Te bureaucratisch, te onduidelijk of te belemmerend: de helft vindt dat er minder bevoegdheden naar de Europese Unie moeten. Toch zijn er ook zaken die volgens veel mensen juist wél centraal geregeld moeten worden.

Dat blijkt uit onderzoek onder 23.000 leden van het Opiniepanel in aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement. De deelnemers zijn kritisch op de manier waarop de Europese Unie nu werkt, maar de meerderheid wil, net als de afgelopen jaren, wel dat Nederland lid blijft van de EU. Bij deze thema's zien veel mensen een belangrijke rol voor de Europese Unie.

Defensie

Vooral als het gaat om agressie van andere landen en terroristische organisaties, zien mensen een belangrijke taak voor de EU weggelegd. Zes op de tien (61 procent) vinden dat militair optreden tegen dreigingen van buitenaf beter Europabreed geregeld kan worden, in plaats van door de lidstaten afzonderlijk. Veel mensen maken zich zorgen over de veiligheid in Europa, door de macht van landen als China en de Verenigde Staten, en door oorlogen nabij.

Militaire middelen leveren

Ook als het gaat om die oorlogen vinden veel mensen dat Europese landen het best samen kunnen optrekken. Zo vindt 58 procent dat de EU over het leveren van militaire middelen aan Oekraïne moet gaan. En als het gaat om de oorlog in Gaza, vindt 57 procent dat het aan de EU is om te bemiddelen in het conflict. Een kwart (28 procent) is van mening dat de lidstaten dat beter los van elkaar kunnen doen.

Bekijk ook

• 

  Steun voor Europees leger toegenomen: 'Tegenwicht bieden aan Rusland, minder afhankelijk zijn van VS'

  • 23-05-2024

Migratie

Net als in de landelijke politiek is migratie ook bij de verkiezingen voor het Europees Parlement voor de meeste kiezers een belangrijk thema. Maar over de vraag op welk niveau dit moet worden geregeld, zijn mensen minder eensgezind. De helft (52 procent) vindt dat er vooral op Europees niveau afspraken moeten worden gemaakt over de toestroom van vluchtelingen en migratie. Dat zijn veel kiezers aan de linkerkant, en ook de meeste CDA-, VVD- en NSC-stemmers zeggen dat.

PVV-stemmers vinden juist massaal (78 procent) dat de lidstaten hier zelf over zouden moeten gaan. "Nederland laat zich nu gijzelen door Europese regels", zegt iemand die op de PVV wil stemmen. Ook een grote groep mensen (52 procent) die bij de Europese verkiezingen BBB willen stemmen, zien vooral een rol voor de lidstaten weggelegd als het gaat over migratie.

Verdeeldheid over klimaat

Als het gaat om het klimaat, zijn mensen verdeeld over de vraag of dat beter door de EU of door de lidstaten afzonderlijk aangepakt kan worden.

Bijna de helft (46 procent) vindt dat klimaatmaatregelen het beste op Europees niveau genomen kunnen worden, een even grote groep (47 procent) vindt juist dat landen daar zelf over moeten gaan.

Links voor Europese aanpak

Voor bijna alle kiezers die van plan zijn op GroenLinks-PvdA, D66, de Partij voor de Dieren of Volt te stemmen, is het een uitgemaakte zaak dat dit het beste Europees kan worden aangepakt. "Dit is bij uitstek een grensoverschrijdend probleem", schrijft een D66-stemmer. Een Volt-stemmer voegt toe: "Een gezamenlijk klimaatbeleid is veel effectiever en efficiënter."

Kiezers aan de rechterkant, vooral van PVV, BBB en JA21, denken er anders over. Zij vinden dat er helemaal geen klimaatprobleem is, of vrezen strenge regels vanuit Brussel.

Boerenbelangen

Het beschermen van Europese boeren kan volgens de helft juist beter door de lidstaten zelf gedaan worden. Kiezers die bij de Europese verkiezingen op een van de toekomstige coalitiepartijen willen stemmen, zijn hierover verdeeld.

Een grote groep VVD- en NSC-stemmers vindt dat het beschermen van boeren een taak van de EU is, maar de meeste PVV- en BBB-stemmers vinden dat landen dit zelf zouden moeten regelen. "De EU heeft door zijn stikstof- en klimaatbeleid te veel negatieve invloed op Nederlandse boeren, tuinders en vissers", licht een PVV-stemmer toe.

Boeren negatief over EU

Ook boeren zelf zijn negatief over de Europese Unie, bleek onlangs uit onderzoek van EenVandaag en vlakblad Boerderij. Ondanks de subsidie die ze krijgen en de exportkansen die het hen oplevert, ervaren ondervraagde boeren nu eerder nadelen (43 procent) dan voordelen (27 procent) van de EU.

