Beeldenstorm raast over Amerika en splijt samenleving

Opnieuw diepe verdeeldheid onder de Amerikanen: ditmaal woedt er een verhit debat over de prominente aanwezigheid van standbeelden die herinneren aan de Amerikaanse burgeroorlog.

Het is een discussie die al lang speelt: wat te doen met de geschiedenis van de burgeroorlog? De zuidelijke staten hebben zevenhonderd standbeelden en monumenten in de steden staan. Het zijn vaak generaals van de confederatie, die bestond uit elf zuidelijke staten die zich in 1861 afscheidden van de Verenigde Staten.

150 jaar later staan veel generaals, soldaten, rechters nog steeds letterlijk op een voetstuk in conservatieve zuidelijke staten.

De net verkozen president Lincoln stond erom bekend dat hij de slavernij af wilde schaffen, terwijl zuidelijke staten die juist wilden behouden. Daarnaast keerde het zuiden zich af van de centrale regering en was het noorden een stuk rijker. 

Voorstanders beweren dat de monumenten belangrijk zijn. Ze moeten worden geëerd, ze zijn onlosmakelijk verbonden aan het Diepe Zuiden - zeggen zij. Weghalen is geschiedvervalsing. Maar voor tegenstanders zijn de beelden hét symbool voor diepgewortelde ongelijkheid en racisme. Zij willen de beelden van generaals die vochten voor onderdrukking weg hebben uit het straatbeeld - want waarom zou je slavenhouders die burgeroorlog voerden eren?

De discussie leeft op sinds de opkomst van de Black Lives Matter-beweging. Maar sinds de heftige confrontatie in Charlottesville is de haast om beelden te verwijderen alleen maar groter geworden.

Witte nationalisten protesteren

Afgelopen week trokken extreem-rechtse groepen - waaronder witte nationalisten, neonazi’s en de Ku-Klux-Klan - naar Charlottesville om daar te demonstreren tegen de geplande verwijdering van een standbeeld van de confederale generaal Robert E. Lee. Die demonstratie liep uit de hand: er waren confrontaties tussen anti-fascistische activisten en de extreemrechtse groepen. Een vrouw kwam om het leven nadat bewust werd ingereden op linkse demonstranten.

Na de bloedige afloop in Charlottesville gaan in steeds meer staten en steden  stemmen op om de confederale standbeelden weg te halen. Op een aantal plaatsen is dat al gebeurd. Zoals bijvoorbeeld vorige week in het holst van de nacht in de stad Baltimore. Maar ook zijn er nieuwe protesten gepland, zoals in Lexington.

Eerder was EenVandaag in New Orleans waar ook hevig werd gedemonstreerd tegen een standbeeld uit de tijd van de burgeroorlog. Vanavond een uitgebreid verhaal daarover. Ook praten we door over de recente spanningen met Amerikacorrespondent Michiel Vos.