Anders dan het woord doet vermoeden, kan de vogelgriep óók mensen besmetten en ziek maken. Alhoewel de kans daarop heel klein is, raakte Ton van Achterberg jaren geleden door domme pech besmet tijdens zijn werk. Wekenlang lag hij ziek op bed.

"Ik kwam er alleen uit om even naar het toilet te gaan", kan hij zich herinneren. De nu 72-jarige Brabander was als jonge kerel na zijn besmetting 'geen knip voor de neus waard', zegt hij zelf. Maandenlang was het voor hem onmogelijk om te werken of sporten.

Weken op bed liggen

Het gebeurde in 1972, toen Ton als 22-jarige elektromonteur kabels aan het leggen was bij een rivier. "Ik weet het nog goed. Het was warm buiten en ik moest vaak het zweet van mijn gezicht vegen. Maar er waren daar ook veel vogels."

Hij moest die dag overwerken. "Dat ging steeds moeilijker. Ik voelde me niet goed en moest me op een gegeven moment vasthouden om niet te vallen. Toen ik eenmaal thuis was, kon ik niets anders dan op bed liggen."

Naar het ziekenhuis

Veel anders dan daar blijven liggen, zat er niet in. Zijn huisarts stuurde hem door naar een specialist in het ziekenhuis. "De vogelgriep, zeiden ze daar. Maar er was nog heel weinig over bekend. Dus ik moest vooral thuis uitrusten en om de zoveel weken op controle. Meer werd er niet gedaan."

Het virus zit in de ontlasting van zieke dieren. "Volgens de arts die mij onderzocht ben ik daarmee in aanraking gekomen. Door het wegvegen van mijn zweet heb ik vermoedelijk het vogelgriepvirus binnengekregen, vertelden ze."

Grote vermoeidheid

Terwijl Ton wekenlang in zijn bed lag, waren er veel zorgen bij de mensen om hem heen. "Die zagen ineens een sterke, sportieve jongen kreunend op zijn bed zonder energie. Ik had natuurlijk weleens de griep gehad, maar dit hadden ze nog nooit meegemaakt."

Zelf bleef hij er nuchter onder. "Ik stond er niet bij stil of ik hier iets van over zou houden. Ik was jong en keek er niet zo zwaar tegenaan. Ik was vooral bezig met mijn herstel."

Nieuwe pandemie?

De huidige vogelgriepuitbraak is de grootste in 20 jaar tijd. Hoewel de kans op een besmetting met het vogelgriepvirus voor mensen zeer klein is en het nu nog niet van mens op mens overspringt, kan daar volgens experts zomaar verandering in komen.

Daar zijn maar enkele mutaties in het vogelgriepvirus voor nodig. En als dat gebeurt, is de kans op een nieuwe pandemie groot. Er kan dan sprake zijn van een zelfde soort scenario als in 2019, toen het coronavirus zich onder mensen ging verspreiden, waarschuwen experts.

Pas na maanden hersteld

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) telde in de afgelopen 20 jaar wereldwijd 863 besmettingen met de huidige vogelgriepvariant H5N1. 455 mensen stierven, maar Ton kan zijn verhaal gelukkig navertellen.

Afgezien van de grote vermoeidheid kan de Brabander zich weinig andere symptomen meer herinneren. Hij had zo'n 3 maanden nodig om op te knappen. Daarna kon hij stukje bij beetje weer werken en sporten.

'Huiverig voor vogels'

En langdurige klachten? Die heeft hij er niet aan overgehouden. Of toch eentje dan.

"Ik ben nog altijd huiverig voor vogels", biecht hij op. "Nee hoor, als ik die zie, dan ben ik toch extra voorzichtig. Ik mijd ze liever."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."