radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Bestrijding natuurbranden op de Veluwe in gevaar door bezuinigingen: 'Er wordt met mensenlevens gespeeld'

Bestrijding natuurbranden op de Veluwe in gevaar door bezuinigingen: 'Er wordt met mensenlevens gespeeld'
De brandweer blust een brand op de Hoge Veluwe (archief)
Bron: ANP

Terwijl grote delen van Australië in vlammen opgaan, wordt op de Veluwe juist flink bezuinigd op bosbrandbestrijding. De Veiligheidsregio wil 30 procent minder bluswagens in het gebied. Experts, raadsleden en de brandweer maken zich grote zorgen.

De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland kampt met een miljoenentekort en wil daarom een aantal bluswagens wegdoen. Aan de belofte dat de slagkracht van de korpsen op orde blijft, wordt openlijk getwijfeld en maakt volgens ingewijden het 'verschil tussen een natuurbrand die beheersbaar is of onbeheersbaar wordt'. Vraag is of bezuinigen op de bestrijding van bosbranden wel verstandig is, zeker in een tijd dat grote droogtes toenemen.

Risico op bosbranden neemt toe

Emeritus hoogleraar Veiligheidskunde Ben Ale schrikt, als hij wordt geconfronteerd met de voorgenomen korting op bluswagens. "De zomers worden door klimaatverandering heter en droger. De risico's op bosbranden op de Veluwe nemen toe. En wat doen ze? Ze bezuinigen op de bestrijding van bosbranden."

"Het is zo dom", stelt hij vast, want hij maakt zich zorgen om de half miljoen mensen die in de zomer op de Veluwe wonen: "Het staat hier vol met campings, hotels en zelfs zorginstellingen. Die mensen kunnen nergens naartoe bij een brand. Er wordt met mensenlevens gespeeld."

'Slagkracht blijft op orde'

Toch geeft de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland bij monde van directeur en regionaal brandweercommandant Diemer Kransen aan dat bezuinigingen nodig zijn. "Als je de kosten omlaag wil brengen, dan móéten we een aantal wagens wegdoen."

Aan de bezuinigingen ligt een jaarlijks miljoenentekort ten grondslag, waardoor de Veiligheidsregio zich gedwongen ziet flink te reorganiseren. Directeur Kransen benadrukt dat deze bezuinigingen verantwoord zijn. "We zorgen er voor dat de basis slagkracht op orde blijft."

Opkomsttijd loopt op

Het is de vraag of die slagkracht inderdaad op orde blijft. Voor de bestrijding van een natuurbrand zijn minimaal vier specialistische bluswagens nodig. Als de bezuinigingsplannen doorgaan moeten de gemeenten Nunspeet, Putten, Harderwijk, Elspeet en Ermelo één zo'n wagen inleveren. Bij een brand op de Veluwe zullen de benodigde wagens daardoor van verder weg gelegen kazernes moeten komen.

Dit heeft flinke gevolgen voor de gemiddelde opkomsttijd bij een Veluwebrand. Die kan oplopen naar 30 minuten, terwijl de veiligheidsrichtlijn van het Instituut Fysieke Veiligheid stelt dat de wagens binnen 25 minuten ter plekke moeten zijn.

'Zeg dan dat de brandveiligheid je niet interesseert'

Volgens brandweercommandant Wouter Vermeulen gaat het in Nunspeet zelfs 42 minuten duren voor ze kunnen beginnen met het blussen van de brand. In een brief van zijn hand, in het bezit van EenVandaag, schrijft een naar eigen zeggen 'wanhopige' Vermeulen zich 'oprecht zorgen te maken over de veiligheid'. "Dit maakt een fundamenteel verschil tussen een natuurbrand die beheersbaar is of onbeheersbaar wordt", stelt hij in de brief vast.

Ben Ale onderschrijft de mogelijkheid van zo'n onbeheersbare natuurbrand. "Het naaldhout op de Veluwe brandt als een fakkel. Bij een droge zomer en een beetje wind verspreidt het vuur zich razendsnel. 42 minuten is dan echt een eeuwigheid. Het zou eerlijker zijn van de bestuurder als die zou zeggen: 'de brandveiligheid van de Veluwe interesseert ons niets'."

Gemeenten tegen de bezuinigingen

Woensdag beslissen de 22 burgemeesters in de Veiligheidsregio of de voorgenomen bezuinigingen definitief doorgaan. Meerdere gemeenten, waaronder Putten, Elburg en Nunspeet hebben in raadsbreed gesteunde moties aangegeven tegen de bezuinigingen te zijn.

