Wat als volwassenen zich af en toe wat meer zouden gedragen als kinderen? Het zou in elk geval een hoop ongemakkelijke situaties voorkomen, denkt Sayma Kuipers.

'Het lijkt hier wel een kleuterklas!' Het is een opmerking met een duidelijk negatieve bijklank. We maken 'm bijvoorbeeld op momenten dat we vinden dat mensen te veel door elkaar praten, of zich 'kinderachtig' gedragen. Maar wat Sayma betreft zouden volwassenen zich best wat meer als kleuters mogen gedragen.

Meer openstellen

Wie het jonge kind opzoekt in zichzelf, is haar theorie, stelt zich meer open voor de ander. Stelt oprechtere vragen. En daar is behoefte aan in de gepolariseerde samenleving waarin we ons bevinden. Daar is ze van overtuigd.

De persoon die Sayma haar dit inzicht gaf, is haar zoontje Sepp (10). Hij kampt met de spierziekte Duchenne, waardoor hij in een rolstoel zit. Dat mensen op straat om die reden vaak naar hem kijken, vindt hij knap lastig, vertelt Sayma.

'Stom dat ze naar me kijken'

"Laatst zei hij: 'Mensen kijken altijd zo naar mij. Ik vind dat stom. Alsof ik een attractie ben.' Dat herkende ik wel. Voorbijgangers kijken toch vaak wat langer, of weten niet zo goed of ze tegen mij of tegen hem moeten praten. Best ongemakkelijk en ook pijnlijk."

Wat zeg je dan, als ouder? "Ik heb Sepp uitgelegd dat mensen niet zo vaak kinderen in een rolstoel zien. Dat ze dat als 'anders' zien. Tijdens datzelfde gesprek vroeg ik hem of hij weleens iemand ziet die er anders uitziet dan hij gewend is en wat hij dan doet. 'Dan kijk ik ook', zei hij. Dat besef leek hem wel te helpen."

Nieuwsgierig

Er viel Sepp nog iets op, vertelde hij aan zijn moeder. "Dat kinderen en volwassenen zo verschillend omgaan met zijn 'anders' zijn. Veel kinderen die hij tegenkomt stellen daadwerkelijk vragen, zijn nieuwsgierig. 'Waarom zit je in een rolstoel?' of 'Mag ik er ook eens in?' Dat soort dingen."

Dit bleef hangen bij Sayma. "Zou die kinderlijke nieuwsgierigheid niet dé oplossing zijn voor hoe we kunnen omgaan met verschillen in de samenleving? Een kind is nieuwsgierig, wil weten waarom, wil zelf ervaren en ontdekken hoe iets is."

Moeite met tegenstellingen

Daar kunnen wij als volwassenen veel van leren, vindt zij. "In plaats van open een gesprek in te gaan, vullen wij vaak van alles voor de ander in. We hebben veel vooroordelen, vooral over mensen die anders zijn dan wijzelf."

Sayma, die als adviseur en spreker op het gebied van diversiteit in veel organisaties komt, test dit inzicht nu tijdens haar werk. "Diversiteit, grote tegenstellingen - het is iets waar veel mensen moeite mee hebben."

Extra moeite doen

Het klinkt zo voor de hand liggend, geeft Sayma toe, gewoon oprecht geïnteresseerd zijn in de ander. Ook als diegene - op wat voor manier dan ook - anders is dan jij. "We gaan over het algemeen liever om met mensen die op ons lijken. Het vraagt dus iets van ons om dat te doorbreken. Daar moeten we extra moeite voor doen."

En stoppen dus met dingen invullen voor de ander, zoals een kind dat meestal ook niet doet. "Als ik met Sepp ben, merken we dat veel volwassenen eigenlijk wel iets willen vragen, maar dat uiteindelijk niet doen. Of veel later. Omdat ze ons niet tot last willen zijn, zeggen ze dan achteraf. Of omdat ze het onbeleefd vinden."

Iemand die je normaal niet opzoekt

En het ís ook lastig, erkent Sayma. "Probeer iemand van een andere afkomst, of met een andere geloofsovertuiging dan jij zelf hebt maar eens een vraag te stellen waar geen oordeel in verstopt zit. Best een uitdaging hè?"

Tijdens haar werk adviseert ze mensen die het willen proberen om klein te beginnen. "Ga eens praten met één persoon die je normaal gesproken niet zou opzoeken. Probeer het gewoon eens uit. Al werkt het wel alleen als je oprecht geïnteresseerd bent in de ander. Maar ik heb de overtuiging dat de meeste mensen dat zijn. Dat de meeste mensen iets bij willen dragen in de samenleving."

'Ingewikkeld'

Zelf komt Sayma in dat opzicht ook weleens voor uitdagingen te staan. Als het om haar zoon gaat, maar ook om wie zij zelf is. "Mijn geliefde is een vrouw en ik heb weleens samen moeten werken met iemand van wie ik wist dat hij zich vanwege zijn geloofsovertuiging niet kon vinden in het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht."

"Toch heeft het ons niet in de weg gezeten, omdat we beiden ons best deden de ander te begrijpen. Natuurlijk was dat ingewikkeld, maar het lukte wel."

'Mooi om te zien'

Hoe het Sepp nu vergaat? "Hij blijft het lastig vinden dat hij 'anders' is dan zijn leeftijdsgenoten. Ik vermoed dat dat niet snel zal veranderen. Daarin moet hij een weg vinden. Maar ik merk wel dat het hem helpt, om zich wat meer te verplaatsen in het perspectief van de ander."

"Met de kinderen in de buurt komt hij in elk geval prima mee. Hij wordt ontzettend goed opgenomen door de anderen. Dat vind ik heel mooi om te zien."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."