ANWB-paddenstoel wijst al 100 jaar de weg

Het is naar eigen zeggen ‘één van ANWB’s meest aaibare erfstukken’, en voorkomt al 100 jaar dat fietsers en wandelaars verdwalen. De paddenstoel is een robuust icoon dat zelfs in het tijdperk van online wegwijzers fier overeind blijft.

Ze kwamen in stijl bijeen op de hei bij Laren. De zes bestuursleden van de ANWB kwamen met de fiets naar het St. Janskerkhof om daar te kiezen voor een wegwijzer voor fietsers. Uit een aantal betonnen prototypes werd toen gekozen voor de bekende paddenstoel, een ontwerp van bestuurslid J.W.H. Leliman.

Beste ontwerp voor in de natuur

Het was, in de woorden van het bestuur: "Een vierkante ontwerp paaltje van beton met den breeden kop, op welks schuinaflopende vier zijden eenvoudige opschriften zijn aangebracht."

Het bestuur oordeelde dat dit type het beste paste in de natuurgebieden waar de fietspaden vooral doorheen liepen. De paddenstoel was minder storend dan de gewone hoge wegwijzer en bovendien flink goedkoper.

Rijwieltoerisme massaal verschijnsel

Het bleek een goede keus, want het 'paaltje van beton met den breeden kop' zou uitgroeien tot een icoon voor fietsend en wandelend Nederland. In de jaren na de plaatsing legden zogenaamde 'rijwielpadverenigingen' onder aansturing van de ANWB ruim 2500 kilometer recreatief fietspad aan.

De ANWB plaatste de wegwijs-paddenstoelen vooral aan deze paden. Deze paden maakten het volgens de ANWB 'mogelijk dat het rijwieltoerisme uitgroeide tot een massaal verschijnsel voor de vier miljoen fietsers die Nederland in de jaren dertig telde'.

Bron: Wikimedia Commons

Verdwalen bijna onmogelijk

In 1931 telde Nederland 788 exemplaren, net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was dat aantal gestegen tot 1458. Als na de oorlog de wederopbouw ter hand wordt genomen groeit het aantal wegwijzers gelijkmatig mee met het explosief groeiende aantal kilometers fietspad. Miljoenen mensen maken er gebruik van, en verdwalen op de fiets of te voet wordt dankzij bijna onmogelijk in Nederland.

Waar je ook komt: er staat vroeg of laat altijd wel een kleine betonnen wegwijzer met afstand en richting van de dichtstbijzijnde gehuchten, dorpen of steden. En als je die paddenstoel niet nodig had om de weg te vinden, dan kon je er altijd nog even een enkel voetje op plaatsen om uit te rusten terwijl je op je fiets bleef zitten.

Lees ook

• Nederland Fietsland: hoe lang nog?

Overbodig door map-applicaties?

In 2005 staat de teller op maar liefst 5500 paddenstoelen, verspreid door heel Nederland. En natuurlijk, ze hebben concurrentie gekregen van allerhande routeplanners en map-applicaties, maar dat betekent niet dat ze overbodig worden. Want wat doe je in dat natuurgebied waar je net even geen bereik hebt of je batterij net leeg is?

Fietsen met een mobiele telefoon in de hand wordt bovendien binnenkort verboden, hoewel dat natuurlijk eenvoudig te ondervangen is met een houder op je stuur. Maar waarom zou je? Als je buiten bent in de vrije natuur is het juist heerlijk om niet op je scherm te staren, maar te genieten van de omgeving. En juist daar is het de ANWB indertijd om begonnen. En die paddenstoel? Die is na 100 jaar een onmiskenbaar onderdeel van die omgeving.