1,5 miljard weggegooide coronavaccins heeft wereldwijde gevolgen: 'Meer doden en meer kans op mutaties'

Zo'n 1,5 miljard coronavaccins zijn in de prullenbak verdwenen. En dat terwijl een eerlijker verdeling volgens onderzoek honderdduizenden levens had kunnen redden. "Soms vraag je je af: breekt nood niet wet?'

Wereldwijd is van de 15 miljard geleverde coronavaccins zo'n 10 procent ongebruikt weggegooid. Dat blijkt uit onderzoek van Airfinity, een Londens data- en adviesbedrijf

'Honderduizenden doden'

In Westerse landen werd ingecalculeerd dat sommige vaccins in de prullenbak zouden verdwijnen. Maar in armere landen duurde het bijna een jaar voordat überhaupt de eerste prik gezet kon worden.

In de beginfase ging de helft van de vaccins naar slechts 16 procent van de wereldbevolking. En dat terwijl landen als de Verenigde Staten en Canada bijvoorbeeld genoeg hadden ingekocht om de hele bevolking drie keer te kunnen vaccineren. Het medische blad The Lancet berekende dat een meer rechtvaardige verdeling honderdduizenden levens had kunnen redden.

Gevolgen voor Europa

"Wij hebben ook nog geprobeerd vaccins naar Namibië te krijgen", vertelt Bernard Leenstra, huisarts en oprichter van Prullenbakvaccin. "Maar als je ziet hoe lastig het is om het rond te krijgen door de extreme hoeveelheid aan regels, vraag je je af: breekt nood wet niet?"

En de slechte verdeling heeft ook wereldwijd gevolgen, legt hij uit. "Er vallen meer doden en er komen sneller en meer mutaties. Hoe meer het virus kan verspreiden, des te groter de kans dat er een mutatie plaatsvindt die dodelijker kan zijn."

Bereidheid om vaccins te nemen

Maar niet alleen de hoge inkoop en slechte verdeling zorgt voor het weggooien van vaccins. Ook de mindere bereidheid om vaccins te halen zorgde voor een gevulde prullenbak.

Zo werden in Nederland verdwenen al 4,3 miljoen vaccins weggegooid, en naar schatting komen daar nog ruim 7 miljoen vaccins bij. Daarbij werden van het nieuwe Novovax-vaccin - een goedgekeurde prik die zonder MrNA-techniek werkt - 840.000 vaccins ingekocht. 700.000 duizend werden er weggegooid.

Gebrek aan vertrouwen

Volgens Leenstra komt dat vooral door een gebrek aan vertrouwen. "Het is niet zo dat mensen vaccins niet nemen om een mythe dat MrNA een gentherapie zou zijn", vertelt hij.

"De exacte reden doet er voor die mensen niet toe. Het gaat gewoon om een gebrek aan vertrouwen in de overheid en het RIVM die ervoor zorgt dat mensen die vaccins niet willen nemen."

Gebrek aan waardigheid

En dat is helemaal niet belachelijk, vindt de huisarts. "Ik merk het ook in mijn praktijk: mensen vertrouwen niet meer door een gebrek aan waardigheid. Je zou maar slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire, van de Chroom-6-kwestie, of van het Groninger gas."

"Als je je zo in de steek gelaten voelt door de overheid, waarom zou je ze wel vertrouwen als het gaat om vaccins? En: ondanks dat het rationeel gezien altijd beter om het wel te doen, zijn er nog steeds mensen die twijfelen aan het vaccin door desinformatie."

Niet alleen eigen hachje redden

Zo zijn er volgens Leenstra twee belangrijke lessen te trekken uit de vele weggegooide vaccins. "Ten eerste is het belangrijk dat we realiseren dat dit virus geen grenzen kent. We kunnen bezig zijn met het redden van ons eigen hachje binnen ons eigen landgrenzen, maar dat telt eigenlijk niet."

"We moeten echt wereld breed kijken, want daar komen nieuwe mutaties en varianten vandaan. Ik hoop dat er een bewustwording komt over de luxepositie die we hebben in Nederland."

Vertrouwen

Daarbij vindt Leenstra dat er beter moet worden nagedacht over hoe er tekst en uitleg wordt geven over het nut en de noodzaak van de vaccins.

"Het vertrouwen is simpelweg te laag", concludeert hij. "Dat moet eerst verbeterd worden."