In ongeveer de helft van de gemeenten worden dit najaar aanpassingen gedaan aan de sfeerverlichting in het centrum, of wordt daarover nagedacht. Dat komt met name vanwege de sterk gestegen energieprijzen.
Dat blijkt uit een rondgang langs Nederlandse gemeenten en lokale ondernemersverenigingen, die in veel plaatsen verantwoordelijk zijn voor de sfeerverlichting. Om kosten te besparen worden in steden en dorpen minder lampjes opgehangen of gaan die minder lang aan.
Meer sfeer
De dagen worden korter en de feestdagen komen eraan. Om voor meer sfeer in het centrum te zorgen, hangen veel gemeenten en winkeliers daarom ieder jaar rond de wintermaanden verlichting op in en rondom winkelstraten.
Dat heeft niet alleen de functie het centrum aantrekkelijker te maken. Meer verlichting zorgt ook voor een veiligheidsgevoel, geeft de Nijmeegse binnenstadmanager Maarten Mulder aan. Maar ondanks die voordelen, worden er in 'zijn' stad wel aanpassingen gedaan.
'Signaal afgeven'
Dat is 'niet per se uit kostenoverwegingen', zegt Mulder. "Want onze ledverlichting is zeer zuinig. We willen een signaal afgeven dat wij ons ook bewust zijn van energie besparen. Daarom gaan de lichten later aan en eerder uit."
Nijmegen is lang niet de enige plaats waar zo'n besluit is genomen. Van de 94 gemeenten en ondernemersverenigingen die EenVandaag sprak, zeggen 23 aanpassingen te doen aan de sfeerverlichting. Dat is ongeveer een kwart. In nog eens ruim een kwart van de gemeenten ligt de kwestie op tafel.
Hoe gaan de vier grootste steden van Nederland dit jaar om met feestverlichting?
Rotterdam kiest ervoor om geen aanpassingen te doen. In Utrecht worden de lampjes eerder weggehaald. "Maar dat zou sowieso gebeuren, aangezien ze vorig jaar extra lang bleven hangen vanwege corona", voegt een woordvoerder toe.
In Amsterdam en in Den Haag ligt de kwestie nog op tafel. "Het moet nog besproken worden", laat de gemeente Amsterdam weten. Een woordvoerder van gemeente Den Haag zegt dat er op korte termijn een besluit valt over 'of we wel, minder of geen kerstverlichting gaan ophangen'.
Minder branduren
"De verlichting zal minder vaak branden en we hangen minder verlichting op", zegt woordvoerder Barbara Koopman-Oerbekke van de gemeente Oldenzaal. Ook in onder meer Delft, Emmen, Gouda, Leiden, Hengelo, Vlissingen, Heerlen, Heerenveen en Roermond gaat het deze winter anders dan voorheen.
"Gezien de situatie is besloten de sfeerverlichting een kortere periode te laten branden en het aantal branduren naar beneden bij te stellen", zegt woordvoerder Jennifer Zwierstra van de gemeente Heerenveen.
Aardig in de kosten
De keuze om de komende maanden te bezuinigen op de sfeerverlichting komt niet uit de lucht vallen. Het huren van verlichting en het laten ophangen ervan, kost in de gemeenten die het groots aanpakken vaak al tienduizenden euro's. En daar komen de energiekosten dan nog bovenop.
En die lopen aardig op, merken ze bij winkeliersvereniging Ha&Ie uit de Friese plaats Drachten. De aangesloten ondernemers zijn daar elk jaar verantwoordelijk voor de feestverlichting, die ze uit eigen zak betalen. Ondanks de aanschaf van energiezuinige ledverlichting, zullen ze dit jaar naar verwachting het drievoudige moeten betalen om hun lampjes te kunnen laten branden.
Behoefte aan sfeer
Maar vanwege de gestegen kosten helemaal de stekker uit de feestverlichting, daar peinzen ze in de gemeenten niet over. Centrummanager Petra de Waal Malefijt uit Maastricht zegt dat in die stad de verlichting 'als vanouds wordt gerealiseerd'. "Juist gezien de moeilijke periode in het land."
"Iedere bezoeker van de binnenstad heeft behoefte aan sfeer in de donkerste dagen van het jaar. Nu misschien wel meer dan ooit", zegt ze.
'Feestdagengevoel'
Ook in de gemeenten waar wordt gesleuteld aan de verlichting, blijven sfeerlampjes onderdeel van het winterse straatbeeld. Alhoewel in Zutphen de brandtijd 2 uur korter is per dag, vormt de verlichting een te belangrijke rol om die helemaal links te laten liggen.
Woordvoerder Louwina Kadijk van de gemeente Zutphen legt dat namens de plaatselijke ondernemersvereniging uit. "Kerstverlichting zorgt voor sfeer in de wintermaanden. Inwoners en bezoekers krijgen het feestdagengevoel en dat stimuleert de economie in de stad."
's Nachts geen verlichting
Dat vindt ook de landelijke winkeliersvereniging InRetail. "Het is dé belangrijkste omzetperiode voor winkels. De ondernemers maken hun winkels daarom extra sfeervol en aantrekkelijk. Consumenten waarderen die gezelligheid en dit jaar misschien nog wel meer dan andere jaren", zegt woordvoerder Paul te Grotenhuis.
Toch is het volgens hem niet verkeerd om de lampjes dit jaar extra kritisch tegen het licht te houden. "In de late avond en nachtelijke uren zal veel vaker heel bewust geen extra verlichting branden."
Signaal afgeven
Hij zit wat dat betreft 'op één lijn' met gemeenten die de branduren buiten winkeltijden verkorten. Naast de gestegen kosten, is dat ook een kwestie van 'maatschappelijk bewust bezig zijn', zegt Te Grotenhuis. "Het gaat ook om het signaal afgeven dat je bijdraagt aan wat noodzakelijk is."
Hoeveel ondernemers in het land aanpassingen doen aan hun sfeerverlichting vanwege de gestegen energiekosten, weet de woordvoerder niet precies. "Maar we horen wel veel geluiden hierover in het land", vertelt Te Grotenhuis. Ook MKB Nederland heeft hier nog geen cijfers over.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.