Stilleggen hulpprogramma door corona nieuwe klap voor asielkinderen: 'Ineens zat mijn zoon weer elke dag binnen opgesloten'

In je hoofd een pauze nemen. Dat is hoe gevluchte kinderen het spel- en bewegingsprogramma van TeamUp ervaren. Maar door de lockdown werden de activiteiten in de AZC's stilgelegd. Voor de 10-jarige Hoessein was dat niet makkelijk.

Het programma is bedoeld om het leven van kinderen met traumatische ervaringen weer op de rit te krijgen. Ze zijn blootgesteld aan extreem onveilige situaties, maar kunnen door de activiteiten van TeamUp deze ervaringen een plek geven. De impact van het stilleggen van het bewegingsprogramma was groot, vertelt de vader van Hoessein. "Ineens zat mijn zoon weer elke dag binnen opgesloten en kwamen nare herinneringen boven."

Bron: EenVandaag

Gevlucht uit Syrië

8 maanden geleden kwam de 10-jarige Hoessein met zijn gezin vanuit Syrië naar Nederland. Nog geen 3 maanden daarvoor verliet zijn vader Ahmad het door de oorlog verwoeste Idlib. "Door de oorlog sloten ziekenhuizen en waren medicijnen moeilijk te krijgen. Een van mijn dochters heeft een verstandelijke beperking en kon niet meer geholpen worden", vertelt Ahmad.

Inmiddels woont het gezin in een asielzoekerscentrum, waar wekelijks de activiteiten van TeamUp werden aangeboden. Het programma is ontwikkeld door War Child in samenwerking met Save The Children en UNICEF Nederland en hielp Hoessein enorm.

Trauma's reisden mee

De reis naar Nederland legde Hoesseins vader voor een groot deel te voet af. Door gezinshereniging kon het gezin van Ahmad naar Nederland. Maar ook de traumatische ervaringen reisden met hen mee. Hoessein wil hier zelf niets over kwijt. De herinneringen zijn te heftig.

Vader Ahmad: "De kinderen renden al naar binnen bij het geluid van een vliegtuig." Om zijn traumatische ervaringen even te vergeten, deed Hoessein al een half jaar mee met de spelletjes, maar de corona-uitbraak maakte daar abrupt een einde aan.

Hoofd op pauze

Hoessein is het niet het enige kind in een AZC dat worstelt met vreselijke herinneringen aan Syrië. "Veel kinderen zijn blootgesteld aan extreem onveilige situaties. Oorlogsdreiging, geweld, het uiteenvallen van gezinnen en levensbedreigende vluchten naar onbekende bestemmingen, het leidt tot nachtmerries, angsten en stress," vertelt Jeroen Kostense van War Child. "En in Nederland komt daar de ingewikkelde asielprocedure en nu ook corona bovenop."

Ook Elin Hofman, programmacoördinator TeamUp, merkt hoe belangrijk het programma voor de kinderen is. "Sommige kinderen trokken zich terug, anderen werden bozer in hun gedrag door het wegvallen van alle structuur. Een jongen legde me uit wat TeamUp voor verschil bij hem maakt. Hij gebaarde met zijn handen bij z'n hoofd en zei: 'Het is zo druk in mijn hoofd, maar door TeamUp kan mijn hoofd een pauze nemen en rusten.'

Bron: EenVandaag

Gevoelens spelenderwijs een plek geven

Voor deze kinderen van 6 tot en met 17 jaar ontwikkelde War Child TeamUp. Omdat praten over hun ervaringen voor kinderen vaak moeilijk is, leren zij door spel en beweging een plek te geven en hun gevoelens te uiten. En dat lijkt ook voor de kinderen heel belangrijk te zijn. Wanneer de TeamUp-vrijwilligers het centrum binnenlopen, verschijnt er een glimlach op het gezicht van de kinderen.

Ze herkennen de shirts en vrijwilligers meteen en weten wanneer en waar het plaatsvindt. Elke maandag op het basketbalveld van het asielzoekerscentrum. "Structuur is belangrijk, juist voor deze kinderen wiens leven vaak juist chaotisch en onzeker is", zegt Elin. "De kinderen helpen enthousiast mee met de opbouw van de spellen."

Leren samenwerken en omgaan met frustratie

Na een warming-up is het tijd om te spiegelen. "Een spel waarbij een tweetal elkaars bewegingen nauwkeurig moet volgen, leren kinderen te luisteren zonder te praten, zichzelf af te stemmen op de ander en leiderschap te leren delen. Estafetten leert hen samen te werken met een team en om te gaan met frustratie", vertelt groepscoördinator Christina Renckens van TeamUp.

"Na een leven vol onderdrukking, verlies en angst, krijgen asielkinderen in het land van aankomst te maken met nieuwe stressfactoren zoals de asielprocedure, een nieuwe taal en nieuwe vrienden moeten maken. Met de spellen hopen we hen daarmee om te leren gaan", zegt Kostense. En met succes, want inmiddels wordt het programma in meer dan 25 Nederlandse opvanglocaties, 19 nieuwkomersscholen en in het buitenland aangeboden.

En toen kwam corona

Voor Hoessein maakten de wekelijkse TeamUp-activiteiten een groot verschil. " Ze speelden allemaal spellen met ons, waar we heel blij van werden. Maar opeens stopte het, door de corona." Naast de TeamUp activiteiten die stillagen, stopten ook andere groepsbijeenkomsten. Ook taallessen, inburgeringscursussen en scholen werden afgelast.

Het veilige, structurele leven werd ineens omgegooid. Gezinnen moesten zoveel mogelijk binnen blijven, vaak in kleine en gedeelde kamers. Dat zorgde niet alleen voor onzekerheid en angst, maar ook een terugval. Dat merkte Ahmad bij zijn zoon. "De stilstand bracht bij Hoessein nare herinneringen naar boven. De spel- en bewegingsactiviteiten zorgden altijd voor afleiding."

Tweede golf

Om de kinderen niet in de steek te laten, schakelen Elin Hofman en haar collega's van TeamUp snel tijdens de corona-uitbraak. "We maakten zo snel mogelijk een online programma en een spelboek. De internetconnectie was niet overal even goed, en niet elk gezin heeft een laptop of telefoon, maar het COA heeft haar best gedaan de crisis zo draagbaar mogelijk te maken voor alle bewoners," vertelt groepscoördinator Christina Renckens van TeamUp.

De angst voor een tweede golf blijft bestaan, maar TeamUp is daar door de ervaringen van dit voorjaar beter op voorbereid. Zo liggen video's klaar waarin we een aantal spellen worden voorgedaan, zodat gezinnen de activiteiten thuis kunnen oppakken, ook zonder TeamUp. "We weten nu wat wel en niet werkt."