Een virus dat tomatenplanten aantast bezorgt telers wereldwijd kopzorgen. Hoewel het virus niet schadelijk is voor mens en dier zorgt het virus ervoor dat oogsten kunnen mislukken. Een oplossing is nabij: een virusresistente plant uit Nederland.
De tomatenkas van Richard Hartensveld zit letterlijk op slot. Alleen medewerkers die echt aan het werk moeten, kunnen met zeer strenge hygiënemaatregelen de kas in. Er zijn zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen getroffen, want het tomatenplantvirus zou volgens de directeur grote invloed kunnen hebben op de oogst.
Mislukte oogst
Bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is de aandacht voor het virus de afgelopen maanden verscherpt. Ton van Arnhem, directeur National Plant Protection Organization en onderdeel van de NVWA, telt inmiddels 23 gevallen in Nederland.
"We zagen het virus rond 2014 voor het eerst in de wereld opduiken. Het virus tast de planten aan, bladeren worden bruin, de plant wordt minder energiek en de tomaten kunnen vlekjes krijgen. De oogst kan daardoor mislukken, is niet geschikt voor consumptie en de tomaten moeten dan worden vernietigd."
Maatregelen treffen
Het telen van tomaten is zo behoorlijk intensief. In mediterrane landen mislukt soms wel de helft van de oogst. En ook Hartensveld doet er alles aan om ervoor te zorgen dat het virus niet zijn kas in kan komen. "Het is een risico en we gaan die proberen buiten de deur te houden." Medewerkers krijgen daarom bijvoorbeeld werkkleding die elke dag gewassen wordt.
"Je kan wachten met het nemen van maatregelen tot dat je ermee geconfronteerd wordt, maar die keuze hebben wij niet gemaakt", zegt te teler. De schade kan bij een eventuele besmetting volgens hem al snel in 'de tonnen tot een miljoen' lopen.
Lees ook
'Hele inkomen weg'
Het bedrijf Syngenta, multinational en expert in het veredelen van zaden, ziet hoe groot de problemen binnen de tomatenteelt zijn. Normaal gesproken reist Ruud Kaagman namens het bedrijf de wereld over om telers van advies en zaden te voorzien, maar corona gooit tijdelijk roet in het eten. Nu doet hij dat digitaal en merkt hij in de gesprekken hoe hoog de nood bij telers is.
"Als het virus binnen zou komen en het zou een paar procent van het gewas aantasten, dan heeft dat al gevolgen", legt hij uit. "Maar als het zich verder zou verspreiden en het tast de rest van het gewas aan, dan is dat desastreus voor een teler. Dan is zijn hele inkomen weg."
Oplossing uit Nederland
Maar een oplossing lijkt nabij. De afgelopen jaren is door intensief onderzoek vast komen te staan welk gen resistent is voor het virus. "Uiteindelijk hebben we resistentie gevonden, sommige lijnen werden niet ziek terwijl andere dat wel werden. Met alle technologie die er tegenwoordig is hebben we dat kunnen vinden.. En dan is het een kwestie van inkruisen bij een ras dat voor een teler interessant is."
Kaagman is er trots op dat 150 jaar kennis over tomatenplanten ervoor heeft gezorgd dat er een oplossing lijkt te zijn en dat het ras, niet onbelangrijk, ook geschikt is voor consumentenproductie. Waarschijnlijk duurt het wel nog een tijd voordat alle telers wereldwijd de beschikking kunnen hebben over de plant.
Intussen ziet teler Hartensveld de toekomst met gemengde gevoelens tegemoet. "Virussen zijn van alle tijden. Als dit is opgelost dan zal er wel weer een andere komen, maar voor nu is het schouders eronder en doorgaan."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.