Een grote groep boeren noemt de voorwaarden voor de Europese landbouwsubsidies te streng, sommige pleiten zelfs voor het afschaffen ervan.

Kunstmatige intelligentie

Deze week is in de Europese Unie definitieve goedkeuring gegeven voor de invoering van een pakket regels over het gebruik van kunstmatige intelligentie (de 'AI act'). Een meerderheid (61 procent) vindt het goed dat zulke afspraken centraal gemaakt worden. Veel minder mensen vinden dat lidstaten daar ieder voor zich over moeten kunnen beslissen.

Eerder bleek dat veel mensen zich zorgen maken over de opkomst van kunstmatige intelligentie. De grootste groep vond vorig jaar nog dat AI-tool Chat-GPT in de hele EU verboden zou moeten worden.

Economische ongelijkheid aanpakken: taak van de lidstaten

Waar kiezers het meest eensgezind over zijn, is over wat géén taak is van de EU: het aanpakken van economische ongelijkheid. Een ruime meerderheid (76 procent), kiezers van links tot rechts, vindt dat landen hier zelf, ieder voor zich, regels voor zouden moeten maken.

Rond de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar was armoede en economische ongelijkheid nog een van de belangrijkste thema's voor stemmers. Maar nu, bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, staat het onderwerp voor kiezers een stuk minder hoog op het prioriteitenlijstje.

Bekijk ook

• 

  Wat je deze verkiezingen moet weten over de Europese families

  • 16-05-2024

Een gesprek starten met een onbekende in de trein of bij de bushalte? Dat gebeurt steeds minder. Velen doden hun tijd liever door te scrollen op hun telefoon of met een koptelefoon op. Niet Merijn, hij praat juist graag met mensen die hij niet kent.

"Ik denk dat ik er 7 jaar geleden mee begon", vertelt de 32-jarige Merijn Ruis over de gesprekken die hij aangaat met zijn medereizigers. Af en toe deelt hij hier verhalen over op zijn LinkedIn-pagina. "Dat doe ik nu ongeveer 1 jaar, en de reacties zijn heel erg warm. Het raakt heel veel mensen."

'Het geeft hoop'

Merijns reisverhalen worden door duizenden mensen gelezen. "Ze zeggen dat het ze een beetje hoop geeft en geven aan hoe belangrijk ze het vinden om met onbekenden in gesprek te blijven gaan."

Want tegenwoordig is het aanknopen van een gesprek met iemand die je niet kent niet meer zo vanzelfsprekend. Uit verschillende studies blijkt dat mensen steeds minder met elkaar praten vanwege de onzekere en ongemakkelijke gevoelens die hierbij komen kijken: we zijn bang voor afwijzingen en willen anderen niet storen.

Niemand durft

Een zo'n onderzoek werd afgenomen door de Universiteit van Chicago en belandde 7 jaar geleden in Merijns schoot. "Het heet 'Mistakenly Seeking Solitude' en gaat over het voeren van gesprekken in het openbaar vervoer", vertelt hij. "Daaruit bleek dat mensen vaak denken dat ze er niet blij van worden. De meest gehoorde reden dat we het niet doen, is dat we denken dat anderen er niet op zitten te wachten. Het voelt misschien een beetje ongemakkelijk."

"Maar het blijkt ook dat, als ze het eenmaal wél doen, iedereen er eigenlijk blij van wordt." Toen Merijn dat las, ging hij daar zelf mee experimenteren. "Ik sprak allemaal mensen aan die mij aardig leken, maar ook mensen die me niet aardig leken. Veruit de meerderheid is superleuk en vriendelijk."

Verbinding maakt gelukkig

Als spreker over de wetenschap van geluk ziet hij ook de 'noodzaak' van dit soort gesprekken in, vertelt Merijn. "Het in contact blijven met elkaar is belangrijk, want de gelukkigste mensen investeren in relaties, in het contact", weet hij. "Verbinding is een grote voorspeller van geluk."

Volgens de meest recente cijfers van de Rijksoverheid voelt zo'n 48 procent van de volwassenen in Nederland zich eenzaam. Dat heeft invloed op de kwaliteit van leven. "Als ik dat lees, vind ik dat gewoon heel verdrietig. En daarom is het belangrijk om dit te doen", vertelt Merijn over zijn gesprekken.

