radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

We gaan richting code zwart, denkt ex-redteamlid en dat heeft veel oorzaken: 'Ongevaccineerden zijn niet het probleem van dit moment'

"Als je nu blijft zeggen dat het probleem bij de ongevaccineerden zit, dan geef je de gevaccineerden het idee dat zij gewoon hun gang kunnen gaan", concludeert antropoloog Ginny Mooy. "Terwijl deze groep óók besmettelijk is."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dodelijke steekpartij Den Dolder gebeurde tijdens verlof verdachte, 'maar systeem zonder incidenten bestaat niet'

Dodelijke steekpartij Den Dolder gebeurde tijdens verlof verdachte, 'maar systeem zonder incidenten bestaat niet'
Voor het 76-jarige slachtoffer is een gedenkteken opgezet.
Bron: EenVandaag

Het is opnieuw vreselijk misgegaan in Den Dolder: een inwoner is vorige week doodgestoken. De verdachte komt uit de psychiatrische kliniek. Het dorp is er klaar mee: de instelling moet weg. Want veilig op verlof: kan dat? "Snap dat men zich zorgen maakt."

Het slachtoffer (76) werd donderdag in Den Dolder op straat gevonden door voorbijgangers. Die belden de hulpdiensten, maar de hulp kwam te laat: de vrouw was al overleden aan haar verwondingen. Die nacht werd een 27-jarige verdachte opgepakt voor de dodelijke steekpartij. Hij zat in de psychiatrische kliniek van zorginstelling Fivoor, die in het Utrechtse dorp zit.

'Dit opent oude wonden'

De onrust in Den Dolder is groot: na de moord op Anne Faber in 2017 is nu opnieuw iemand vermoord door een patiënt van de psychiatrische kliniek. "Voor Den Dolder opent dit oude wonden", zegt burgemeester Joyce Langenacker. De steekpartij van vorige week maakt volgens haar dat 'herinneringen herleven'.

"De pijn, het verdriet en het ongeloof onder de inwoners van Den Dolder is groot", ziet Langenacker. "Ik begrijp dat dit voor onze inwoners gevoelens van onveiligheid en bezorgdheid met zich meebrengt." Afgelopen vrijdag was er een bewonersbijeenkomst, waar volgens de gemeente veel vragen werden gesteld over onder meer de verdachte en de genomen veiligheidsmaatregelen.

Onrust in Den Dolder na nieuw dodelijk incident met patiënt uit psychiatrische kliniek

Verdachte was op verlof

Fivoor laat maandag weten dat de verdachte in een gesloten kliniek zat en dat de zorg die hij daar kreeg 'niet onderdeel is van een strafrechtelijke maatregel of voorwaarde'. Op zijn afdeling mogen patiënten niet zonder toestemming weg maar ze mogen af en toe wel met verlof, bijvoorbeeld om een rondje te lopen. De verdachte had toestemming om naar buiten te gaan.

Vanwege de steekpartij mogen patiënten tijdelijk alleen nog onder begeleiding Den Dolder in en alleen als een bezoek aan het dorp noodzakelijk is, meldt Fivoor verder. Ook zet de zorginstelling extra buurtcoaches in. Daarnaast doet de intern onderzoek naar de dodelijke steekpartij waar een van de patiënten dus verdacht van wordt.

Bekijk ook

'Systeem werkt goed'

Dorpsbewoners vragen zich nu vertwijfeld af of het systeem rond het proefverlof van psychiatrisch patiënten wel veilig is. "In een relatief korte tijd is Den Dolder natuurlijk geconfronteerd met een aantal ernstige incidenten. Dus ik kan me ook voorstellen dat de mensen die daar wonen zich zorgen maken", reageert docent rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen Ester Post.

Post doet onder meer onderzoek naar de forensische zorg in Nederland, het soort zorg waarvoor de verdachte in de kliniek zat. "Ik denk in het algemeen dat ons stelsel van forensische zorg goed werkt", zegt de expert. "Maar ik realiseer ook dat je daar weinig boodschap aan hebt als je daar woont."

'Fouten niet uit te sluiten'

Het systeem werkt dus goed, benadrukt Post. "Alleen ontkomen we er niet aan dat er van tijd tot tijd een incident plaatsvindt, omdat we fouten niet helemaal kunnen uitsluiten. Een systeem waarin geen incidenten gebeuren, dat bestaat niet."

Daarom is het belangrijk om nu goed onderzoek te doen naar de dodelijke steekpartij in Den Dolder, gaat ze verder. "Hoe heeft dit kunnen gebeuren? En wat kunnen we ervan leren?" Dat is volgens haar 'heel belangrijk' om in de toekomst betere risico-inschattingen te maken.

Bekijk ook

0,15 procent

Want hoe droevig dit soort incidenten ook zijn, het is belangrijk dat patiënten op (proef)verlof gaan, zegt de expert. "Verlof is een heel belangrijk onderdeel van de behandeling. Want op die manier kunnen instellingen kijken hoe iemand zich gedraagt als je diegene iets meer vrijheid geeft."

