Dominee Gertjan Goldschmeding is bedrijfskundige van huis uit. Modern, laptop en 2 mobiele telefoons constant onder handbereik. Vlot en welbespraakt. Aardige vrouw, leuk huis. ‘De kerk is een concept’, zegt hij. ‘Eenvoudigweg marketing?’, vraag ik. ‘Het is een hedendaagse kerk die hedendaagse vragen beantwoordt. Bovendien is de traditionele kerk ook een soort concept, door torens te bouwen tot in de hemel.’

De man is een wonderlijke tegenstelling tussen modern en zeer traditioneel. Want in de wereld van Goldschmeding wordt de Bijbel letterlijk nageleefd met de retoriek en communicatiemiddelen van nu . De aarde is in 6 dagen geschapen. En wie zijn kind lief heeft, tuchtigt hem met de roede. Zo staat het geschreven in de Bijbel. En zo moeten we leven, vindt Goldschmeding.

Maar, denk ik dan, er staan wel meer passages in de Bijbel waar je niet aan moet denken dat die in onze hedendaagse samenleving letterlijk worden toegepast.

Maar goed, de reden tot bezoek is de roede.

Hoe vaak wordt er dan geslagen en hoe en waar? Ik kan niet wachten om deze vragen te stellen. ‘Slaan doe je toch altijd vanuit uit onmacht?’ opper ik. ‘Dat is ook niet goed’, zegt de dominee. ‘Als je slaat dan doe je dat vanuit de ratio. Want je mag een kind nooit zomaar een klap voor z’n kop verkopen.’

Hoe ver mag geweld tegen een kind dan gaan? wil ik weten. ‘Een kind moet een uur na de loutering wel weer gewoon naar zwemles kunnen’, zegt Goldschmeding. ‘Knijpen’; oppert zijn advocaat Bouwman. ‘Dat mag’. ‘Maar als ‘t geknijp een blauwe plek achter laat?’ ‘Dan is er sprake van lichte mishandeling’.

Ok, daar ligt dus de grens; geen rode striemen op de billen en geen blauwe plek op de arm.

Dus zijn er richtlijnen opgesteld hoe je een kind moet slaan. Je neemt hem mee naar een aparte ruimte, een zogenaamd veilige plek. De roede: ‘gewoon een stokje dat je bij de Gamma kunt kopen’, ligt netjes ergens opgeborgen. Je slaat. Je troost, je bidt samen en hup-sa-ké klaar: De Loutering is Volbracht.

Maar wanneer ga je over tot slaan? Als een kind stiervervelend is? Schreeuwt? Niet luistert? Zijn kamer niet opruimt? Anderen slaat? Liegt?

Liegen dat is een heikel punt. Liegen mag niet. Maar wat is liegen? Beginnen de volwassenen daar al niet heel vroeg mee? Ik noem maar een klein voorbeeld: Sinterklaas en Zwarte Piet. Een leugen, lijkt mij. Maar ook een heel leuk sprookje. Een spel dat je met z’n allen speelt. Dus wat is liegen? Iemand verraden, verklikken, niet de hele waarheid vertellen om een ander te beschermen? Uitproberen tot hoe ver de magie van woorden reikt? Of hebben we ‘t over een leugenachtig kind? Een kind dat altijd liegt. Maar dat is pathologie. En dan helpt een klap ook niet meer.

Raakt een kind getraumatiseerd van een flinke tik op de billen. Nee, natuurlijk niet. Afgelopen, wegwezen jij, nu! Maar dan doe je ’t weer vanuit de emotie. En dat doe je alleen als je je onmachtig voelt. Als je het helemaal zat bent. Eigenlijk ben je dan de controle over de situatie al kwijt.

Doe je ’t gecontroleerd, weloverwogen en vanuit de ratio. Dan houd je controle. Maar dat is ook eng. Ik krijg visioenen van vader die langzaam de riem uit de broek trekt en jongetje meeneemt naar de kelder. Dat is een hellend vlak. De dominee is het met mij eens.

Godsdienstvrijheid versus de wet. Justitie onderzoekt nu of ze een aanklacht kunnen formuleren tegen Goldschmeding. Maar 1 ding wordt mij duidelijk. Achter die letterlijke interpretatie van de Bijbel gaat een wereldbeeld schuil; over zonde besef, schuld en boete. Over de slappe manier waarop kinderen tegenwoordig worden opgevoed. Over ouders die niet consequent zijn.

Maar de bottomline is: helpt slaan? Ik betwijfel het. Maken we het ons zelf niet veel makkelijker door te zeggen: Slaan mag niet. Maar soms, kriebelen mijn handen!

Bekijk hier het item "Voorganger predikt pedagogische tik":

Gemeenten gaan volgend jaar de afvalstoffenheffing mogelijk tot 50 euro per huishouden verhogen. Het kabinet heeft namelijk 570 miljoen euro belasting geschrapt die plastic producenten moesten betalen. "Geld wordt nu opgehaald bij de burger."

Het kabinet hoopte door vorig jaar een zogenoemde 'plastictaks' in het regeerakkoord op te nemen, bedrijven te stimuleren om minder plastic in verpakkingen te gebruiken. De jaarlijkse inkomsten uit die taks voor de staatskas werden op ruim een half miljard euro per jaar begroot. Maar afgelopen week sneuvelde dat plan in de klimaatplannen van minister Sophie Hermans, onder druk van de industrie.

50 à 60 euro per huishouden extra

"Het kabinet vindt kennelijk dat de industrie te zwaar wordt aangepakt met die plastictaks. Dus nu gaat dat bedrag opgehaald worden bij burgers, want anders zit het kabinet met een gat in de begroting", schampert directeur van de Nederlandse vereniging voor afval- en reinigingsdiensten (NVRD) Wendy de Wild.

De inkomsten die de overheid met het wegstrepen van de taks misloopt, zullen worden doorberekend aan afvalverwerkers. De belasting op het verbranden van afval wordt verhoogd. Dat gaat ertoe leiden dat de afvalstoffenheffing met mogelijk 50 à 60 euro per huishouden omhoog gaat, voorziet de NVRD.

Verbrandingsbelasting

"En dat is iets waar wij ons wel zorgen over maken", zegt De Wild. "Daar gaat een verkeerd signaal vanuit, inwoners doen erg hun best om afval goed te scheiden. Het kan altijd beter, maar wij horen tot de wereldtop in hoe we met afval omgaan. En nu het kabinet een andere dekking nodig heeft, kiest het voor wat wij noemen de verbrandingsbelasting."

Ze legt uit: "Afvalverbrandingsinstallaties moeten meer belasting betalen en die zullen dat doorbelasten aan gemeenten. En dat komt dus terug in de afvalstoffenheffing in elke gemeente." Daardoor moet de burger dus meer betalen voor het weggooien van afval.

'Verkeerde boodschap'

Het geeft de verkeerde boodschap af, zegt de directeur. "Je zou de consument en de inwoners moeten belonen voor goed gedrag en je zou ook producenten moeten belonen als ze meer gerecyclede grondstoffen gebruiken en geen fossiele plastics importeren uit verre landen."

"De plastictaks was bedoeld om verpakkingsproducenten en retailketens zover te krijgen dat ze duurzamere alternatieven gaan verzinnen dan plastic. En die impuls is nu helemaal weg", zegt De Wild.

Goedkoop plastic uit China

"Van alle plastics wereldwijd is 99 procent nog altijd fossiel plastic, ofwel gemaakt uit gas en olie. En daarvan komt 40 procent terecht in verpakkingen", zegt Rob Buurman, directeur van Fair Resource Foundation, een organisatie die zich inzet voor duurzamer gebruik van grondstoffen. "Ondertussen vallen de plastic recyclingbedrijven in Nederland bij bosjes om." Zeven Nederlandse plastic recyclingbedrijven gingen in 2024 failliet. De oorzaak: het spotgoedkope plastic uit China en de VS.

"Het beleid dat erop gericht was om iets te doen aan meer plasticrecycling, gaat nu zelf bij het afval. Een hogere afvalheffing voor burgers levert geen plasticreductie op. En daar moet het natuurlijk om gaan."

Lobby vanuit verpakkingsindustrie

De verpakkingsindustrie heeft enorm gelobbyd, denkt Buurman, tegen de verplichting om meer gerecycled plastic te verwerken en tegen de plastic-heffing.

"De norm (voor gerecycled plastic, red.) zou een verplichting zijn van het percentage dat uit recycling 'bijgemengd' moet worden bij nieuw, fossiel plastic. De norm zou rond de 20 of 30 procent komen te liggen. Dat is nu losgelaten."

Producenten en retailketens zouden moeten betalen

"Het fossiele plastic komt goedkoop uit China en de VS", vertelt Buurman. "Gerecycled plastic kan wel tot 500 euro per 1.000 kilo duurder zijn dan fossiel plastic. Daar kunnen recyclingbedrijven nu niet rendabel op doordraaien. Dus die verplichting om meer gerecycled plastic te gebruiken, is een belangrijke stimulans voor de producenten en retailketens om hun plastic verpakkingen terug te dringen."

De afvalstoffenheffing, waar het kabinet nu dus mee komt, heeft volgens hem 'geen sturend effect voor producenten om hun plastic gebruik terug te dringen.' "De Jumbo's, AH's en Gamma's zouden eigenlijk de prijs moeten gaan betalen, zij moeten de prijsprikkel voelen om zo min mogelijk fossiel plastic te gebruiken."

'Problematisch'

"Op papier is iedereen altijd vóór plastic recycling maar ik zie geen voorstellen die daarbij helpen", gaat Buurman verder. "En zo blijft er alsmaar nieuw plastic op de markt komen."

"Terwijl we steeds meer weten over hoe schadelijk plastic is voor onze gezondheid en hoe microplastic inmiddels overal in zit, vertaalt dat zich toch niet in beleid. Er is een afnemend gevoel van urgentie, alsof we niets kunnen ondernemen tegen al het plastic dat ons overspoelt. Dat is problematisch", sluit hij af.

Om fouten rondom de WIA-uitkering te herstellen, gaat het UWV alvast 100 miljoen reserveren. Met dit bedrag wil het de ongeveer 43.000 gedupeerden terugbetalen. Volgens advocaat Jean-Louis van Os is dat niet genoeg: "Dit gaat het probleem niet oplossen."

De uitkeringsorganisatie maakte het bedrag vandaag bekend in haar jaarverslag. Hierin werd ook duidelijk dat het UWV nog niet kan aangeven hoeveel geld de gedupeerden zullen ontvangen. Maar Jean-Louis van Os, advocaat van gedupeerden, is nu al kritisch op de 'reservering'.

'Lost het probleem niet op'

Vorig jaar september werd bekend dat er fouten zijn gemaakt bij het vaststellen van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen van tienduizenden mensen. Om deze fout te herstellen wil het UWV nu ruim 100 tot 111 miljoen euro opzij zetten.

Het zal volgens Van Os de problemen niet volledig oplossen. Daarvoor is het te weinig, zegt hij. "Sommige mensen zullen daarmee geholpen zijn. Maar het probleem is zo nog niet opgelost."

Objectief onvoldoende

Hiermee doelt hij voornamelijk op de manier waarop het geld moet worden besteed. "Uit het jaarverslag blijkt dat een deel van het geld kennelijk ook besteed moet worden aan de uitvoeringskosten, de arbeidskosten van die hersteloperatie."

Dat zou volgens de advocaat betekenen dat er voor de gedupeerden, wat betreft de daadwerkelijke nabetaling, "zo weinig overblijft, dat het objectief onvoldoende is om het probleem op te lossen."

1.300 euro per persoon

Van Os berekent: "Van 111 miljoen wordt 58 miljoen al besteed aan die uitvoeringskosten voor het UWV, dus er blijft 53 miljoen over." Die 53 miljoen moet worden gedeeld door meer dan 40.000 mensen, weet hij. "Dat heeft het UWV aangegeven. Maar dan blijft er per persoon iets meer dan 1.300 euro over."

"En dat strookt niet met de zaken waarin dit al gespeeld heeft, en waar ik zelf ook in geprocedeerd heb. De politiek en het UWV weten dat je hiermee niet voldoende doet voor de mensen die recht hebben op compensatie", gaat hij verder. "Het gaat om uitkeringen die jaren hebben gelopen. Dat betekent dat je al gauw aan duizenden, wellicht tienduizenden euro's per uitkering zit."

Onverstandige beslissing

De advocaat vindt de beslissing van de uitkeringsorganisatie om een 'prijskaartje' aan de herstelbetalingen te hangen dan ook niet slim. "Ik begrijp waarom het gebeurt, maar het is niet verstandig. Want dat betekent ook dat bij de uitvoering en het napluizen van de zaken de medewerkers, met al hun goede bedoelingen, weten dat er niet meer in de pot zit."

Hierdoor zullen UWV-medewerkers door een bepaalde bril naar de verschillende zaken gaan kijken, denkt hij. "Met als gevolg dat je zo'n zaak anders benadert dan wanneer je je er volledig in kunt gaan verdiepen. Men weet nu dat er niet meer te besteden is dan het bedrag dat beschikbaar is gesteld. En dat betekent dat je ook in zo'n situatie geen recht doet aan degenen die eventueel recht hebben op een schadevergoeding."

Schatting zonder onderzoek

Het is nog niet duidelijk hoeveel geld er in totaal nodig is, denkt Van Os. "Je kunt niet zeggen of het veel of weinig is, omdat dat afhankelijk is van het onderzoek dat je uitvoert."

"Het UWV heeft een schatting van de kosten gemaakt van tussen de 34 en 100 miljoen euro. Maar men heeft het nog niet onderzocht. Dus je kunt niet zeggen dat dit het gaat worden."

Recht op volledige vergoeding

De advocaat pleit dan ook voor een open einderegeling, zoals hij dat noemt. "Je moet niet met bedragen komen, maar je moet zeggen: we lossen dit op voor de mensen die tekort gedaan zijn."

Zo werkt het ook in de juridische wereld, vertelt Van Os. "Op het moment dat ik jouw auto in de prak rij, moet ik alle schade vergoeden en niet alleen een stukje. Dus het is heel raar, ook juridisch, om maar een deel van de schade te vergoeden of om maar een deel van de mensen in de schadevergoeding tegemoet te komen. Het is op voorhand onjuist om dat te doen."