Vergaderingen van de VN-Veiligheidsraad lijken nutteloos in oorlogstijd. Bevalt iets Rusland niet, dan stemt het land gewoon tegen een ingebrachte motie. Heeft de Veiligheidsraad dan nog wel zin? "Het is ook een manier om de druk op te voeren."

De Verenigde Naties werden na de Tweede Wereldoorlog vooral opgericht om de vrede in de wereld te bewaken. Maar daar lijkt de VN in veel conflicten juist in conflict met zichzelf te raken. De ene oorlog is de andere niet, maar als één van de vijf permanente leden een ander belang heeft dan de andere, rest er weinig anders dan een bepaalde resolutie via een vetostem weg te stemmen.

Toch diplomatiek relevant

Maar er is 'more than meets the eye', stelt Jaïr van der Lijn van het Stockholm International Peace Research Institute. "Het is toch een podium waarop alle partijen met elkaar praten en overleggen. Zo'n stemming in de Veiligheidsraad is echt het allerlaatste deel van een heel proces."

"Over een resolutie wordt ook veel overleg gevoerd, aan de tekst wordt geschaafd. En als de landen die erover gaan er niet uitkomen, dan is het de laatste tijd ook vaak een diplomatiek trucje."

Bekijk ook

Veto is ook relevant

Want bijvoorbeeld een resolutie om de inval van Rusland in Oekraïne te veroordelen, waar aanstichter Rusland nooit mee zal instemmen, dient volgens Van der Lijn twee doelen. "Een land bekent kleur, maar daarnaast is het ook een manier om de druk op een land op te voeren. Op enig moment zal het land dat dwarsligt bij een motie mogelijk ergens toch iets toegeven."

Het is over het algemeen ook niet altijd hetzelfde land dat een veto uitspreekt. "Nu is het Rusland, maar als het bijvoorbeeld over Israël gaat, zie je vaak weer de Verenigde Staten die tegen stemmen."

Permanente vs. tijdelijke leden

De VN-Veiligheidsraad bestaat altijd uit vijftien leden. Vijf daarvan zijn permanente leden: China, Engeland, Frankrijk, Rusland en de Verenigde Staten. De tien andere leden worden steeds voor een periode van 2 jaar gekozen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De vijf permanente leden hebben een vetorecht, de andere niet. Nederland was voor het laatst in 2018 lid van de VN-Veiligheidsraad.

De Veiligheidsraad heeft verschillende rollen in tijden van oorlog. "De Raad kan ook een rol spelen bij het handhaven van vredesakkoorden met de blauwhelmen. Maar ze kan ook vredesbesprekingen mogelijk maken door een bemiddelingsrol te spelen."

Bekijk ook

Andere samenstelling zou goed zijn

Hoewel Van der Lijn de rol van de VN-Veiligheidsraad nog altijd als relevant ziet, zet hij wel zijn vraagtekens bij de samenstelling ervan. "Er zit geen enkel land uit het Midden-Oosten in, en ook een grote speler als India is geen permanent lid. Deze leden zijn er net na de Tweede Wereldoorlog in gekomen, maar qua machtsverhoudingen is er in de loop der decennia het nodige veranderd."

Over het vetorecht heeft hij ook nog wel een idee: "Dat zou je bijvoorbeeld in kunnen trekken als je als land ergens zelf een rol in speelt. Dan zou je in een situatie als deze kunnen zeggen: er zijn weliswaar vijf permanente leden, maar vier van die leden mogen hun vetorecht gebruiken. Rusland in dit geval niet, omdat het zelf is begonnen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.