Lees ook

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe de Amerikaanse importheffingen ervoor zorgen dat wij mogelijk minder gaan betalen voor benzine

Hoe de Amerikaanse importheffingen ervoor zorgen dat wij mogelijk minder gaan betalen voor benzine
Bron: ANP

Veel beurskoersen staan in het rood sinds de ingevoerde importheffingen van Donald Trump. Economen maken zich grote zorgen over de handelsoorlog die gaande is, maar betekent dit dat alles duurder wordt? Nee, want de benzineprijs daalt juist.

De benzineprijs wordt namelijk voor een kwart bepaald door de olieprijs, legt olie-expert Hans Van Cleef uit. "En als de olieprijs daalt, wordt de benzine aan de pomp ook goedkoper."

Minder vraag naar olie

De prijs van olie - die dus bepaalt hoeveel wij betalen voor onze benzine - wordt bepaald door de wereldwijde vraag. Wanneer de economie bijvoorbeeld tijdens een economische crisis krimpt, daalt de vraag naar olie.

Dat komt doordat het product voornamelijk wordt gebruikt in de industrie en voor vervoer, en in een recessie is daar minder vraag naar.

Bekijk ook

Grondstoffen dalen in prijs

Niet alleen de olieprijs daalt meestal tijdens een recessie, maar ook die van andere grondstoffen, legt Van Cleef uit.

"Metaal, goud en gas zijn ook gedaald qua prijs. Dat zijn grondstoffen die cyclisch reageren. Als er minder vraag is, daalt de prijs. Dus bij economische krimp worden ze goedkoper."

Ook tijdens de coronacrisis

Economen spreken van een recessie, als er twee kwartalen op rij sprake is van economische krimp. Rabobank econoom Nic Vrieselaar haalt het begin van de coronacrisis aan als voorbeeld.

"Er was veel economische onzekerheid. De wereld stond stil. Er werd weinig geproduceerd, weinig met de auto gereden en weinig gevlogen. We zagen dat de prijzen aan de pomp toen kelderden."

Bekijk ook

Nederland nog niet in recessie

Deze keer is het niet corona, maar de ontketende handelsoorlog die zorgt voor een lagere verwachting van de economische groei. Maar Vrieselaar noemt het niet meteen een recessie voor Nederland.

"Pas na twee kwartalen op rij kan je van een recessie spreken. En die cijfers komen ook pas na het afgelopen kwartaal. Verder spelen er meer factoren mee, zoals investeringen, het stijgen van de lonen en de bestedingen", legt hij uit.

'Economie in Amerika staat onder druk'

"In de VS is de kans op een recessie wel groter door de importtarieven", schat de econoom in.

"Alles uit het buitenland wordt duurder, dus de verwachting is dat de Amerikanen minder gaan besteden. De economie staat daar wel onder druk."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is
Folkert Idsinga (NSC) en Nicolien van Vroonhoven (NSC) komen aan bij het ministerie van Financiën, waar de coalitiepartijen beginnen aan de onderhandelingen over de Voorjaarsnota
Bron: ANP

Al sinds het aantreden van kabinet-Schoof kijkt politiek Den Haag met angst en beven uit naar de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Maar wat is deze nota precies en waarom is die zo belangrijk? "Na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment."

Het ministerie van Financiën is vanaf vandaag weer even het middelpunt van politiek Den Haag. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) en de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, PVV, NSC en BBB proberen het daar de komende dagen eens te worden over de Voorjaarsnota.

Begroting van het lopende jaar

De Voorjaarsnota is het document waarin de begroting van het lopende jaar wordt aangepast. Dit gebeurt altijd in het voorjaar. Verder is de Nota ook het document waarin vooruit wordt gekeken naar toekomstige begrotingen.

Dit is elk jaar een spannend moment, maar dit jaar wordt er gesproken over miljarden euro's aan opgespaarde problemen.

Bekijk ook

Politieke 'wenslijstjes'

Daarbovenop komen ook nog de politieke 'wensenlijstjes' - van lagere huren tot extra geld voor gemeenten - die samen tot miljarden én miljarden euro's extra optellen.

En omdat het onderlinge wantrouwen in de coalitie groot is, gonst het in de Haagse wandelgangen daarom al maanden dat het kabinet wel eens hierom zou kunnen vallen.

