedenis zijn opmerkelijke belastingen geheven. In 1579 werd in het gewest Holland voor het eerst speelkaartenbelasting geheven. Overigens is de belasting op speelkaarten sinds die tijd zes keer ingevoerd en net zo vaak weer afgeschaft. In 1927 verdwijnt de taks voor het laatst. De speelkaartenbelasting kan gezien worden als voorloper van de huidige kansspelbelasting.

Vrijgezellenbelasting

Het had niet veel gescheeld of Tinder had je flink wat kunnen schelen in de portemonnee. In 1841 werd in Nederland een vergeefse poging gedaan om belasting te heffen op het vrijgezel zijn. In 1935 volgde een tweede poging. Pieter Oud, toenmalig minister van Financiën, opperde om alleenstaanden extra te laten betalen voor hun single bestaan. Het voorstel sneuvelde in de Kamer.

info

Waarom betalen we belasting? Eigenlijk zijn er twee belangrijke redenen. De eerste is simpel: geld verdienen. Met het ingezamelde geld investeert de overheid in projecten en voorzieningen als infrastructuur, riolering en onderwijs. Daarnaast beïnvloeden belastingen het gedrag van ons burgers.

Belasting van de toekomst

Nog steeds worden nieuwe belastingen ingevoerd. Welke heffingen kunnen we in de toekomst verwachten? Volgens Wim van Es, conservator van de Bizarre Belastingen-tentoonstelling zijn dit de twee grootste kanshebbers:

  • Wat we waarschijnlijk kunnen verwachten is een suiker- of vettaks. De belasting op ongezonde voeding en dranken is onder andere in Mexico en Engeland al ingevoerd en blijkt succesvol in de strijd tegen overgewicht en andere gezondheidsproblemen.
  • Belasting betalen over de tegels in je tuin. In sommige Duitse deelstaten doen mensen het al. De maatregel is ingevoerd om de rioleringen te ontlasten. Doordat steeds meer mensen bestraten, kan neerslag namelijk niet meer de grond in zakken. Het gevolg daarvan is dat het regenwater moet worden afgevoerd door de beperkte riolering, met overstromingen als gevolg. Met een belasting op bestrating hoopt de overheid meer groen in de tuin te stimuleren. Ook in meerdere Nederlandse plaatsen wordt gesproken over de invoering van de tegeltaks.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.