Verdient Robert M. nieuwe rechters?

Aan de start van het proces tegen zedenverdachte Robert M. eiste de ex-crechemedewerker een hoofdrol voor zichtzelf op. Hij nam uitgebreid het woord en eiste nieuwe rechters. De ouders van de slachtoffertjes wil hij het spreekrecht ontnemen.

Hij had de berichten over hem gevolgd in de media. En die waren niet altijd even vriendelijk en ‘ongenuanceerd’. “Wat mij opvalt is dat zedenzaken altijd beladen zijn met emoties. Een eerlijk proces is dan haast een luxe. Als je sommige berichten leest lijkt het net een overbodige luxe. Is Nederland een rechtstaat? Of een ontwikkelingsland waar mensen met geld en macht het voor het zeggen hebben?”

M. spreekt

Het zijn de woorden die Robert M. sprak tegenover de rechter, de officieren en de toegestroomde pers en – in afgeschermde zalen – de ouders. De hoofdverdachte in de omvangrijkste zedenzaak die Nederland ooit heeft gekend, spreekt zacht maar vastberaden.

Hij staat hier (in de rechtbank Amsterdam) terecht voor het misbruiken van 67 weerloze peuters en baby’s die aan zijn zorg waren toevertrouwd. Misbruik dat hij zelf bekend heeft en waarvan de bewijzen op duizenden afbeeldingen zijn vastgelegd. 46.803 foto’s en 3.672 video’s met door hem vervaardigde kinderporno trof de politie aan op zijn (extreem beveiligde) computers. Verborgen en versleuteld in een duistere ondergrondse internetwereldwereld. Die hij deelde met pedofielen over de hele wereld. Maar daarover spreekt hij niet. Geen woorden van berouw, geen teken van berouw. De Let spreekt, in bijna accentloos Nederlands, over de zaken die hem raken: zijn recht op een eerlijk proces. Hij neemt het woord om zijn ongenoegen over de ‘vooringenomen rechters’ uit te spreken. Dat ongenoegen is zo groot dat M. nieuwe rechters wil. Zijn advocaten Anker en De Groot dienen een wrakingsverzoek in, de officiele term voor een vervanging van de volledige rechtbank.

Spreekrecht ouders

Waarom? Robert M. wil niet dat de ouders van de slachtoffers mogen spreken in de rechtszaal. En de rechtbank wel. Die heeft in december bepaald dat de ouders van de slachtoffertjes in deze omvangrijke zedenzaak hun verhaal mogen houden. Spreekrecht voor de ouders, omdat de kindjes te jong zijn zelf de gevolgen van de misdrijven waarvan zij het slachtoffer werden, te verwoorden. Maar dat staat op gespannen voet met de wet, volgens de advocaten. En ook de rechtbank ontkent niet dat de ruimte in de wet is opgezocht. Spreekrecht is formeel alleen toegestaan voor nabestaanden en directe slachtoffers, als je de regels strikt neemt. De rechtbank in Amsterdam vindt de zaak echter zo bijzonder dat spreekrecht voor de ouders ook in de ‘lijn van de wet ligt’. Maar M. bestrijdt dat op de zitting en laat zijn advocaten eisen dat het toegekende spreekrecht van tafel verdwijnt. De rechtbank overlegt, en weigert. Voor M. het moment om zijn advocaat Van der Goot aan te tikken en zich terug te trekken voor beraad. Als ze terugkomen kondigt kantoorgenoot Anker het wrakingsverzoek aan.

Vertrouwen rechtstaat

Robert M. heeft volgens Anker volstrekt geen vertrouwen meer dat de huidige rechters hem eerlijk en objectief berechten. Net iets te vaak naar zijn zin heeft de rechter de oren lagen hangen naar de slachtoffers. In allerlei besluiten zou dat het geval zijn geweest. Vooral rond het spreekrecht. Maar de rechters hadden ook een perslunch voorafgaand aan de zaak. De voorzitter zei daar dat de slachtoffers de 'trieste' zaak niet hun hele leven met zich moeten meeslepen.Een subjectief oordeel, aldus de verdediging. "Ik wilde beoordeeld worden door een onpartijdige rechtbank, maar sinds de pro forma-zittingen zie ik de rechtvaardige kansen minder worden, het oordeel staat al vast, dan kunnen we het net zo goed schriftelijk afhandelen". M. wil de ouders het door hun advocaat felbevochten spreekrecht ontnemen. Des te opmerkelijker is het dat hij zelf graag aan het begin van het proces een uitgebreider verklaring wil afleggen. Een soort ‘openingsrede’. Zijn advocaten vroegen de rechter dit toe te staan. Op zittingsdag drie krijgt hij de gelegenheid. En opnieuw schokt hij de zaal: met uitgebreide verklaringen over hoe hij opereerde, en waarom hij het deed. Hij kon naar eigen zeggen niet anders, hij was 'bezeten met een vloek'.

Eerlijk proces?

Het proces Robert M. is een gevecht geworden tussen de rechten van de verdachte en die van de slachtoffers. Robert M. claimt het recht op een eerlijk proces. Dat recht heeft hij, dat recht hoort bij een rechtstaat. Maar de betrokken ouders en hun kinderen hebben dat recht ook!

UPDATE 14 maart: Robert M. krijgt geen nieuwe rechters. De speciale wrakingskamer van de rechtbank heeft besloten dat er geen reden is de huidige rechters te vervangen. De wrakingskamer oordeelt dat ,,de vrees voor vooringenomenheid niet objectief is gerechtvaardigd''. Volgens haar is de rechtbank ,,op geen enkele wijze vooruitgelopen op de beoordeling van de ten laste gelegde feiten, de schuldvraag of de persoon'' van M. De rechtszaak gaat vanmiddag verder.

UPDATE: 19 maart: het jongste slachtoffer was 19 dagen oud. Het misbruik blijkt opnieuw ernstiger en onvoorstelbaarder op zitting. Geschiktere woorden zijn er niet voor. M. opnieuw onaangedaan, emotieloos en vooral bezorgd om zijn eigen positie. Volgende week komen deskundigen aan het woord over zijn persoonlijkheid en psychische gesteldheid en over de vraag of hij TBS moet krijgen.