Pittige gesprekken

"Het worden wel pittige gesprekken, verwacht ik", geeft minister Heinen toe tegenover EenVandaag. "De wensen zijn natuurlijk hoog, maar ik heb nog geen dekking gezien. En daar zit natuurlijk altijd de moeilijkheid in: hoe ga je het betalen?"

"Ik snap heel goed de wens voor extra uitgaven, maar matig want we krijgen het niet altijd uitgegeven en de inflatie is hoog, dat moeten we niet aanwakkeren", zegt de minister van Financiën.

Bekijk ook

'Lopen we op schema?'

"Het is na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment van het jaar," benadrukt Wimar Bolhuis over de Voorjaarsnota. Bolhuis is gespecialiseerd in overheidsfinanciën en als econoom verbonden aan de Universiteit Leiden.

"We hebben met Prinsjesdag een begroting voor 2025 gemaakt. Bij de Voorjaarsnota wordt gekeken: hoe gaat het eigenlijk met de uitgaven en de inkomsten? Loopt dat op schema?"

Alvast vooruitblikken

Een tussentijdse check van het huishoudboekje van de overheid dus, gecoördineerd door de minister van Financiën. Maar volgens econoom Bolhuis is het meer dan dat alleen.

"Het is ook belangrijk omdat je alvast met elkaar vaststelt welke uitgaven je wilt doen in de begroting voor de komende jaren. Dat is belangrijk. Wil je meer uitgeven aan bepaalde onderwerpen? Moet je de komende jaren problemen oplossen?"

Bekijk ook

Begrotingsregels

Al die wensen zijn gebonden aan speciale spelregels, zegt Bolhuis. "De begrotingsregels stellen bijvoorbeeld dat je niet zomaar extra uitgaven mag doen als minister. Daar moet goedkeuring voor zijn. En als je dat wil doen, zou je bijvoorbeeld extra moeten bezuinigen."

Een andere regel waar alle partijen zich aan moeten houden: "Daarnaast is er de regel dat als je meevallers hebt op je begroting, dat je die niet zomaar opnieuw mag uitgeven. Die moeten terug naar het ministerie van Financiën. Zo komt er weer ruimte voor andere ministeries om geld uit te geven."

Politieke wensen

En extra geld willen alle coalitiepartijen maar al te graag uitgeven. Zo gek is dat volgens Bolhuis niet, want zo halverwege het jaar ontstaan er allemaal nieuwe politieke wensen. Denk aan extra geld om de energierekening naar beneden te brengen, de huren en benzineprijzen te verlagen of de kinderopvang goedkoper te maken.

Maar ook de situatie in Oekraïne en de opstelling van de Amerikaanse president Donald Trump dwingen tot extra investeringen in defensie.

Bekijk ook

Nog meer geld nodig

Daarnaast heeft het kabinet ook nog geld nodig om de BTW op cultuur, media en sport te verlagen. Er is verder ook geld nodig om het stroomnet te verzwaren, de problemen met de vermogensbelasting zijn nog altijd niet opgelost, en er is ook extra geld nodig om de WIA-uitkeringen te compenseren.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over extra geld voor de stikstofproblemen en om de jeugdzorg in gemeenten te verbeteren.

Bekijk ook

Staatsschuld

PVV, NSC en BBB zien de oplossing voor deze problemen in de lage staatsschuld die Nederland heeft. Daardoor zouden we makkelijk miljarden euro's kunnen lenen om al die wensen te betalen. "Nederland heeft een relatief lage staatsschuld, ongeveer 45 procent van het bruto binnenlands product. Dat is internationaal gezien laag," erkent Bolhuis.

De vraag is alleen of het verstandig is de staatsschuld op te laten lopen. "Je zou deze kunnen laten oplopen, maar de belangrijkste vraag is natuurlijk wat ga je met dat geleende geld doen? Ga je met dat geld dan investeringen doen die zich ook terugbetalen?"

Nieuwe planning

De conclusie volgens Bolhuis? "Het is een schaarstediscussie. Je moet kiezen. Dus dat wordt voor het kabinet wel een lastige keuze. Want er zijn gewoon vier partijen met verschillende belangen," zegt Bolhuis.

"Maar uiteindelijk is het de minister van Financiën en de minister-president om een keuze te maken en de nieuwe plannen voor 1 juni naar de Tweede Kamer te sturen."

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant