radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

5 vragen en antwoorden over nieuwe klimaatplannen om Nederland in 2050 klimaatneutraal te maken

5 vragen en antwoorden over nieuwe klimaatplannen om Nederland in 2050 klimaatneutraal te maken
Minister Rob Jetten van Klimaat
Bron: ANP

Ze zijn er: de extra maatregelen, zodat we klimaatdoelstellingen wél gaan halen. In 2050 moet Nederland klimaatneutraal zijn. Politiek commentator Remko Theulings van EenVandaag legt uit waarom het zo lang duurde en wat de plannen zijn.

info

De nieuwe maatregelen

Er staan 120 klimaatmaatregelen in het plan, dit zijn de meest in het oog springende:

  • Benzine en diesel worden 'verdund' met biobrandstof
  • Het wordt makkelijker om huurhuizen beter te isoleren en verduurzamen
  • De CO2-belasting voor vervuilende bedrijven gaat omhoog
  • Het kabinet gaat elektrisch rijden aantrekkelijker maken door subsidies voor tweedehands auto's
  • belasting op gas voor huishoudens gaat naar beneden
  • De glastuinbouw gaat versneld verduurzamen
  • Er komen doe-het-zelf vouchers voor huishoudens die willen verduurzamen

1. Wekenlang is er over de maatregelen onderhandeld. Waarover was het kabinet het vooral oneens?

"Er is inderdaad tot gisteravond laat nog onderhandeld door de top van het kabinet. De VVD heeft de discussie vorige week nog verder op scherp gezet, door het te hebben over 'burgertje pesten'. Daarmee bedoelde ze dat in het klimaatbeleid 'pijn' voor de burger een doel op zich lijkt."

"De VVD had het over 'burgertje pesten' nadat was gelekt dat de benzineprijs als gevolg van de klimaatplannen omhoog zouden gaan. De VVD zit ook in een moeilijke positie: zij willen de automobilist sparen, maar ook het bedrijfsleven. Dat kan natuurlijk niet. En tegelijkertijd was er D66 en minister Rob Jetten veel aangelegen om hier uit te komen. En dat samen maakte het dus wel een heel moeizaam proces."

Minister Jetten zegt vandaag over de plannen: "Het zal af en toe knellen en mensen onzeker maken. Daarom zal ik af en toe persconferenties houden. We vragen om een bijdrage van iedereen, maar niemand staat er alleen voor."

2. Minister Jetten (Klimaat en Energie) wilde dit pakket graag hebben, is het een overwinning voor hem en D66?

"Ja, van Jetten en van zijn partij D66. Het klimaatbeleid is zo'n beetje dé reden dat D66 in deze coalitie is gaan zitten. En voor Jetten zelf geldt dat hij al jaren met klimaat bezig is. Voordat hij minister werd, als lid van de Tweede Kamer."

"Toen vanuit de VVD kritiek kwam dat D66 liep te drammen op klimaatgebied, liet hij meteen t-shirts drukken met heel groot 'klimaatdrammer' erop. Dat werd dus een soort geuzennaam. En vanaf vorig jaar mocht hij zelf aan de bak als minister en werd in het regeerakkoord een zeer ambitieuze afspraak gemaakt, namelijk: het richten op 60 procent CO2-reductie, in plaats van de in Europa afgesproken 55 procent. Dus er was hem veel aan gelegen om die afspraak om te zetten in concrete maatregelen, die door de hele coalitie worden gedeeld."

3. Jetten moest onderhandelen, welke punten heeft hij er niet doorgekregen?

"Het is inderdaad geen compleet succesverhaal voor de minister. Want er zijn in dat onderhandelingsproces ook punten afgevallen. Er komt bijvoorbeeld geen vleestaks, geen prijsverhoging van vliegtickets over grote afstanden en ook de snelle elektrificatie van leaseauto's in 2025 is van de baan."

4. Heeft de oppositie al gereageerd op de nieuwe plannen?

"Ja, je ziet op Twitter verschillende reacties voorbijkomen. Bijvoorbeeld JA21-Kamerlid Eppink vindt dat de 'belastingbetaler de klos' is. En aan de linker kant vindt GroenLinks-Kamerlid Kröger het jammer dat het plan van de baan is om alle leaseauto's al in 2025 elektrisch te laten rijden. 'Lekker gewerkt, autolobby', schrijft ze.

Bekijk ook

5. En hoe gaat het nu verder met deze extra klimaatmaatregelen, wordt daar snel over gedebatteerd in de Tweede Kamer?

"Jetten is blij dat hij dit nu kan presenteren, maar hij is er nog niet. Als de coalitie instemt, keurt de Tweede Kamer zijn plannen goed. Maar daarna wordt het in de Eerste Kamer spannend. Zoals bekend ligt daar een mogelijke meerderheid op links en op rechts."

"De linkse oppositie is kritisch, maar als ze moeten kiezen tussen deze maatregelen en helemaal niks, dan denk ik dat ze eieren voor hun geld kiezen. Want stel dat het kabinet valt en er komt wellicht een rechts kabinet, dan staan ze misschien helemaal met lege handen."

Bekijk hier het gesprek met Remco de Boer, onderzoeker op het gebied van energietransitie

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant