'Slachtoffer van dossiergluurders? Ga naar de tuchtrechter'

Het zou goed zijn als realityster Barbie de namen van haar dossiergluurders op zou vragen, om vervolgens het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg hier een oordeel over te laten vellen. Dat zegt hoogleraar Johan Legemaate in een reactie op het nieuws dat tientallen medewerkers van het Haga-ziekenhuis ten onrechte het medisch dossier van Samantha de Jong, alias Barbie, bekeken.

De grootschalige gluuraffaire in het ziekenhuis werd openbaar na een melding via klokkenluiderssite Publeaks bij EenVandaag. "Schandalig. Je behoort als hulpverlener niet te kijken in dossiers van patiënten bij wiens behandeling je niet betrokken bent", zegt Legemaate. 

Probleem bestaat al jaren

Het verhaal over Barbie staat niet op zich. Er zijn tal van voorbeelden te noemen, ook buiten het ziekenhuis. Een verhaal uit België bijvoorbeeld. De Vlaamse zangeres en presentatrice Yasmine pleegde in 2007 zelfmoord. Later bleek dat 918 agenten in haar persoonlijke gegevens hadden gekeken in databanken en het rijksregister. Uiteindelijk werden 39 agenten hiervoor bestraft. Ook bij onbekenden gebeurt het. Een agent werd bijvoorbeeld ontslagen omdat hij onder andere informatie opzocht over de nieuwe vriend van zijn dochter.

Journalisten zijn bij beroemdheden in het verleden ver gegaan voor dit soort informatie. Het Britse tabloid News of the World werd in 2011 gesloten na een groot afluisterschandaal. Het blad zou daarin zelfs de medische gegevens hebben verkregen van de zoon van voormalig premier Gordon Brown en van oud-voetbaltrainer Alex Ferguson. Bij Formule-1 coureur Michael Schumacher, die na een skiongeluk in coma raakte, ging het nog verder. Die gegevens werden online zelfs te koop aangeboden.

Het probleem van 'dossiergluurders' bestaat dus al jaren. Volgens Legemaate wordt het tijd dat er een voorbeeld gesteld wordt dat ziekenhuispersoneel schrik aanjaagt. "Dat zou kunnen door een klacht tegen een van de betrokkenen in te dienen bij het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg", zegt de hoogleraar Gezondheidsrecht. "Ik denk dat de tuchtrechter daar streng over zal oordelen omdat de betrokkene geen professioneel gedrag vertoonde. Dat kan een heel afschrikwekkend voorbeeld zijn in toekomstige situaties."

'Ik dacht: hoe kan dit?'

Judica Berkelaar was een paar jaar geleden slachtoffer van dossiergluurders. "Ik ging naar een GGZ-instelling, omdat ik last had van een posttraumatische stressstoornis", vertelt Judica. "Er werd extra lang naar me gekeken als ik binnenkwam in de GGZ-instelling. Als ik langs de receptie liep praatten mensen met elkaar over mij. Ik dacht: hoe kan dit? Ik heb gegevens opgevraagd en mijn vermoeden werd bevestigd: al die mensen hadden in mijn dossier gekeken. Ook mensen die achter de receptie zaten."

Berkelaar noemt het voyeuristisch en normloos gedrag. "Die mensen verveelden zich en doodden hun tijd door zich te vermaken met mijn ellende. Het is gewoon afschuwelijk, en ondermijnt je vertrouwen in behandelaars." Uiteindelijk maakte Berkelaar de overstap naar een andere instelling. "Het heeft een hele tijd geduurd voor ik bij mijn nieuwe behandelaar weer het gevoel had dat het goed zat."

Beveiliging niet op orde

De zaak rondom Barbie raakte Berkelaar persoonlijk. "Ik las het bericht over wat er nu met Barbie gebeurd is en dat raakte me omdat ik dat herken." De reactie van het Haga-ziekenhuis, naar aanleiding van het nieuws dat zij continu werken aan de bewustwording van medewerkers, vindt Berklaar opvallend: "Dat moet er toch al lang en breed zijn, denk ik dan. Dat vind ik schokkend: wat is er gebeurd sinds ik dit vier jaar geleden meemaakte? Het lijkt erop dat de toegangsbeveiliging nog steeds niet op orde is’.  

Zelf diende Berkelaar een klacht in over het inzien van haar dossier. "De bestuurder zei na zeven weken dat er geen ongeoorloofde inzages waren geweest. Dat herhaalde hij na een tweede brief van mij." Uiteindelijk deponeerde ze haar klacht bij de klachtencommissie. "Die verklaarde de klacht gegrond."