Een nieuwe kazerne, munitieopslagen en extra ruimte om te oefenen: het Nederlandse leger is bezig met uitbreidingen. En dat is nodig, volgens hoogleraar Militair Operationele Wetenschappen Han Bouwmeester: "We weten niet wat Rusland verder van plan is."

De zoektocht van defensie naar extra ruimte komt niet uit de lucht vallen, zegt Bouwmeester. Hij wijst op de groeiende geopolitieke instabiliteit.

'Moet ergens neergezet worden'

"Wereldwijd zien we dat de veiligheid afneemt. Dat heeft ertoe geleid dat we sinds de invasie in Oekraïne hebben besloten om meer aandacht aan defensie te schenken en uit te breiden." Maar daar moet dan ook ruimte voor zijn. "Meer mensen, materieel en munitie, dat zal je ergens kwijt moeten."

En naast ruimte voor opslag, moet er voor de extra militairen ruimte komen om te oefenen. "Dat zal ook meer gezamenlijk gebeuren."

Slechte scenario's

De oorlog in Oekraïne lijkt misschien ver weg, maar volgens Bouwmeester is het wel degelijk nodig om ons voor te bereiden. "We moeten met hele slechte scenario's rekening houden", zegt hij.

"We zien dat er op dit moment weinig beweging is aan het front in Oekraïne. En we zien dat de steun aan Oekraïne vanuit het Westen langzaam een beetje begint af te brokkelen. Ik wil niet zeggen dat dat nu direct gaat gebeuren, maar het zou zomaar kunnen dat Rusland uiteindelijk gaat winnen van Oekraïne. We weten ook niet wat Rusland verder van plan is. Dat maakt dat het een onveilige situatie is."

Betere geloofwaardigheid

Met dat scenario in gedachten moet Nederland zich voorbereiden, zegt de hoogleraar. "Dat betekent dat Nederland ook in NAVO-verband de verdediging goed op orde moet hebben. Dat we een goede organisatie hebben die goed getraind is. Dat komt geloofwaardig over."

Die geloofwaardigheid kan nog een stuk beter, vindt Bouwmeester. "Zeker gezien de situatie. We hebben een langdurige periode van bezuinigingen gehad en daar moeten we van terugkomen. Dat betekent een grotere krijgsmacht, maar ook dat die krijgsmacht zich weer veelvuldig op de verdedigingstaken gaat richten."

Zorgen bij lokale boeren

Defensie doet door het hele land onderzoek naar geschikte locaties voor oefenterreinen, kazernes en munitiedepots, maar vooral Flevoland is in trek. Onder meer in de gemeenten Dronten, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde wordt gezocht naar geschikte locaties. En dat leidt tot zorgen bij lokale boeren, bijvoorbeeld bij melkveehouder en akkerbouw Roel Assies uit Zeewolde.

Defensie wil mogelijk een kazerne bouwen op de grond waar zijn bedrijf nu staat. "We waren met vrienden een weekendje in Maastricht. Toen kreeg ik een appje van onze buurman dat hij een brief van de gemeente gekregen had. Toen wij thuiskwamen, vond mijn vrouw ook een brief in de brievenbus. Daarin staat dat Defensie drie zoekgebieden heeft voor de bouw van een nieuwe kazerne, waaronder dat van ons."

'Schadelijk voor bedrijven'

Assies wil niet weg en zou het zonde vinden als de goede landbouwgrond van Flevoland gebruikt wordt voor de bouw van een kazerne. En die zorgen leven bij veel boeren, zegt Dirk Bruins van LTO Noord. "Wij moeten investeren om te verduurzamen, maar veel van deze investeringen verdien je pas na 5 of 10 jaar terug."

Hij zegt dat dit problemen kan geven bij banken die niet willen investeren als niet zeker is hoe lang het boerenbedrijf nog blijft bestaan. "Die verstrekken dan geen lening. Dus zo'n kaartje van Defensie is heel schadelijk voor bedrijven, het zet ze tot stilstand."

Geen uitbreiding zonder overlast

Bouwmeester erkent dat de ruimte in Nederland schaars is, maar zegt dat meer ruimte echt nodig is. Uitbreiding kan niet volkomen zonder overlast. "Als wij onze veiligheid op orde willen hebben, dan kan het zomaar zijn dat je daar ook af en toe van merkt dat Defensie aan het oefenen is."

Daarbij zegt hij dat het ook maar is hoe je het 'bestempelt'. "Ik heb zelf in Amerika gewoond. Als daar vliegtuigen opstijgen en neerdalen hebben ze het over 'the sound of freedom'."

Afschrikken

Verder benadrukt de hoogleraar dat het belangrijk is dat Nederland, maar ook andere NAVO-landen aan de buitenwereld laten zien dat ze goed zijn voorbereid.

"Afschrikking is heel erg belangrijk. In de Koude Oorlog zag je dat de NAVO zich baseerde op afschrikking en dat gegeven is nog steeds actueel." Ook nu proberen we dat te creëren. "Je wilt voorkomen dat je uiteindelijk wordt aangevallen en in oorlog komt."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."