Bekijk ook

• 

  Een eetclub tegen eenzaamheid onder jongeren, Merche begon er eentje: 'Iedereen is welkom'

  • 25-08-2024

'Dit is mijn tegengif'

Hij ziet het aanknopen en voeren van deze gesprekken als een oplossing voor de toenemende eenzaamheid in de maatschappij. "Dit is voor mij een beetje het tegengif voor polarisatie en voor eenzaamheid. Ik geloof echt dat dit heel veel kan veranderen."

"Want echt, mensen van wie je denkt dat ze heel anders zijn dan jij, die zijn dan zoveel aardiger en leuker. En dat is echt heel tof om te merken."

Mensen zijn aardiger dan gedacht

Door de gesprekken ontdekt Merijn ook welke vooroordelen hij als mens met zich meedraagt. Vaak zijn die, naar eigen zeggen, niet terecht. "Als ik dan met iemand een gesprek voer, dan blijkt die persoon heel anders te zijn dan ik dacht."

"Dan zie je eigenlijk dat heel veel mensen heel aardig zijn, en het beste met je voor hebben", vertelt hij. Dat geeft hem een vertrouwd gevoel. "Je voelt dan dat er overal gewoon vriendelijke mensen rondlopen. En daar mag je dus ook op vertrouwen."

'Spanning gaat nooit helemaal weg'

Maar toch blijft het spannend, afstappen op een onbekende. Ook voor Merijn. "In het begin zei ik vaak iets als er dan iets opviel of zo. Bijvoorbeeld een vertraging met de trein, want dan kun je makkelijk een gesprek beginnen. Maar ik vond het wel heel spannend om uit het niets te beginnen", vertelt hij.

Ondertussen is hij daar overheen gestapt. Nu vraagt hij anderen hoe hun dag beviel. "En dat vind ik nog steeds wel spannend hoor. Dat gevoel gaat niet helemaal weg. Alleen, soms zit ik dan naast iemand en denk ik: 'Ik probeer het maar gewoon'."

Liever kletsen dan scrollen

"Ik heb zelf soms de overtuiging dat mensen er niet op zitten te wachten, maar ik merk toch ook vaak dat mensen juist leuk reageren", gaat Merijn verder. "Zelfs mensen die een koptelefoon op hebben."

En het loopt vaak uit tot een gezellig gesprek. "Voor je het weet ben je een uur met iemand aan het kletsen in de trein. De tijd gaat dan zo snel. Terwijl in het andere geval zou ik gewoon op mijn telefoon hebben zitten scrollen. En die andere persoon trouwens ook, dus dat is ook grappig."

Het lukt niet altijd

Maar het gaat niet altijd goed. Soms hebben andere reizigers geen behoefte aan een gesprek, vertelt Merijn. "Zo zat ik laatst tegenover een jongen en die zat echt in zijn eigen wereld. Ik vond hem er een beetje verdrietig uitzien, dus ik probeer dan toch een gesprekje."

Helaas gaf zijn gesprekspartner mondjesmaat antwoord. "Het gesprek slaat dan helemaal dood. Ik had vier vragen gesteld, had heel even een klein lachje gezien, maar ik merkte gewoon: als ik nu ga doorvragen, wordt het een soort interview. Dus dan laat ik het ook maar."

'Het is ook weer niet zo erg'

De twee zaten daarna nog een tijdje in stilte naast elkaar. "Dat is dan wel echt een beetje ongemakkelijk. Maar uiteindelijk staat die persoon op en dan is het weer klaar. Dan is dat gevoel ook weer weg."

"In je hoofd is dat eigenlijk het ergste wat er kan gebeuren, maar als je het dan ervaart, merkt je eigenlijk dat het ook weer niet zo erg is", heeft Merijn geleerd van die ervaring. "En het gebeurt niet vaak. Ik schat dat dat maar in 5 procent van de gevallen voorkomt."

Levenslessen

Hij leert ook van de positieve ervaringen, vertelt hij. Het zijn dan vaak levenslessen, die hij wel kent maar die hij toch vaak weer vergeet. "Bijvoorbeeld een buschauffeur die het dan heeft over dat hij veel stress ervaart en dan vertelt dat hij de tijden op zijn scherm afplakt."

"Hij zei: 'Want ik heb er uiteindelijk geen controle over en ga slechter rijden door de stress. En zo ga ik gewoon lekker relaxed door de dag heen. Als ik ergens te laat aankom, dan is dat dan maar zo. Je kunt niet veel aan omstandigheden doen. Maar je reactie, daar kan je wel iets aan doen'. En daar denk ik nog wel eens aan."

Bekijk ook

• 

  Maaike is als AutoMaatje chauffeur en luisterend oor voor hulpbehoevenden: 'Op een simpele manier kan ik helpen'

  • 19-01-2025