Hoeveel ernstige ongelukken worden veroorzaakt door een slaaptekort? Volgens beddenwinkel Beter Bed is dat 1 op de 5, maar dat aantal lijkt niet te checken. Wel zijn experts het erover eens dat de invloed van vermoeidheid in het verkeer groot kan zijn.

Volgens Beter Bed is een slaaptekort in het verkeer net zo'n grote boosdoener als alcohol. Maar waar komt dat cijfer vandaan?

Anders dan alcohol

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen vertelt dat slaaptekort als oorzaak van een ongeluk lastig vast te stellen is. "1 op de 5 lijkt me een hele precieze schatting, want mensen vertellen dat niet zomaar. Je kunt dat lastig aanwijzen als de oorzaak van een ongeluk."

Het werkt bijvoorbeeld anders dan bij alcohol, vertelt hij. "Als iemand onder invloed wordt betrapt, is dat feitelijk vast te stellen in iemands bloed. Maar als iemand in slaap is gevallen, moet diegene dat zelf toegeven. Dat vaststellen is dus veel lastiger."

Vermoeidheid

Patrick Rugebregt van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid weet wel dat er veel onderzoek is gedaan naar vermoeidheid in de auto. "Maar vermoeidheid is wel iets anders dan een slaaptekort. Het kan door een slaaptekort komen, maar ook door monotone taken uitvoeren, een verstoord bioritme, of een slaapstoornis."

"Maar schattingen van verkeersongevallen die door vermoeidheid ontstaan, liggen rond de 20 procent." Dat gaat dus om een schatting en niet per se om 'ernstige' ongelukken. Zo stellig als Beter Bed durven experts daarom zeker niet te zijn.

'Ineens ben je weg'

Toch heeft vermoeidheid dus wel degelijk invloed op iemands rijgedrag. Rob Stomphorst van Veilig Verkeer Nederland legt uit wat er kan gebeuren als iemand vermoeid de weg op gaat: "Het sluimert, het sluipt er een beetje in en ineens ben je even weg. Dat kan maar een momentje zijn, maar dat moet je in het verkeer natuurlijk absoluut niet hebben."

"Afleiding is een hele belangrijke oorzaak van ongelukken", vertelt verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen. "We denken vaak aan de smartphone, terecht, maar slaaptekort kan ook een vorm van afleiding zijn. Als je niet voldoende aandacht bij de weg kan houden, omdat je indommelt of er niet bij bent met je hoofd, kan dat grote gevolgen hebben."

Serieus probleem

Volgens Tertoolen wordt het probleem ook best onderschat. "Mensen denken vaak dat ze nog wel in staat zijn om te rijden. Ze denken dat het automatisch gaat, want we doen het al zo lang... Dan onderschatten ze de gevaren van bijvoorbeeld te moe zijn."

Hoogleraar Verkeersveiligheid Marjan Hagenzieker van de TU Delft zegt dat een precies cijfer hangen aan ongelukken door vermoeidheid ook eigenlijk niet van belang is. "Of het nou om 10, 20 of 30 procent van de ongelukken gaat, dat is misschien ook minder belangrijk dan de duiding dat het een serieus probleem is. Dat mensen door vermoeidheid, of een slaaptekort, minder goed autorijden en een ernstig ongeluk kunnen krijgen."

Hoeveel slaap is genoeg?

Kun je zelf iets doen om uitgerust de weg op te gaan? Volgens Gerard Tertoolen heeft het in elk geval niet alles te maken met een goed bed, waar beddenwinkel Beter Bed natuurlijk wél voor pleit. "Het is natuurlijk zo dat een goed bed belangrijk is voor je nachtrust. Maar het gaat er vooral om of je genoeg tijd neemt om uit te rusten en voldoende tijd neemt om te slapen. Dat is de allerbelangrijkste factor."

Hoeveel voldoende slaap dan precies is, kan per persoon verschillen, legt Marjan Hagenzieker uit. "Het gaat ook om de kwaliteit van de slaap. 4 uur slaap van een slechte kwaliteit is problematischer dan 4 uur slaap van een hele goede kwaliteit. Zelfs het aantal uren zegt dus niet alles."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."