Situatie Lili en Howick legt pijnlijke punten bloot van huidige asielbeleid

Het lot van de Armeense asielkinderen Howick (13) en Lili (12) doet de gemoederen in ons land hoog oplopen. De rechter oordeelde dat de twee tieners  uiterlijk zaterdag Nederland moeten verlaten. Hun moeder wil dit nog altijd voorkomen. Het verhaal van Lili en Howick legt een pijnlijke discussie bloot over het huidige asielbeleid in Nederland.  

De kinderen kwamen in 2008 al met hun moeder naar Nederland en proberen sindsdien asiel te krijgen. Binnen een jaar lag er een afwijzing van hun asielaanvraag op de deurmat. Maar sinds deze afwijzing (gedateerd op 5 oktober 2009) is moeder blijven procederen. Inmiddels zijn er tien jaar verstreken en zijn Lili en Howick geworteld in Nederland.

Op 24 augustus oordeelde de hoogste rechter van ons land dat Lili en Howick geen gevaar lopen in hun geboorteland Armenië en dat ze niet in mensonterende omstandigheden terechtkomen. En dus moeten ze Nederland verlaten, aldus de rechter. Alleen staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) zou de uitzetting nog kunnen voorkomen maar hij liet al weten geen reden te zien om alsnog een uitzondering te maken.

Kritiek op de rol van ouders

Volgens critici is het alsmaar doorprocederen dan ook een tactiek geworden van veel asielzoekers, waarbij de kinderen fungeren als speelbal. In sommige gevallen krijgen gezinnen alsnog een verblijfsvergunning, wat anderen weer hoop geeft en wat maakt dat ze doorgaan met procederen. Maar in veel zaken - zoals nu bij Lili en Howick ook het geval is - moeten gezinnen ook na een jarenlang verblijf in Nederland het land alsnog verlaten.

Esther van Dijken, woordvoerder namens de familie, zei hier eerder over dat de moeder van Lily en Howick simpelweg gebruik heeft gemaakt van de wettelijke mogelijkheid om asielprocedures te voeren. De kinderen kunnen daar niets aan doen. "Ze betalen een ontzettend hoge prijs. Ze zijn niet verantwoordelijk voor de daden van hun moeder."

‘Asielprocedure is te traag’

Deze zaak maakt ook veel los bij de voormalig minister van Immigratie en Asiel, Gerd Leers. Volgens de oud-minister is de asielprocedure in Nederland veel te traag. Hier liep hij destijds in zijn functie ook al tegen aan, en hij vindt dat er nu echt wat moet veranderen. "Maak het niet mogelijk dat iemand jarenlang in procedures zit, maar zorg dat er binnen een jaar helderheid is", aldus de oud-minister. 

Leers kan zich de dilemma's nog goed herinneren: "Het is het lastigste wat er is. Want deze kinderen zijn vaak slachtoffer van beslissingen van anderen. Aan iedere instroom ligt een keuze vooraf. Moeder heeft de keuze gemaakt om naar Nederland te komen en door te procederen." Toch vindt de voormalig minister niet dat iedereen zomaar in aanmerking moet komen voor een kinderpardon. "Ik neem niemand iets kwalijk, ik snap dat die moeder vecht. Maar de vraag is of wij dat moeten toelaten op deze argumenten."

Als bewindsvoerder is het echt niet altijd makkelijk. "Vaak kun je niet anders. Als je een uitzondering maakt voor één kind, dan moet je dat ook voor anderen doen. De spelregels mag je niet zomaar aan de kant schuiven vanwege één persoon, hoe zielig die ook is. Dat maakt het zo verduivelde lastig. Dat gaat je de hele tijd door de kop heen. Het gaat om kinderen, dat voel je als geen ander." 

Leven in hoop

De Irakese zusjes Anood en Noor zaten jarenlang in dezelfde situatie als Lili en Howick nu. Zij kregen - na bijna tien jaar procederen - alsnog een verblijfsvergunning. Zij trekken zich het lot van Lili en Howick dan ook bijzonder aan. “In mijn hart ben ik bij hun,“ vertelt Noor. “Ik weet wat het is om tien jaar te leven in hoop en onzekerheid en dat doet veel meer met je dan je je kunt beseffen.“

Iedere maand worden er naar schatting tussen de vijf en tien kinderen geruisloos uitgezet. Defence for Children schat dat het aantal 'gewortelde kinderen' neerkomt op zo’n vierhonderd in totaal. Dat zijn dus kinderen, zoals Lili en Howick, die al jaren in Nederland wonen maar nog altijd in afwachting zijn van een definitief asielbesluit.