Kamerleden, burgemeesters en de brandweer zijn woedend over het besluit van staatssecretaris Chris Jansen om vuurwerkopslagplekken in woonwijken open te houden. "Risico is te groot."

Heldere wetgeving nodig

Gemeenten kunnen op dit moment vuurwerkopslagen op basis van een locatie weigeren, bijvoorbeeld omdat ze in een woonwijk liggen. Maar dat is een lang en zeer duur traject.

En daarom is er dus volgens Mikkers actie nodig van de staatssecretaris. "Wij hebben eerder al een beroep gedaan op het kabinet: kom nou met heldere wetgeving, zodat wij zo goed mogelijk kunnen handelen. Wij staan voor de veiligheid van onze inwoners."

Ongeruste reacties

De burgemeester van Den Bosch ontvangt veel ongeruste reacties van inwoners uit zijn eigen stad, waar ook vuurwerk ligt opgeslagen in woonwijken.

Mikkers vertelt: "Wij proberen als gemeente via onze controlerende instanties alles zo goed mogelijk onder controle te houden. Maar het probleem is: als er brand uitbreekt door massa-vuurwerk, is het onvoorspelbaar wat er gebeurt. En dat midden in een woonwijk. Daar zit mijn grootste zorg."

Staatssecretaris verbiedt ondanks kritiek vuurwerkopslag in woonwijken niet

Groot onderzoek

Ook onderzoeker aan de TU Twente René Torenvlied is buitengewoon verbaasd over het besluit van het kabinet om niet op te treden tegen opslag van vuurwerk in woonwijken. "Vooral omdat wij eerder in een groot onderzoek hebben aangetoond hoe onvoorspelbaar een explosie van vuurwerk kan zijn."

Hij legt uit: "Ook licht geclassificeerd vuurwerk, waarvan je eigenlijk niet verwacht dat het in de brand raakt, wat veilig is en in de verpakking opbrandt, kan in bepaalde omstandigheden toch als een massa-explosief reageren. Dus dat alles in één keer in de lucht vliegt."

'Klein risico, enorm effect'

Torenvlied begrijpt niet dat het kabinet dit risico aanvaardbaar vindt om te lopen, in een dichtbevolkte woonwijk.

"Het gaat om een risicoafweging. Het risico is misschien wel heel klein, maar als het fout gaat is het effect enorm. De staatssecretaris neemt dit risico. Maar wie loopt het daadwerkelijke risico? Dat zijn de burgers die in zo'n woonwijk wonen", zegt hij ontzet.

Voldoende maatregelen volgens staatssecretaris

Verantwoordelijk staatssecretaris Chris Jansen (PVV) wijst de kritiek van de hand en vindt dat hij voldoende maatregelen heeft genomen om de veiligheid te verzekeren in de woonwijken. "100 procent veiligheid, dat kan ik je niet garanderen, want vuurwerk blijft onvoorspelbaar."

Maar hij vindt dat hij geen risico neemt. "Want er zijn een aantal belangrijke maatregelen die wij genomen hebben, waaronder sprinklerinstallaties en het verbod op gaasverpakkingen. Hiermee hebben wij de veiligheid voldoende geborgd. Als uit nader onderzoek blijkt dat er meer nodig is, zullen we daar zeker niet voor terugdeinzen."

'Zou er zelf niet willen wonen'

Wel zegt Jansen de zorgen goed te begrijpen van burgers die vlakbij of zelfs boven een vuurwerkopslag plaats wonen.

"Ik snap hun zorgen heel goed, laat ik daar heel duidelijk over zijn. Ik zou er zelf ook niet boven willen wonen", benadrukt hij. "Aan de andere kant, we hebben dus een aantal maatregelen genomen. Bovendien hebben gemeenten een mogelijkheid om een afstandscriterium vast te stellen of een verbod te bewerkstelligen in een bepaalde omgeving. Die bevoegdheid ligt al bij het lokale gezag."

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.