Uitspraak Klimaatzaak: Nederlandse staat moét meer doen aan terugdringen CO2-uitstoot

De overheid moet meer doen om de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen terug te dringen. Dat is de uitspraak van het gerechtshof in Den Haag in hoger beroep in de klimaatzaak tussen duurzaamheidsgroep Urgenda, in samenwerking met honderden mede-eisers, en de Nederlandse Staat. Daarmee blijft de uitspraak van de rechter drie jaar geleden, waarin Urgenda gelijk kreeg, gehandhaafd. Tot vreugde van de mede-eisers. 

De wens van Urgenda waarbij de overheid de uitstoot van CO2 moet terugdringen met 25% in 2020 ten opzichte van 1990, valt volgens het gerechtshof in Den Haag onder de zorgplicht van de staat om zijn burgers te beschermen. De overheid moet meer en sneller actie ondernemen om de uitstoot terug te dringen. De tegenargumenten van de Staat zijn volgens het hof niet overtuigend. 

Hoe zat het ook weer met deze klimaatwet?  

Op 24 juni 2015 is het euforie en opluchting in de rechtszaal van de Rechtbank Den Haag. Urgenda, de organisatie die Nederland wil klaarstomen voor beperking van klimaatuitstoot, en 900 mede-eisers hebben de inmiddels beroemde klimaatzaak gewonnen. Er is veel media aandacht want het vonnis is een unicum: de Nederlandse Staat moet in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25% naar beneden krijgen. 

De rechter oordeelt dat de overheid burgers moet beschermen tegen de uitstoot van broeikasgassen die onze voedselvoorziening bedreigt en onze zeespiegel laat stijgen. Een jaar later gaat de Staat in hoger beroep tegen de uitspraak. De landsadvocaat vindt dat de rechter op de stoel is gaan zitten van de politiek. 

‘Klimaatopwarming zie ik als een oorlogssituatie'

Piet Hermus is akkerbouwer en is mede-eiser. Hij heeft al 20 jaar last van extremer weer dan hij ooit gewend is. “Steeds zwaarder buien, verzopen aardappelen, zomers van meer dan 30 graden. Klimaatverandering is van alle tijden, maar deze is versneld en menselijk gestuurd.” 

Hermus ergert zich aan het gedrag van mensen. We rijden maar rond in auto’s en vliegen maar rond en enig besef van wat dit doet voor ons klimaat, is  volgens hem ver te zoeken. “De klimaatopwarming zie ik als een soort oorlogssituatie. We moeten echt handelen. We zijn een klein land maar ons voetafdruk is groot. Dus wat we gaan doen tegen opwarming heeft echt zin.”

‘Je hoeft niet naar Bali voor yoga’ 

Joos Ockels, ook mede-eiser, was erg teleurgesteld dat de Staat een hoger beroep in heeft gesteld. Als weduwe van Wubbo Ockels, ruimtereiziger en groot voorvechter van een klimaatneutrale planeet zet zij zijn werk voort: “Ik volg Wubbo, we moeten houden van de planeet.” 

En daar hoort ook minder vliegen bij, volgens Ockels. “Laatst hoorde ik een mevrouw praten over een weekje yoga op Bali. Het idee! Ik heb haar een goede yoga plek in Drenthe aangeraden. Je moet niet zo ver vliegen. Ben je gek?”  

Het gaat Joos Ockels echt om de toekomst van haar kinderen en kleinkinderen. Ze is daarom actief voor ‘Grootouders voor het klimaat.’ “2050 is heel tastbaar. Ik denk dan aan hoe mijn kleinkinderen zullen zijn en dan wil ik dat ze in een wereld kunnen leven waaraan iedereen heeft gewerkt om die leefbaar te houden.” 

‘Ik probeer sereen te zijn over de uitkomst van het hoger beroep’

Koos van den Berg is de advocaat die verantwoordelijk is voor het succes van de klimaatzaak. Op zijn website staat dat hij slecht tegen onrecht kan. Van den Berg won spraakmakende zaken zoals bijvoorbeeld ook de Parlementaire enquête Bouwfraude en ook de klimaatzaak. 

Over de uitspraak in de hoger beroep probeert hij ‘sereen’ te zijn: “Het was destijds heel nieuw voor ons, die Klimaatzaak. Mensen zien er veel in. Zo is men ook in Spanje, Duitsland, Ierland en België naar ons voorbeeld bezig met rechtszaken tegen de overheid. Allemaal om broeikasreductie af te dwingen.”

Nederland bungelt onderaan

Het verschilt per land hoe zo’n rechtszaak gaat. “Iedereen heeft zijn eigen rechtssysteem natuurlijk. Engeland heeft de grootste klimaat ambities op dit moment. Zij hebben al echt een prijs gezet op CO2 uitstoot. Grote bedrijven voelen het in de portemonnee als ze veel CO2 uitstoten.” 

Volgens van den Berg zijn we er in Nederland nog niet: “In ambities is Nederland altijd koploper geweest, maar als je kijkt waar we nu staan dan bungelen we onderaan. Dus ik ben wel klaar met mooie plannen en ambities voor de toekomst. We moeten nu wat gaan doen.”