Het doel van de behandeling is namelijk om patiënten uiteindelijk weer terug te laten keren in de maatschappij. En daarvoor werkt het huidige systeem eigenlijk best wel goed, vervolgt Post. Jaarlijks zijn er tienduizenden 'verlofbewegingen', uit cijfers blijkt dat tussen 2009 en 2020 in 0,15 procent van de gevallen een incident plaatsvond. "Er gaat zelden iets mis, in 99,85 procent gaat het goed."

Dalend draagvlak

Toch halen (dodelijke) incidenten zoals die in Den Dolder vaak het nieuws. "Vergeleken met vroeger besteden we er nu veel meer aandacht aan", ziet de onderzoeker ook. De keerzijde is dat het draagvlak voor dit soort klinieken hierdoor kan afnemen. Zo wil Den Dolder al langer af van de psychiatrische kliniek, maar het lukt zorginstelling Fivoor maar niet om een nieuwe locatie te vinden.

Terwijl er wel ergens plek moet zijn om deze patiënten te helpen met hun psychiatrische problemen, waarschuwt Post. "We moeten mensen die zorg nodig hebben en mogelijk een gevaar zijn voor zichzelf of voor anderen wel een vorm van behandeling bieden."

'Niet behandelen groter risico'

Want als deze mensen op straat belanden zonder enige vorm van behandeling, dan is volgens haar 'het risico op recidive groter dan als je ze behandeld zou hebben en gefaseerd weer terug zou laten keren in de maatschappij'. Al snapt de expert dat omwonenden hier misschien ook geen boodschap aan hebben.

"Maar toch moeten we met elkaar in gesprek blijven, want het alternatief is dat je die klinieken niet hebt", zegt ze tot slot. "En ik denk dat daar juist ook een opdracht ligt voor de politiek en voor beleidsmakers, om uit te leggen wat het belang is van het bestaan van zulke klinieken."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vergoeding van speciale revalidatie bij chronische pijn in gevaar door twijfels over nut, maar bij Kelly werkte het: 'Zonder kon ik niet staan waar ik nu sta'

Vergoeding van speciale revalidatie bij chronische pijn in gevaar door twijfels over nut, maar bij Kelly werkte het: 'Zonder kon ik niet staan waar ik nu sta'
Kelly van Dijk heeft reuma en kan door ISMR weer beter bewegen
Bron: EenVandaag

Laatst sloot Kelly van Dijk na een lang traject een speciale vorm van revalidatie voor chronische pijn af: IMSR. Nu wordt de wetenschappelijke basis voor deze behandeling teruggetrokken, en staat de vergoeding ervoor op het spel.

Ongeveer 33.000 mensen in Nederland met zware chronische pijn komen in aanmerking voor interdisciplinaire medisch-specialistische revalidatie (IMSR). Deze behandeling combineert lichamelijke en mentale methoden die specifiek zijn afgestemd op de patiënt. Het gaat om chronische pijn van zware depressie tot rugklachten, en wordt op dit moment vergoed vanuit het basispakket.

'Ik kon niks meer'

Kelly van Dijk is een van de mensen die in aanmerking komt voor deze vorm van revalidatie. De basisschooldocente kreeg een jaar geleden ernstige reumaklachten waardoor haar leven op zijn kop kwam te staan.

"Ik kon niks meer. Ik kon mijn kind niet naar school brengen, mijn handen werkten niet meer. Ik ben 34, ik wil niet vastzitten aan een scootmobiel", vertelt ze.

Bekijk ook

Op maat gemaakt

Kelly begon na verschillende andere behandelingen in augustus 2024 met IMSR. "Het is per persoon verschillend. Er wordt eerst gekeken naar de oorzaak van de pijn. Is het schade aan het lichaam of is het psychisch? Er wordt echt samen gekeken: wat past bij jou om je uit je patroon te halen? Hoe beweeg je, wanneer span je je aan?"

Een belangrijk deel van de revalidatie is ook de mentale ondersteuning, legt ze uit. "Het is echt op maat gemaakt."

Onderzoeken teruggetrokken

Het Zorginstituut beoordeelt welke behandelingen worden vergoed in de basisverzekering. Alleen zorg die als voldoende effectief wordt gezien mag hier deel van uitmaken. Op basis van verschillende wetenschappelijke onderzoeken wordt in 2022 geconcludeerd dat IMSR daadwerkelijk een goed effect op de patiënten heeft.

Maar pas blijken 2 van de 3 belangrijke publicaties over deze zorg te zijn teruggetrokken vanwege twijfels over de betrouwbaarheid van de onderzoeksdata. Het veroorzaakt onzekerheid over de effectiviteit van IMSR, en het Zorginstituut moet een nieuw standpunt innemen ten opzichte van de vergoeding. Dat betekent onzekerheid voor de patiënten en hulpverleners.

Bekijk ook

Niet betrouwbaar

Een bijzondere situatie, volgens gezondheidseconoom aan de Vrije Universiteit Amsterdam Xander Koolman.

