Van feestje tot veldslag: hoe Haren een ravage werd

In EenVandaag vanavond een reconstructie van de Facebookrellen in Haren en de conclusies van de Commissie-Cohen. We spreken de onderzoekers Otto Adang en Gabriel van den Brink. Ook vragen we reacties van gedupeerden in Haren en spreken de nachtburgemeester van Groningen: na een half jaar eindelijk de conclusies over wat er mis ging in Haren. Wat moet er volgens hen gebeuren met de uitkomsten?En in de studio ACP-voorzitter Gerrit van de Kamp over politiemensen die in de knel kwamen en de consequenties.

EenVandaag vatte het rapport-Cohen voor u samen. De volledige rapporten vindt u hiernaast.

Samenvatting EenVandaag:

GEEN PLAN: RISICO’S ONDERSCHAT: “De driehoek heeft van meet af aan geen greep gehad op de gebeurtenissen”. Er was geen duidelijk plan van aanpak, geen heldere strategie. Er waren wel wat scenario’s bedacht, maar niet uitgewerkt en zonder bijbehorende maatregelen. De driehoek koos voor 1 dominante strategie die later ingrijpen bijna onmogelijk maakte: een ‘niets aan de hand stemming’, geen afsluiting van wegen en treinen, het gewone leven in het dorp moest doorgaan. Toen alles anders liep kon de politie de ontwikkelingen niet meer bijbenen. De politie kreeg een beperkte en strakke opdracht van de driehoek, waar lang niet van werd afgeweken. De door de driehoek gewenste beleidsuitgangspunten (normale gang van zaken moet doorgang vinden, Haren wordt niet afgesloten, zo weinig mogelijk zichtbare politie, veiligheid voor familie Merthe en bewoners Stationsweg) beperkten de speelruimte voor de politieoperatie: diverse politiemaatregelen waren daardoor niet mogelijk. Anderzijds is door de politie in de driehoek steeds aangegeven dat men de zaken aankon en dat er voldoende politie achter de hand was.

BURGEMEESTER: ONVOLDOENDE GEZAG.

De burgemeester maakte volgens de commissie onvoldoende gebruik van zijn bevoegdheden. En een aantal bevelen die hij wel gaf werden niet opgevolgd. Hij vaardigde een noodbevel uit om mensen te kunnen verwijderen, dat niet werd gebruikt. En hij stelde een noodverordening in tegen alcoholgebruik, dat niet werd gehandhaafd. Hij veranderde op het laatste moment de bevelsstructuur (van Grip 2 naar Grip 3) wat veel verwarring veroorzaakte bij de politie. “De burgemeester heeft in feite geen gebruik gemaakt van de hem ter beschikking staande bevoegdheden. Er heerste in de week voorafgaand aan 21 september voortdurend verwarring over noodbevel, noodverordening en de verhouding van beiden tot de bepalingen in de APV. De burgemeester heeft tevoren een noodbevel getekend dat de mogelijkheid bood individuen uit Haren te verwijderen. Dat noodbevel is niet gebruikt en was in de omstandigheden ook geen effectief middel. Op vrijdag 21 september is om 18.00 uur een noodverordening van kracht die bepaalde dat je in Haren alcohol bij je mag hebben, maar niet drinken (en op het Gorecht-terrein zou het gedoogd worden) dat in de praktijk door de politie niet handhaafbaar geacht wordt gezien de aantallen mensen (en ook niet gehandhaafd wordt).” “Concreet heeft een burgemeester twee belangrijke instrumenten tot zijn beschikking bij de handhaving van de openbare orde en de aanpak van crisissituaties: communicatie en bevoegdheden21Van beide is eigenlijk geen effectief gebruik gemaakt. Dat heeft alles te maken met het feit dat, zoals in het voorafgaande vermeld, het ontbroken heeft aan een heldere strategische keuze hoe om te gaan met project X Haren.”

 POLITIE-OPTREDEN CHAOS

De politie operatie was een chaos. De politieleiding was slecht voorbereid en had slechts summiere draaiboeken en geen helder plan. De politie had onvoldoende mensen achter de hand. ME werd laat opgeroepen en had lange aanrijtijden. Politiemensen op straat wisten niet wat ze te doen stond en waren slecht voorbereid door hun leidinggevenden. Het commandocentrum had totaal geen beeld van de situatie op straat, verbindingen werkten niet goed, agenten konden onderling & met commandocentrum moeilijk communiceren, politiemensen waren uitgerust met verkeerd materieel. Het communicatiesysteem C2000 raakte overbelast. “Haren werd gekenmerkt door een groot aantal communicatieproblemen waarbij politiemensen op straat geen verbinding hadden met het SGBO en met elkaar, diverse keren van kanaal moesten wisselen en alternatieve manieren zochten om toch verbinding te kunnen krijgen (112 bellen, tele- foon van een bewoner gebruiken). Ook kwam de meldkamer noodgedwongen in een onmogelijke positie in de aansturing van eenheden.” Vanaf het escalatie- moment worden de gebreken in de organisatie die is opgezet zichtbaar en duurt het enige uren voordat het politieoptreden niet meer achter de feiten aanloopt. Er zijn wel veel leidinggevenden actief deze avond, maar er is weinig sturing.