radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Waterleiding vol lood in oude huizen gevaarlijk: 'Vervanging kan nog jaren duren'

Waterleiding vol lood in oude huizen gevaarlijk: 'Vervanging kan nog jaren duren'
Bron: ANP

De Gezondheidsraad luidt vandaag de noodklok over lood in waterleidingen. Lood in leidingen is schadelijk voor onze gezondheid en daarom adviseert de raad het kabinet, om op te roepen deze leidingen in woonhuizen te vervangen.

"Stop met het drinken van kraanwater uit loden leidingen", luidt het advies. Lood in drinkwater is namelijk nog schadelijker dan voorheen werd gedacht. Buitenshuis vindt je geen waterleidingen van lood meer, maar in oude woonhuizen nog wel.

Nieren, bloeddruk en hersenontwikkeling

Een te hoge concentratie van het lood in water kan schadelijk zijn voor de nieren, de bloeddruk en de ontwikkelingen van hersenen. "Wat dus schadelijk kan zijn voor kinderen", legt voorzitter van de Gezondheidsraad, Pim van Gool, uit.

Van Gool schat dat 100.000 tot 200.000 huizen in Nederland nog beschikken over een leiding van lood. Een grove schatting, waaruit blijkt dat er nog veel onduidelijkheid is.

'Heel erg van geschrokken'

In Amsterdam-Noord, bij het Texelplein is onrust ontstaan over de noodklok die de Gezondheidsraad vandaag luidt. Jolanda van Laarhoven, een bewoner van de buurt, heeft nog nooit problemen gehad met haar loden leiding. "Niet wetende dat het zo slecht was." Tot ze half oktober een brief kreeg van de woningstichting. "Er stond in dat de leiding lood losliet. Daar ben ik heel erg van geschrokken. Het is toch je eerste levensbehoefte, water", vertelt Van Laarhoven.

Als mevrouw Van Laarhoven hoort hoeveel lood er in haar water zit, schrikt ze nog erger. "Ik hoorde dat het 8 tot 10 keer meer is, dan de toegestane waarde. Dat is toch verschrikkelijk." Van Laarhoven drinkt het water al 50 jaar en ook haar kinderen hebben het water gedronken. Ze drinkt nu water uit een flesje.

'Vervanging kan jaren duren'

"Mijn man dronk altijd zo snel z'n koffie op, dat ik zei: 'heb jij een lode pijp?', maar nu besef ik hem", grapt ze. "Maar ik laat nu mijn kinderen, als ze komen logeren, zelfs hun tanden er niet meer mee poetsen." De woningcorporatie geeft aan de leidingen te willen vervangen. "Maar ze schrijven ook dat dat nog wel jaren kan duren, voor je aan de beurt bent."

Van Laarhoven huurt de woning bij woningcorporatie Ymere. Chris Pettersson is regiomanager bij woningcorporatie Ymere. Hij snapt de zorgen. "We zijn de situatie in kaart aan het brengen."

Lees ook

'Wij wisten niet dat het hoger was dan de norm'

"Dat zal niet in een of twee maanden allemaal geregeld zijn. We zijn er al jaren mee bezig, om die leidingen te vervangen. Als een bewoner verhuist, of aan het renoveren is." Nu Pettersson laatst de nieuwste metingen zag, zorgt hij dat Ymere dit proces versnelt. "Wij wisten niet dat het loodgehalte hoger was dan de norm", duidt Pettersson.

Jolanda Van Laarhoven uit Amsterdam-Noord denkt dat het water schadelijk is voor het IQ van kinderen. "Daar zijn sterke aanwijzing voor. Een kleine slag om de arm daarbij: er zijn allemaal verbanden die daarvoor gevonden zijn, maar wettig en overtuigend bewijs is daar niet voor", legt Pim van Gool van de Gezondheidsraad uit.

Zwangere vrouwen al tijden gewaarschuwd

Maar, als je kijkt naar proeven met dieren, is het wel heel aannemelijk dat het schadelijk is voor de hersenontwikkeling. "Ik formulier dat voorzichtig, omdat je altijd voorzichtig moet zijn met vertalingen uit proefdieronderzoek", zegt Van Gool.

Zwangere vrouwen worden al tijden door verpleegkundige gewaarschuwd om niet uit loden leiding te drinken. Waarom de Gezondheidsraad dan nu pas met dit nieuws komt? "Wij zeggen dit ook al langer en in principe is onze boodschap van eerder niet veranderd." Petterson van de woningcorporatie Ymere organiseert vanmiddag een bewonersbijeenkomst, om bewoners te informeren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant