Plunderingen, vernielingen, geweld en gewonden: het is 10 jaar geleden dat in Haren het Project X-feest uitliep op rellen, na een aankondiging op Facebook. Kan het nu nog zo misgaan? "Alle burgermeesters zijn toen wel op scherp gezet."

Het begon met een openbare uitnodiging op Facebook voor een sweet sixteen-feestje van Merthe. Het eindigde met 4.000 mensen in de straten van Haren, 36 gewonden en 34 arrestaties. De autoriteiten hadden de berichten op social media totaal onderschat.

Twitter

Toen de rellen geëvalueerd werden, schoof destijds data-expert Thomas Boeschoten aan bij de commissie Cohen die het onderzoek deed. De politie keek op de verkeerde plek in aanloop naar het feest, vertelt hij.

"Ze hadden op Facebook moeten kijken en op Whatsapp, maar ze hebben vooral een analyse van Twitter gemaakt. Daar gebeurde niet zo veel, dus ze dachten dat het wel los zou lopen."

Eindelijk weer iets beleven

Ondertussen werd op alle andere plekken een mobilisatie gedaan door de jongeren, zegt Boeschoten. Het was een soort clash tussen jongeren, de digital natives, en de oudere generatie. "Jongeren wilden eindelijk weer eens iets beleven. Jongeren hebben een relatief veilig leven. Er ontstond het gevoel van: we gaan eindelijk weer eens wat beleven. We gaan iets heel bijzonders doen."

Van dat sentiment begreep de oudere generatie niet veel, zegt Boeschoten. "De ondertitel van het rapport dat we schreven was yolo, you only live once. Dat was ook echt een hele omschrijving van het sentiment dat er leefde."

Bekijk ook

Kloof

De kloof tussen de generaties destijds is volgens Boeschoten goed te zien aan een van de oprichters van een grote Facebookpagina die het feest promootte. "Een jong jochie, destijds 16 jaar. We hadden hem gevraagd mee te doen aan het onderzoek. En er kwam een gesprek, ook met Job Cohen erbij."

"Op de vraag waarom de jongen dit feest promootte, kwam eigenlijk helemaal niet zo'n duidelijk antwoord. Hij had er geen dieper idee bij. Hij had gewoon zin om iets geks te doen en was zich van geen kwaad bewust. Daar tegenover zat iemand met jarenlange ervaring in het openbaar bestuur die dacht: wat is hier nou lollig aan, waarom kon je de risico's niet overzien?"

Merthe als slachtoffer

Project X haalde uiteindelijk het internationale nieuws. De jarige Merthe werd vaak genoemd als aanstichter in binnen- en buitenland, maar dat is volgens Boeschoten niet helemaal terecht.

"Er was een ander feest in Groningen, of misschien wel meerdere, dat te groot werd en werden gesloten door de organisatie. Naar aanleiding daarvan is eigenlijk het feestje van Merthe gekaapt. Het had dus niet meer zoveel met Merthe te maken. Het is erg aan haar blijven kleven, terwijl ze eigenlijk een slachtoffer is."

Bekijk ook

Kan het nu nog steeds?

Kan een Project X feestje nu nog steeds gebeuren? "Dit soort feestjes gebeuren continu. Alleen aan deze situatie was uniek dat het zo uit de hand liep. Alles kwam zo perfect samen als het ware. Maar sinds Project X hebben we echt meerdere van dit soort grote bijeenkomsten gehad, geïnitieerd op social media. Denk aan het sneeuwballen gooien in Breda, of de eerste plek waar je kon schaatsen."

"Het principe is hetzelfde: je ziet op social media dat je iets leuks kunt gaan doen, maar denkt niet na dat als je dat met z'n allen doet, het tot problemen kan leiden." Het is nooit meer zo uit de hand gelopen als in Haren. Een beetje geluk, een beetje wijsheid, zegt Boeschoten. "Alle bestuurders, alle burgemeesters zijn op scherp gezet door deze situatie. En technisch is er op Facebook veranderd dat je niet meer zomaar heel veel mensen kunt uitnodigen."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.