Zonnepanelen, warmtepomp, of isoleren? Veel Nederlandse amateur-sportclubs willen wel verduurzamen, maar kunnen het niet betalen. Het Nationaal Klimaat Platform vraagt minister Helder om een andere aanpak. "Versnellen en beter samenwerken."

Nederland kent ruim 10 duizend sportaccommodaties. 3 duizend daarvan hebben een klimaatplan maar hebben geen idee hoe ze deze moeten uitvoeren. Kees Vendrik van het Nationaal Klimaat Platform maakt zich grote zorgen over de situatie die is ontstaan en heeft minister Conny Helder een brief geschreven.

Vastgelopen

"Met de explosieve stijging van de energie-tarieven afgelopen winter, is energie een probleem geworden", schrijft Vendrik. "Veel sportverenigingen kampen met de nasleep van torenhoge kosten van gas en licht. Ze missen een buffer voor de komende periode. Verenigingen willen verduurzamen, maar door de hoge rente en het gebrek aan kennis en tijd lopen ze vast."

Dit ziet ook eigenaar van Sportenergie Joost ten Bulte. Zijn organisatie adviseert tientallen sportverenigingen over klimaatplannen. "Vanaf januari zijn er alweer 100 trajecten bijgekomen."

Lege kas

Het verschil met twee jaar geleden is 'enorm' volgens Ten Bulte. "Toen konden we nog elke case opleveren. Ook al leenden we 7 ton, we kregen dat er altijd uit. Verenigingen konden zelfs de contributie omlaag doen door de winst die behaald werd met bijvoorbeeld zonnepanelen."

Maar die tijden zijn voorbij. "De banken rekenen nu een rente van 7 procent en veel sportverenigingen zitten door de hoge energierekeningen van de afgelopen winter met een lege kas."

Verkeerd advies

Ook komen sportverenigingen door gebrek aan technische kennis in de problemen, vertelt Ten Bulte. "Je hoopt dat verkopers en installateurs een 'zorgplicht' voelen naar een sportvereniging toe. Dat ze ook na de verkoop van hun producten in de buurt blijven voor de nodige trajectbegeleiding. Nu komt het helaas nog voor dat een vereniging hoopvol het dak vol legt met zonnepanelen, om er dan pas achter te komen dat ze niet kunnen worden aangesloten omdat het netwerk vol is."

Ten Bulte wordt nu door gemeentes ingehuurd om sportverenigingen te helpen. Zoals de Pétanque-vereniging Karro-Deux in Deventer, een club met een eigen binnen- en buitenlocatie. "In het verleden hebben die verkeerd advies gehad, waardoor zij nu zitten met een verwarmingsinstallatie die de hal niet goed kan verwarmen. En ze zijn te klein om nu al gelijk weer een grotere investering te kunnen doen."

'Niet vol te houden'

Ook voorzitter van voetbalclub Saestum in Zeist, Raymond Lamphen, maakt zich grote zorgen. "De afgelopen jaren zijn financieel heel zwaar geweest. We zijn nu 10 duizend euro per maand kwijt aan energiekosten, op een jaarbudget van 300 duizend euro."

"Dat is niet vol te houden. We zouden daarom graag verduurzamen, zodat we zelfvoorzienend worden. Maar het is erg moeilijk. De gemeente probeert ons wel te helpen maar heeft ook niet genoeg kennis en tijd."

Krachten bundelen en samenwerken

Voor verenigingen als Saestum en Karro-Deux wil Kees Vendrik van het Nationaal Klimaatplatform een oplossing. "Er moet een programmatische aanpak komen", zegt hij. "Tot dusver is elke club steeds een eigen leerproces aan het doormaken. Het zou beter zijn als verenigingen hun krachten bundelen en gaan samenwerken met gemeenten en de energiewereld."

"Energiecoöperaties moeten betrokken worden bij bestaande lokale initiatieven en er moet een betere toegang komen tot publieke en private middelen. Zo kunnen meerdere verenigingen in één keer worden verduurzaamd."

Akkoord geen moment te vroeg

Vendrik hoopt dat dit 'Versnellingsakkoord Verduurzaming Sport' in het najaar van 2023 gerealiseerd kan worden. "Dan kan in 2024 de opschaling van verduurzaming van de sportaccommodaties al beginnen. En dat is geen moment te vroeg, want veel amateurclubs zal het zonder extra steun niet lukken op korte termijn de route naar verduurzaming in te zetten."

"Het verduurzamen van sportaccommodaties biedt bovendien een kans om een thema als klimaat concreet te maken in de eigen leefomgeving. Bijvoorbeeld door het beschikbare oppervlak aan daken en velden te ontwikkelen tot een energiehub voor omliggende wijken."

'Veel contact met de sector'

Minister Conny Helder van Sport zegt dat ze de zorgen van sportverenigingen heel goed begrijpt. "We hebben goed contact met de sector. Het is vooral zaak dat ze werken aan de verduurzamingsopgave: zelf subsidie aanvragen, ook via de gemeente voor subsidie op maatschappelijk vastgoed."

En er is ook gratis professionele ondersteuning, zegt de minister. "Want bestuurders doen het vaak vrijwillig en die subsidieregelingen zijn ingewikkeld, dus daarbij is hulp handig." Helder is het eens met Vendrik dat er een programmatische aanpak moet komen, waarbij clubs ook van elkaar kunnen leren.

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.