tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Strijkstokkenhandelaar Jean kan niet meer aan hout voor zijn stokken komen: 'Roodhout krijgt de status van ivoor'

Strijkstokkenhandelaar Jean kan niet meer aan hout voor zijn stokken komen: 'Roodhout krijgt de status van ivoor'
Strijkstokmaker Jean Desmet
Bron: EenVandaag

De toekomst van de strijkstok staat onder grote druk. De unieke Braziliaanse houtsoort waar bijna alle stokken van gemaakt worden, krijgt dit jaar een beschermde status. "De genadeklap voor de strijkstokken-industrie", zegt strijkstokkenhandelaar Jean.

Togamaker of rietsnijder, twee beroepen die je niet vaak tegenkomt. Maar ambachtelijk strijkstokkenhandelaar Jean Desmet spant de kroon en heeft in Nederland geen enkele concurrentie. "Ik ben de enige en waarschijnlijk in heel Europa."

Dezelfde status als ivoor

Desmet begon als maker en importeert en verhandelt inmiddels ook strijkstokken. Maar zijn beroep staat onder druk. Het hout waarmee de stokken worden gemaakt, mag binnenkort namelijk niet meer worden gebruikt.

Dat hout komt van de Pau Brasil, de Pernambuco-boom, in Nederland ook wel roodhout genoemd. "De status van dat hout dreigt zodanig te veranderen dat roodhout de status van ivoor krijgt. En kan daarmee eigenlijk niet meer vrij gebruikt worden", vertelt Desmet. "Zo bedreigd is het."

Bekijk ook

Veel bomen zijn gekapt

Door toedoen van Europa is het slecht gesteld met de Pau Brasil. "Zo'n 400 jaar geleden werd het gebruikt als verf-hout", legt Desmet uit. "Daar werd rode kleurstof van gemaakt."

Maar ook de Europese behoefte aan onder andere papier, eucalyptus en soja heeft de populatie flink onder druk gezet. "Het groeigebied van de Pernambuco, aan de Atlantische kust van Brazilië, is eigenlijk volledig gekapt."

'Dat is de genadeklap'

Dat de boomsoort niet meer mag worden gekapt en geïmporteerd is een groot probleem de strijkstokkenhandelaar, want met het hout van de Pau Brasil worden nagenoeg alle strijkstokken gemaakt. "Het is verschrikkelijk om te zien, als je er ook alles aan doet om met legaal materiaal te werken."

"Dit is in Europa de genadeklap voor de strijkstokken-industrie. Een strijkstokkenhandelaar die nu nog legaal hout heeft liggen, mag dat nog opgebruiken. En dan is het einde verhaal, die kan niet meer inkopen." Ook de groothandel van Desmet zal niet meer kunnen handelen in de stokken. "Einde", omschrijft hij het met één woord.

Bekijk ook

Pernambuco-hout is uniek

Maar wat maakt het Pernambuco-hout dan zo uniek? Dat heeft volgens de strijkstokkenhandelaar alles te maken met het geluid. "200 jaar geleden ongeveer hebben de Franse strijkstokkenmakers uitgevonden dat dit zo goed was vanwege z'n elasticiteit", vertelt Desmet.

De klankeigenschappen en de schoonheid van het hout zijn niet te evenaren. "Er zijn nog steeds stokken uit die tijd, van 200 jaar, 220 jaar oud die nog steeds functioneren, die nog steeds gespeeld worden. Het slijt niet, het is prachtig."

Carbon is geen vervanging

Volgens Desmet zijn carbon, 3D-prints en andere kunststoffen niet te vergelijken. "Die doet het werk niet zoals die musicus het graag wil. Zie het als een zeilboot", vertelt hij. "Op het moment dat je die zeilen gaat vervangen door juten zakken, dan komt die ook nergens."

Zelf speelt Desmet de cello. Het probleem van een stok van carbon zit volgens hem in het gebrek aan vibraties. "Ik hoor zelf verschil en ik voel het ook. Die houten stok, daar krijg ik terugkoppeling op. Dat voel ik in mijn hand, dat voel ik in mijn instrument. Die carbon stok die geeft geluid, alleen dat is dood."

Bekijk ook

Administratieve rompslomp voor musici

Niet alleen de strijkstokkenhandelaar is de dupe van het gebrek aan grondstoffen. Musici moeten binnenkort een hoop administratie gaan bijhouden als de houtsoort staat geregistreerd als bedreigd. Zij zullen hun stok moeten registreren bij Nederlandse autoriteiten. En voor een reis naar Zwitserland, Japan of Amerika is een muziekinstrumentenpaspoort nodig.

"In Oostenrijk hebben ze berekend dat dit 480 handelingen met zich meebrengt", vertelt Desmet. En zonder certificaat, geen orkest. "Geen certificaat, geen muziekinstrumentenpaspoort, geen reis."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de waarde van Bitcoin hard is gedaald

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet
Er is de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig om het stroomnet goed te laten werken
Bron: ANP

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

info

Hoe ziet de Nederlandse energierekening eruit?

De elektriciteitsrekening bestaat uit drie hoofdelementen.

  1. Leveringskosten: dit is het bedrag dat je betaalt aan je energieleverancier voor de hoeveelheid elektriciteit en gas die je daadwerkelijk verbruikt. Deze kosten zijn afhankelijk van het verbruik, het tarief en de vaste leveringskosten. Dit deel van de rekening kun je beïnvloeden door te kiezen voor een goedkopere energieleverancier of minder energie te verbruiken.
  2. Netbeheerkosten: dit zijn de kosten voor transport en onderhoud van het energienetwerk. Je betaalt deze aan je regionale netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis of Stedin). De netbeheerder wordt bepaald door je woonadres en je kunt deze niet zelf kiezen. Dit deel van de rekening kun je niet beïnvloeden want de tarieven worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt.
  3. Overheidsheffingen en belastingen: de overheid heft belastingen op energieverbruik en gebruikt deze deels om duurzame energie te stimuleren. Dit beslaat ongeveer een derde van de totale energierekening.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Bekijk ook

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Bekijk ook

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."

Energienet verstopt: kost heel veel geld

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant