tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Strijkstokkenhandelaar Jean kan niet meer aan hout voor zijn stokken komen: 'Roodhout krijgt de status van ivoor'

Strijkstokkenhandelaar Jean kan niet meer aan hout voor zijn stokken komen: 'Roodhout krijgt de status van ivoor'
Strijkstokmaker Jean Desmet
Bron: EenVandaag

De toekomst van de strijkstok staat onder grote druk. De unieke Braziliaanse houtsoort waar bijna alle stokken van gemaakt worden, krijgt dit jaar een beschermde status. "De genadeklap voor de strijkstokken-industrie", zegt strijkstokkenhandelaar Jean.

Togamaker of rietsnijder, twee beroepen die je niet vaak tegenkomt. Maar ambachtelijk strijkstokkenhandelaar Jean Desmet spant de kroon en heeft in Nederland geen enkele concurrentie. "Ik ben de enige en waarschijnlijk in heel Europa."

Dezelfde status als ivoor

Desmet begon als maker en importeert en verhandelt inmiddels ook strijkstokken. Maar zijn beroep staat onder druk. Het hout waarmee de stokken worden gemaakt, mag binnenkort namelijk niet meer worden gebruikt.

Dat hout komt van de Pau Brasil, de Pernambuco-boom, in Nederland ook wel roodhout genoemd. "De status van dat hout dreigt zodanig te veranderen dat roodhout de status van ivoor krijgt. En kan daarmee eigenlijk niet meer vrij gebruikt worden", vertelt Desmet. "Zo bedreigd is het."

Bekijk ook

Veel bomen zijn gekapt

Door toedoen van Europa is het slecht gesteld met de Pau Brasil. "Zo'n 400 jaar geleden werd het gebruikt als verf-hout", legt Desmet uit. "Daar werd rode kleurstof van gemaakt."

Maar ook de Europese behoefte aan onder andere papier, eucalyptus en soja heeft de populatie flink onder druk gezet. "Het groeigebied van de Pernambuco, aan de Atlantische kust van Brazilië, is eigenlijk volledig gekapt."

'Dat is de genadeklap'

Dat de boomsoort niet meer mag worden gekapt en geïmporteerd is een groot probleem de strijkstokkenhandelaar, want met het hout van de Pau Brasil worden nagenoeg alle strijkstokken gemaakt. "Het is verschrikkelijk om te zien, als je er ook alles aan doet om met legaal materiaal te werken."

"Dit is in Europa de genadeklap voor de strijkstokken-industrie. Een strijkstokkenhandelaar die nu nog legaal hout heeft liggen, mag dat nog opgebruiken. En dan is het einde verhaal, die kan niet meer inkopen." Ook de groothandel van Desmet zal niet meer kunnen handelen in de stokken. "Einde", omschrijft hij het met één woord.

Bekijk ook

Pernambuco-hout is uniek

Maar wat maakt het Pernambuco-hout dan zo uniek? Dat heeft volgens de strijkstokkenhandelaar alles te maken met het geluid. "200 jaar geleden ongeveer hebben de Franse strijkstokkenmakers uitgevonden dat dit zo goed was vanwege z'n elasticiteit", vertelt Desmet.

De klankeigenschappen en de schoonheid van het hout zijn niet te evenaren. "Er zijn nog steeds stokken uit die tijd, van 200 jaar, 220 jaar oud die nog steeds functioneren, die nog steeds gespeeld worden. Het slijt niet, het is prachtig."

Carbon is geen vervanging

Volgens Desmet zijn carbon, 3D-prints en andere kunststoffen niet te vergelijken. "Die doet het werk niet zoals die musicus het graag wil. Zie het als een zeilboot", vertelt hij. "Op het moment dat je die zeilen gaat vervangen door juten zakken, dan komt die ook nergens."

Zelf speelt Desmet de cello. Het probleem van een stok van carbon zit volgens hem in het gebrek aan vibraties. "Ik hoor zelf verschil en ik voel het ook. Die houten stok, daar krijg ik terugkoppeling op. Dat voel ik in mijn hand, dat voel ik in mijn instrument. Die carbon stok die geeft geluid, alleen dat is dood."

Bekijk ook

Administratieve rompslomp voor musici

Niet alleen de strijkstokkenhandelaar is de dupe van het gebrek aan grondstoffen. Musici moeten binnenkort een hoop administratie gaan bijhouden als de houtsoort staat geregistreerd als bedreigd. Zij zullen hun stok moeten registreren bij Nederlandse autoriteiten. En voor een reis naar Zwitserland, Japan of Amerika is een muziekinstrumentenpaspoort nodig.

"In Oostenrijk hebben ze berekend dat dit 480 handelingen met zich meebrengt", vertelt Desmet. En zonder certificaat, geen orkest. "Geen certificaat, geen muziekinstrumentenpaspoort, geen reis."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was dankzij hulpfonds in één klap schuldenvrij: 'Huilen van blijdschap'

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was dankzij hulpfonds in één klap schuldenvrij: 'Huilen van blijdschap'
Joëlle Marijs had een schuld van ruim 21.000 euro.
Bron: EenVandaag

Een familie van weldoeners in Rotterdam probeert elk jaar 1.000 huishoudens van hun schulden te verlossen. Maar het gekke is: bijna niemand meldt zich. "Mensen zetten de stap naar hulp niet, omdat ze zich schamen."

