Onderwijsminister Wiersma maakt 100 miljoen euro extra vrij voor schoolmaaltijden. Basisschooldirecteur Oriana Pattinama uit Middelburg biedt haar leerlingen brood en soep aan. Al jaren ziet zij dat kinderen geregeld zonder broodtrommel naar school komen.

In september 2022 viel een 11-jarig jongetje flauw op zijn school in Rotterdam, omdat zijn ouders geen geld hadden om eten te kopen. Kort daarna besloot het kabinet dat 500 scholen in kwetsbare wijken per direct gebruik konden maken van een schoolontbijt. Onderwijsminister Dennis Wiersma maakt nu 100 miljoen euro extra vrij.

Extra boterhammen

Pattinama was voor haar directeurschap docent op een basis- en een middelbare school. Zij had toen al de gewoonte om wat extra gesmeerde boterhammen mee te nemen naar school. Daar maakte ze namelijk regelmatig mee dat leerlingen zonder ontbijt naar school kwamen of dat zij geen eten van huis meekregen voor de lunch.

Inmiddels is Pattinama directeur van basisschool de Magistraal in Middelburg. Eerder zorgde zij ervoor dat er altijd fruit voorradig was in de pauze. Inmiddels is dit uitgegroeid tot een volledige lunch, sinds kort ondersteund door het Jeugdeducatiefonds, dat is aangewezen om het geld voor de schoolmaaltijden te verdelen.

Fruit, soep en brood

Meestal gaat het om broodjes (smeer)kaas, pindakaas en worst. Daarnaast wordt er soep gemaakt en wordt er fruit aangeboden. Voor het fruit krijgen ouders en kinderen het menu toegestuurd. Kinderen kunnen het aangeven als ze iets echt niet lusten. Inmiddels gebeurt dat bijna nooit meer.

De school werkt samen met het nabijgelegen buurtcentrum. "Dagelijks worden 300 broodjes en 150 kommen soep verzorgd door medewerkers. Voor soep hebben we een paar favorieten: kippensoep, tomatensoep en groentesoep. In de middagpauze komen de medewerkers de maaltijd brengen."

Ouders met weerstand

Pattinama vertelt dat er in het begin ouders waren die het geen goed idee vonden. "Sommige ouders wilden liever zelf in de hand houden wat ze kinderen te eten geven. Daar moet ik flexibel mee omgaan, maar ik heb tegen hen gezegd: ik bied het wel iedereen aan, want ik ga armoede geen gezicht geven."

Inmiddels zijn de meeste ouders om en is het samen eten een belangrijk onderdeel van de schooldag geworden. Volgens de directeur doet het iets met de sfeer en veiligheid in de klas. "Ik durf wel te zeggen dat het pedagogisch klimaat verbetert. Samen eten verbroedert."

Basisbehoeftes voor basisvaardigheden

De directeur zou graag zien dat er meer structurele aandacht komt voor dit onderwerp: "Ik ben blij dat ik dit door middel van het Jeugdeducatiefonds kan organiseren. Er zijn gezinnen waar relatieve armoede heerst op de school. Als Wiersma zo hamert op de basisvaardigheden zoals rekenen en taal, dan moeten de basisbehoeftes ook in orde zijn, eten dus."

Naast de schoolmaaltijd is het kabinet bezig met het project 'de gezonde school'. Daarbij wordt gekeken naar gezond voedselaanbod binnen de school. Pattinama vindt dat de overheid scholen de vrijheid moet geven in wat ze precies aanbieden: "We geven volkoren brood en de soep is gezond, maar om de klas enthousiast te krijgen moet het niet te complex worden."

De herstelactie voor fouten bij het UWV schiet tekort, vinden NSC en GroenLinks-PvdA. Beide partijen presenteren vandaag een uitgebreider plan om de problemen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan te pakken.

"De eerste stap is nu gezet, maar dat is voor mij echt onvoldoende", zegt NSC-Tweede Kamerlid Ilse Saris. "Mensen moeten krijgen waar ze recht op hebben. Dat betekent dat gemaakte fouten moeten worden hersteld."