"Dat er onderzoek is ingetrokken komt amper voor. Het wetenschappelijk tijdschrift heeft gezegd: dit is geen betrouwbaar onderzoek. Dat betekent dat er wel echt iets mis is."

Ervaring op gespannen voet met wetenschap

Volgens Koolman staat de persoonlijke ervaring van hulpverleners en patiënten nu op gespannen voet met wetenschappelijk bewijs.

"Dit is een patiëntengroep met serieuze klachten, iets wat absoluut serieus genomen moet worden. Maar wat je vaak ziet is dat ze op zoek zijn naar verlichting. Ook de hulpverleners willen dan graag iets doen, omdat ze zien dat de patiënten vastlopen. Dus ook als er geen bewezen effectieve behandeling is, zoeken ze wel naar iets waar ze mee gewerkt hebben wat verlichting geeft."

Bekijk ook

Geen twijfel mogelijk

Volgens voorzitter van de Vereniging van Revalidatieartsen Paulien Goossens is er geen twijfel mogelijk over de effectiviteit.

"Heel vaak ben ik toch behoorlijk verbaasd over het effect dat we kunnen bereiken. Mensen die al jaren vastgelopen zijn, die we toch weer op de been krijgen, die hun leven weer op kunnen pakken."

Oneens over onderzoeksmethode

Goossens is het oneens met de methoden waarop het Zorginstituut de conclusies baseert. "Het Zorginstituut wil maar naar één vraagstelling en één onderzoeksmethode kijken. En dat is veel te beperkt. Er is heel goed onderzoek voorhanden."

Volgens haar kunnen de patiënten die in aanmerking komen voor IMSR geen andere kant op. "Het Zorginstituut wil dat we patiënten laten loten tussen medisch specialistische revalidatie, en de fysiotherapeut op de hoek. Dat is niet ethisch. Dit zijn patiënten die werkelijk alle vormen van behandeling al gehad hebben. Die fysiotherapeut hebben ze al lang gehad."

Kelly kreeg speciale revalidatie voor haar chronische pijn, maar de vergoeding daarvoor wordt in twijfel getrokken

Zorginstituut reageert

Het Zorginstituut laat weten "geen studies te vinden die kunnen aantonen dat IMSR, vergeleken met zorg in de eerste lijn of anderhalve lijn, beter is." Dat is zorg waar geen verwijzing voor nodig is, zoals bij de huisarts of fysiotherapeut.

"Revalidatieartsen stellen zich vooralsnog op het standpunt dat de behandeling voldoende bewezen effectief is. Zij baseren zich daarbij vooral op bewijs uit de praktijk", zegt het Zorginstituut.

In gesprek

Wat het Zorginstituut betreft wordt IMSR voor mensen met chronische pijn voorlopig nog vergoed in het basispakket. De betrokken partijen gaan morgen met elkaar in gesprek, waar het verdere verloop wordt besproken.

"Het kan zijn dat mensen in individuele gevallen verbetering ervaren na behandeling met IMSR. Het gaat er echter om of patiënten echt IMSR nodig hebben - of ongeveer eenzelfde verbetering zouden ervaren met zorg in de eerste lijn of anderhalve lijn."

Bekijk ook

Serieuze klachten

Gezondheidseconoom Koolman snapt de logica van het Zorginstituut. "Dit is een groep patiënten met serieuze klachten, waar we geen effectieve behandeling voor hebben. Wat doen we daarmee? Het Zorginstituut zegt: als het niet effectief bewezen is, dan gaan we die behandeling niet vergoeden want het kost geld. Dat geven ze liever uit aan behandelingen die wél echt bewezen zijn."

Omdat de revalidatie nu wel wordt vergoed is er inmiddels veel ervaring mee opgedaan, wat de discussie ingewikkeld maakt. "De afgelopen jaren hebben hulpverleners dus individueel de indruk opgedaan dat ze daarmee goed werk verrichten. Maar eigenlijk doet het niet iets wezenlijks."

'Heeft mijn leven veranderd'

Toch was IMSR voor Kelly van onschatbare waarde. "Ik ben van een scootmobiel naar 5 kilometer wandelen gegaan. Het heeft onwijs zijn vruchten afgeworpen." Volgens haar ligt het ook vooral hoe je zelf de behandeling ingaat. "Het ligt ook aan de instelling van de mensen die ernaar toe komen. Bij mij was het mijn eigen keuze. Maar het heeft echt mijn leven veranderd."

Als de revalidatie uit het basispakket verdwijnt heeft dat een grote impact, volgens Kelly. "Ik heb het al mogen doorlopen, en daar ben ik onwijs dankbaar voor. Zonder IMSR kon ik niet staan waar ik nu sta. Er zijn ook mensen in mijn omgeving met hetzelfde klachtenpatroon, die gun ik wat ik heb meegemaakt. En dat is iets wat dan afgenomen gaat worden. Veel mensen kunnen zich dit niet veroorloven."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant