Ongeveer 11.000 mensen die in Nederland tot een gevangenisstraf zijn veroordeeld zijn nog voortvluchtig. Zij worden niet altijd actief opgespoord. Dat blijkt uit onderzoek van Politie en Wetenschap.
Bijna de helft van de veroordeelden op die lijst is al langer dan vijf jaar voortvluchtig. Driekwart van de voortvluchtigen hebben een relatief korte straf staan, bijvoorbeeld twee maanden voor vermogenscriminaliteit. Het opsporen van deze mensen heeft geen hoge prioriteit bij de politie, concludeert Politie en Wetenschap.
De zwaardere criminelen staan op de lijst van het landelijke politieteam FASTNL, dat voortvluchtige criminelen actief opspoort. Een vrij grote groep in de middenmoot loopt de kans om aan de aandacht van de politie te ontsnappen. Volgens het onderzoek zou een deel van de voortvluchtigen ‘vindbaar’ zijn, als er maar gericht gezocht zou worden. Uit analyse van 27 strafdossiers van opgespoorde criminelen blijkt dat een aanzienlijk deel thuis, bij een partner, familie of vrienden verbleef.
Uit cijfers die EenVandaag vorig jaar in handen kreeg blijkt dat ook het aantal zware criminelen dat zijn straf ontloopt toeneemt. Het gaat om moordenaars, zedendelinquenten en fraudeurs. Ook meldde EenVandaag dat het speciale FAST-team zo’n duizend zaken in behandeling heeft van criminelen die nog een gevangenisstraf hebben uitstaan van tien maanden of meer.
Diefstal
Mannen zijn zwaar oververtegenwoordigd bij de voortvluchtigen. Zij vertegenwoordigen 87% van de 11.000 mensen op de lijst. Meer dan de helft van de voortvluchtigen is veroordeeld voor diefstal zonder geweld. Daaronder volgen mensen die drugsmisdrijven hebben gepleegd of mensen die veroordeeld zijn voor een ‘overtreding’, zoals het niet volgen van de APV of het overtreden van de leerplichtwet.
De groep is gevarieerd en bestaat uit allerlei voortvluchtigen. De helft heeft een openstaande strafduur van een maand, een kwart heeft nog een tot twee maanden te zitten. Een kleine tien procent moet nog meer dan 120 dagen de cel in.
Kijkend naar die laatste groep is 12 procent geboren in Nederland. Andere landen die hoog terugkomen in de top-10 van mensen die nog een langere strafduur hebben openstaan zijn de Nederlandse Antillen en Aruba en Turkije. Een deel van de zwaardere criminelen lijkt volgens het onderzoek in het buitenland te verblijven.
Snelrecht
De politie en het ministerie van Veiligheid en Justitie laten in een reactie weten het probleem te herkennen en maatregelen te hebben genomen om de opsporing van veroordeelden te verbeteren. Zo zijn ICT-systemen aan elkaar gekoppeld en zijn er speciale teams gevormd die achter voortvluchtigen aan jagen. “Wie veroordeeld is moet zijn straf ondergaan”, aldus het ministerie. “In 90 procent van de gevallen gebeurt dat binnen twee jaar.”
Diverse fracties in de Tweede Kamer dringen aan op extra maatregelen. Zo pleit het CDA voor meer snelrecht waarbij veroordeelden direct na het vonnis hun straf uitzitten. De VVD en PVV dringen aan op een verschijningsplicht voor verdachten: criminelen moeten verplicht bij het vonnis aanwezig zijn en hun straf bij een veroordeling direct ondergaan. Ook willen ze van demissionair minister Blok van Veiligheid en Justitie weten wat hij gaat doen om verjaring van opgelegde celstraffen te voorkomen.
In EenVandaag voorzitter Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond (NPB) en CDA-Kamerlid Chris van Dam, zelf ex-agent en oud-officier van justitie.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.