Alle fouten herstellen

En dan niet alleen de administratieve fouten, benadrukt Saris. "Ook de sociaal-medische beoordelingen. Niet alleen over de periode 2020 tot 2024, maar ook fouten van daarvoor." Daarnaast moet volgens haar de schade die mensen hebben geleden, worden gecompenseerd.

De partij is dan ook van plan om deze uitbreiding bij de voorjaarsnota-onderhandelingen te bespreken met de andere coalitiepartijen. "Wij willen hier echt voor strijden." Om hoeveel mensen het gaat en hoeveel extra geld het kost om het plan te realiseren, is onduidelijk, zegt het NSC-Kamerlid.

Snelle compensatie: 5.000 euro

"Wij willen dat mensen nu zo snel mogelijk zekerheid krijgen", zegt Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Mariëtte Patijn. "Dat betekent dat er voor mensen die te weinig hebben gekregen een goede compensatieregeling moet komen."

Die compensatieregeling zou volgens haar uit een keuze moeten bestaan: het UWV rekent het hele dossier door, óf iemand kiest voor een snellere optie van 5.000 euro uitbetaling. "En mensen die juist te veel hebben gekregen, moeten de zekerheid hebben dat ze geen terugvordering krijgen."

'Mensen hebben er recht op'

En dat is niet het enige. Ook als iemands uitkering in de toekomst naar beneden wordt bijgesteld, moet volgens GroenLinks-PvdA rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie. Daarnaast moeten mensen van voor 2020 aanspraak kunnen maken op de 5.000 euro als er fouten zijn gemaakt.

"Maar we moeten niet beloven dat we voor hen alles in detail gaan uitrekenen. Want dat lukt misschien helemaal niet", zegt Patijn. Wel moeten geconstateerde fouten in de periode van voor 2020 worden rechtgezet. "Dat gaat lang duren, maar mensen hebben er recht op."

Tienduizenden dossiers wachten nog

Met hun plannen pleiten NSC en GroenLinks-PvdA voor een bredere herstelactie die sneller én zorgvuldig wordt afgehandeld. Maar de minister en het UWV lieten eerder weten dat elke uitbreiding ten koste zou gaan van de reguliere werkzaamheden.

Voor de huidige herstelactie worden namelijk al zo'n 43.000 dossiers opnieuw bekeken door een speciaal opgericht team.

Heel veel extra dossiers

Vorige week bleek bovendien uit de bijlagen van een Kamerbrief dat er nog 8.000 dossiers bij zouden kunnen komen van arbeidsongeschikten van wie de uitkering is beëindigd of toegekend tussen 2020 en 2024.

Daarnaast zijn er nog 28.000 dossiers met vastgestelde fouten, bijvoorbeeld bij de indexering, die nog gecorrigeerd moeten worden, blijkt uit hetzelfde document.

'Werkdruk geen excuus'

Maar volgens NSC-Kamerlid Saris is de werkdruk bij het UWV geen excuus om mensen niet te helpen. "De overheid dient zich aan de wet te houden, mensen dienen zich aan de wet te houden en fouten moeten gewoon worden hersteld."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn denkt dat haar plan uitvoerbaar is. "Wij denken dat het minder complex is, want je hoeft niet helemaal uit te gaan rekenen wat mensen krijgen. Dit komt in de plaats van wat het UWV nu aan het doen is. En mensen kunnen daardoor sneller geholpen worden en dus uit die onzekerheid komen."

Minister onder druk van eigen partij

De plannen van beide partijen kosten geld, mogelijk heel veel geld. De verantwoordelijk minister Van Hijum is zelf NSC'er en krijgt van zijn eigen partij een stevige opdracht mee. Hij moet op zoek naar het geld om de plannen uit te voeren, maar waar dat vandaan moet komen is onduidelijk.

Wat Saris betreft hoort het bij de gemaakte afspraken dat dit geregeld wordt. "Er moet heel veel gebeuren, maar in het regeerakkoord hebben we afgesproken dat wij het wel willen. En daar houd ik mijn regeringspartijen aan. Ook mijn minister."