"Welke gek betaalt nou al jouw schulden af? Ik dacht: er zit sowieso een addertje onder het gras", vertelt Joëlle Marijs. Zij had een schuld van ruim 21.000 euro.

'Ik ging huilen van blijdschap'

Op 20 november 2024 kreeg ze een telefoontje van de Stichting Nieuw Vaarwater, onderdeel van een fonds gesteund door de miljardairsfamilie Van der Vorm. De stichting had besloten haar volledige schuld over te nemen.

"Toen ik gebeld werd met dat goede nieuws, ging ik huilen van blijdschap, vreugde, verdriet en ongeloof", vertelt Joëlle. "Dat is heel overweldigend eigenlijk."

Bekijk ook

Nooit uitbetaald

Ze woont in Rotterdam, de zogenaamde 'schuldenhoofdstad' van Nederland. Bijna 60.000 mensen gaan daar gebukt onder schulden die ze nooit zelf kunnen aflossen. Haar financiële problemen begonnen toen ze voor een vriendin ging werken die haar nooit uitbetaalde. "Ik moest nieuw werk gaan zoeken, maar dat duurde ook nog eventjes, dus toen waren we 5 maanden verder, geen salaris ontvangen."

Binnen korte tijd stapelden de problemen zich op: drie maanden huurachterstand, betalingsachterstanden bij de Belastingdienst en verzekeringen. "We leefden letterlijk van de toeslagen. Het was vreselijk." De stress in haar gezin nam toe, maar sinds de schulden weg zijn, zwakt ook de stress af. "Ik merk ook aan mezelf dat ik sneller emotioneel ben. Het voelt als een rouwproces, afscheid nemen van de stress."

Hulp accepteren blijft een drempel

De miljardairsfamilie Van der Vorm trekt jaarlijks 3 miljoen euro uit om 1.000 huishoudens helpen. Maar de stichting die dat regelt slaagt er slechts in om 300 gezinnen te bereiken. "Mensen moeten weten dat we er zijn, zich herkennen in de doelgroep, maar vooral: ze moeten het geloven", zegt Bas Woudstra, directeur van Nieuw Vaarwater.

Schuldenonderzoeker en lector aan de Hogeschool Utrecht Nadja Jungmann begrijpt deze terughoudendheid. "Wat dit vooral laat zien is hoe ontzettend ingewikkeld schuldenproblematiek is. Mensen zetten de stap naar hulp niet omdat ze zich schamen, weinig vertrouwen hebben in de overheid of bang zijn dat hulp vragen later juist leidt tot problemen." Joëlle herkent dit. "Ik vond het lastig om bij mensen die dichtbij me stonden hulp te vragen. Dat voelde als falen."

Bekijk ook

'Ik ben ze wel heel dankbaar'

De familie Van der Vorm is eigenaar van de investeringsmaatschappij HAL. Hun vermogen wordt geschat op 8,6 miljard euro. Toch treden ze nooit naar de voorgrond.

"Ik weet niet wie ze zijn, maar ik ben ze wel heel dankbaar", zegt Joëlle. "Het is gewoon een hele ontlading. Een ontlading van schulden, emoties, boosheid en verdriet. Eigenlijk alle negatieve dingen hebben zij bij ons weg kunnen halen."

Geen structurele oplossing

Ook in Arnhem wordt een soortgelijk project uitgevoerd. In de wijk Immerloo, de armste postcode van Nederland, experimenteert de gemeente met het aflossen van schulden. "Binnen een periode van twee jaar willen we 40 tot 60 huishoudens volledig schuldenvrij krijgen", zegt Monaïm Benrida, directeur van het Nationaal Programma Arnhem-Oost. Toch blijkt ook hier dat mensen moeilijk te bereiken zijn. "Het eerste wat je denkt is dat iedereen die zo'n aanbod krijgt, meteen ja zegt. Maar dat is niet zo."

Jungmann waarschuwt dat deze projecten waardevol zijn, maar geen structurele oplossing bieden. "De totale maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek bedragen jaarlijks 8,5 miljard euro, vooral door ziekteverzuim en zorgkosten", legt ze uit. "Dit vraagt om bredere beleidsmaatregelen."

Te mooi om waar te zijn? Joëlle was in een klap schuldenvrij
Te mooi om waar te zijn? Joëlle was in een klap schuldenvrij

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'
Het ontslag van duizenden gezondheidsspecialisten in Amerika is een risico
Bron: EenVandaag

In Amerika zijn duizenden overheidsmedewerkers ontslagen, omdat de nieuwe regering een efficiëntere overheid wil. Gezondheidsorganisaties en wetenschappelijke organisaties worden hard geraakt en dat is niet zonder risico, zeggen experts.

