Elektriciteit en gas worden steeds duurder en dan is er nog de CO2-heffing. Dat merken bedrijven die veel energie verbruiken. Aluminiumsmelterij Aldel in Groningen bijvoorbeeld, vreest voor het voortbestaan.
"De elektriciteitsprijzen zijn de afgelopen tijd vervijfvoudigd", weet financieel directeur Eric Wildschut van de aluminiumsmelterij in het Groningse Farmsum, waar zo'n vierhonderd werknemers in dienst zijn. "Door die stijging zijn we behoorlijk geraakt."
'Bedrijf draait verlies'
Tegen de huidige elektriciteitsprijzen kost de productie van een ton aluminium ongeveer 2.400 euro, vertelt Wildschut. "We kunnen dit voor ongeveer 2.500 euro verkopen. Van de 100 euro die overblijft moeten we salarissen, onderhoudskosten en al onze investeringen betalen. Het geld vliegt eruit."
Wildschut is er duidelijk over: zijn bedrijf draait momenteel verlies. Samen met twee andere bedrijven stuurde hij een alarmbrief naar het ministerie van Economische Zaken. Waar hij zich vooral zorgen om maakt is de Europese CO2-heffing die grootverbuikers van energie moeten betalen.
Compensatie CO2-belasting
"We betalen ongeveer 20 procent aan CO2-heffing over ons stroomgebruik", zegt Wildschut. Dit jaar wordt een deel van die belasting door de Nederlandse overheid gecompenseerd, maar hij is bang dat Aldel het daarna zelf moet opbrengen.
Wildschut en zijn collega's willen dat het nieuwe kabinet met een langdurige regeling komt om die CO2-heffing te compenseren. Net zoals gebeurt in Frankrijk en Duitsland. Alleen dan kunnen ze concurreren met bedrijven die de belasting niet hoeven te betalen, is hun theorie.
Uitstootrechten
De Europese Unie hanteert een handelssysteem dat ervoor moet zorgen dat grote bedrijven minder CO2 uitstoten: het European Union Emission Trading System. In Nederland geldt dit systeem voor ruim vierhonderd grote bedrijen die veel gas en elektriciteit verbruiken.
Voor iedere ton CO2 die een bedrijf uitstoot, moet een zogenoemd uitstootrecht worden gekocht. Het aantal beschikbare rechten is beperkt en gaat ook nog eens elk jaar omlaag. Een bedrijf dat meer uitstoot dan het aan rechten heeft, kan rechten kopen van een bedrijf dat juist minder uitstoot. De prijs voor een uitstootrecht, de CO2-prijs, wordt dus bepaald door vraag en aanbod.
De prijs van deze rechten is de afgelopen tijd enorm gestegen. Begin 2020 kostte een uitstootrecht ruim 24 euro, in september 2021 lag de prijs boven de 60 euro. Voor bedrijven die veel heffingen moeten betalen, geldt er in sommige landen een subsidieregeling. Ook Nederlandse bedrijven kunnen subsidie krijgen, maar of dit na 2021 nog kan is onduidelijk.
Virtuele batterij
Volgens financieel directeur Eric Wildschut liggen er 'genoeg plannen voor verduurzaming', maar ontbreekt het aan investeringszekerheid vanwege de hoge stroomprijzen en CO2-heffingen.
Waar hij dan graag in zou willen investeren? "Zonnepanelen op de daken van het bedrijf bijvoorbeeld. We kunnen een aansluiting creëren op zonneparken in de omgeving die wegens overbelasting van het stroomnet nu moeilijk hun energie kwijt kunnen. En we kunnen door onze bedrijfsvoering op dagen met veel wind en zon op te voeren, helpen de stabiliteit van het elektriciteitsnet te verbeteren. Zo vormen we als het ware een stroombuffer, een virtuele batterij."
'Belangrijke tak van de industrie'
Teamleider bij Aldel Klaas Pijper is al 41 jaar in dienst en hoopt dat het kabinet snel een beslissing neemt over de verlenging van steun om de CO2-kosten van Aldel te compenseren. "We maken een heel goed product, zorgen voor veel werkgelegenheid. Het is niet altijd even duidelijk in Den Haag hoe belangrijk deze tak van de industrie is", zegt hij.
"We hebben nu een investeerder die heel graag wil investeren, met name in duurzaamheid, in de toekomst van het bedrijf. Maar daar hebben we wel een bestaanszekerheid voor nodig en die hebben we alleen met een goede compensatieregeling."
'Sneller verduurzamen'
Hoogleraar Energie-economie Machiel Mulder aan de Universiteit van Groningen denkt dat de Nederlandse regering de komende jaren grootverbruikers van energie als Aldel nog wel tegemoet zal komen. Maar, zegt hij, het bedrijf zal sneller moeten verduurzamen, anders blijft het kwetsbaar.
Het argument dat er veel werkgelegenheid verdwijnt als Aldel stopt is wat ver gezocht, vindt hij. "We hebben te maken met een krappe arbeidsmarkt. Voor de mensen die het treft, die worden ontslagen, is het uiteraard heel vervelend. Maar voor de regio zou het niet per se verkeerd zijn omdat er veel andere werkgelegenheid voor in de plaats komt. Waterstof maken, werk aan warmtenetwerken en zonneparken. Er is heel veel gaande."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.