Elon Musk, die door president Trump is aangewezen om de overheid af te slanken, vergelijkt zijn werk graag met een 'game'. "Verspilling is overal. Stel je voor dat je in een kamer bent en het plafond, de muur en de vloer zijn allemaal schietschijven: dan kan je dus je ogen dichtdoen en in alle richtingen schieten. Het is altijd raak."

Duizenden mensen ontslagen

Zo sprak Musk onlangs over zijn anti-verspillingsaanpak op de conservatieve conferentie CPAC. Hij heeft van de Trump-regering de opdracht gekregen de overheid af te slanken, fraude op te sporen en financiële verspilling weg te snijden.

Zonder vooraankondiging of inhoudelijke afweging heeft hij met zijn team duizenden mensen ontslagen onder andere bij organisaties voor publieke gezondheidszorg zoals de Centres for Disease Control (CDC) en de National Institutes of Health (NIH). Experts zijn bezorgd over het effect van die ontslagen, bijvoorbeeld op de aanpak van vogelgriep in de Verenigde Staten.

Bekijk ook

'Het is nu alle hens aan dek'

De Amerikaanse arts en hoogleraar Peter Chin-Hong woont en werkt in Californië, waar de vogelgriep al een tijdje rondgaat onder koeien. Het lukt nauwelijks om de verspreiding in te dammen, daarom werd in december de noodtoestand in Californië uitgeroepen.

Het is allesbehalve een goed moment om mensen te ontslaan, vertelt Chin-Hong. "Als het mis gaat en de vogelgriep-uitbraak die er nu al is doorzet, dan heb je niet minder mensen nodig maar juist meer. Dat is ook de hele reden voor het uitroepen van de noodtoestand in Californië: het is nu alle hens aan dek."

Geen leiding rondom vogelgriep

Normaal gesproken houden de Centres for Disease Control (CDC) de verspreiding in de gaten, brengen ze rapporten uit en signaleren ze het als er iets verandert aan een virus. Dat is nu allemaal vertraagd, vertelt Chin-Hong.

"Er is op dit moment nauwelijks een centrale leiding rond vogelgriep. Als je een uitbraak wil indammen - vooral als dat virus een nieuwe pandemie kan veroorzaken - dan heb je een dirigent nodig die de leiding heeft. Normaal gesproken doet de CDC dat. Maar die is nu stilgevallen."

-

Vogelgriep bij mensen

Sinds 2022 zijn in Amerika 67 gevallen van vogelgriep bij mensen geweest en die waren flink ziek. Eén persoon is overleden door de ziekte, afgelopen december.

Buiten de VS zijn er 950 gevallen van vogelgriep bij mensen gevonden, volgens World Health Organization (WHO). In de helft van de gevallen leidde dat tot de dood van de besmette persoon.

Alertheid ontbreekt

Vogelgriep is op dit moment dus nog niet zo gevaarlijk voor mensen. En als een mens vogelgriep oploopt door contact met besmette dieren dan brengt die het virus niet over op andere mensen. Maar als het virus zich aanpast, kan dat zomaar wel gebeuren. Daarom is het belangrijk heel dicht op de ontwikkelingen zitten, legt Nederlandse viroloog Marion Koopmans uit.

"Dus je zou willen zien dat er heel intensief gemonitord wordt, dat gekeken wordt: waar zit dat virus allemaal precies, zien we nieuwe dieren waar het virus opduikt of duikt het op andere manieren op, hoe zien die virussen er precies uit? Dat verandert namelijk iets aan onze risicoafweging. En die alertheid daar schort het op dit moment aan", legt ze uit.

Bekijk ook

Verlies voor de toekomst

Bij de CDC en andere organisaties zijn in de eerste ronde mensen ontslagen die er nog geen jaar werkten.

Dat zijn volgens Koopmans talentvolle internationals en mensen die hun sporen hebben verdiend en korter dan een jaar geleden een carrièrestap hebben gemaakt. Je verliest met het ontslag van deze mensen dus ook veel voor de toekomst.

Robert F. Kennedy

Die toekomst zal sowieso anders worden nu er in de VS een minister van volksgezondheid is aangetreden die de toch al bestaande vaccinatie-twijfel verder aanwakkert. In zijn introductiespeech voor medewerkers van het minsterie stelde minister Robert F. Kennedy dat hij onderzoek wil laten doen naar de vraag of kindervaccinaties chronische ziekten kunnen veroorzaken.

Het vaccinatieprogramma voor kinderen is juist bedoeld om ziekte en sterfte door infectieziekten te voorkomen. In Texas is op dit moment een mazelen-epidemie en stierf een kind door de ziekte.

Europese gezondheidsdefensie

Koopmans ziet dat in de Verenigde Staten programma's voor infectieziekten stop worden gezet, wat betekent dat we meer onze eigen broek op moeten gaan houden als Europa.

"Zoals de gesprekken over militaire defensie die nu gaande zijn, moeten we ook kijken of we een Europese gezondheidsdefensie kunnen vormgeven, want Amerika laat dat voorlopig links liggen lijkt mij. We moeten meer voor onszelf gaan zorgen", sluit ze af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant