radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Senna (16) krijgt compensatie van de overheid voor slaapziekte na vaccinatie

Senna (16) krijgt compensatie van de overheid voor slaapziekte na vaccinatie
Senna met zijn moeder Jenny
Bron: Privéfoto

Senna kreeg de ernstige slaapziekte narcolepsie na zijn vaccinatie tegen de Mexicaanse griep. Nu, 14 jaar later, wordt hij financieel gecompenseerd door de overheid. Moeder Jenny: "Het is geen erkenning, maar we kunnen het wel afsluiten."

"Ik heb keihard gehuild toen ik het bericht kreeg dat wij worden meegenomen in de schikking", vertelt Jenny, moeder van de 16-jarige Senna. "De ontlading was zó groot."

'De dupe van vaccinatie'

Senna hoort bij de kleine groep narcolepsiepatiënten die een financiële tegemoetkoming krijgt van het kabinet. Afgelopen woensdag liet staatssecretaris Maarten van Ooijen de Tweede Kamer weten dat er wordt uitgekeerd. Om hoeveel kinderen het precies gaat en om welke bedragen wil hij vanwege privacy niet zeggen. "Ik mag het bedrag ook niet noemen', zegt Jenny. "We worden ook niet blij van het geld, maar wel van het idee dat Senna zich in de toekomst kan onderhouden."

In zijn kamerbrief schrijft Van Ooijen dat het niet duidelijk is of de betreffende kinderen narcolepsie hebben gekregen door de vaccinatie of dat er een andere oorzaak is voor hun ziekte. Wetenschappers komen daar ook nog niet uit. Jenny vindt het onverteerbaar, want voor haar is het al lang glashelder. "Wij zijn de dupe van een vaccinatie, ik vind het jammer dat ze dat niet erkennen."

Wereldwijde griep

In 2009 verspreidde zich een nieuw griepvirus over de wereld, het H1N1-virus, ook wel de Mexicaanse griep genoemd. Deze griep was ernstig en kon dodelijk zijn. In korte tijd werden in Nederland ongeveer 5 miljoen mensen tegen de Mexicaanse griep gevaccineerd. Onder hen waren ruim 600.000 kinderen van zes maanden tot en met vier jaar oud, die het vaccin Pandemrix kregen. Zo ook Senna, op dat moment drie jaar oud.

Een paar maanden na de vaccinatie viel Senna steeds in slaap en verslapten zijn spieren. Tijdens een vakantie in een speeltuin zakte hij door zijn benen. Na vele onderzoeken kregen zijn ouders de diagnose: het bleek narcolepsie, een ernstige slaapziekte die nooit meer overgaat. De ziekte veranderde het leven van het gezin compleet. Zo sliep Senna nooit een nacht goed door, moest hij zware medicijnen gaan gebruiken en was hij vaak onhandelbaar.

Genoegdoening

Jenny was er al snel van overtuigd dat de vaccinatie en de slaapziekte met elkaar in verband stonden. "In december 2009 kreeg mijn kind een prik, drie maanden later had ik een totaal ander kind", zegt ze.

En dus wilde ze genoegdoening, zeker toen ze zag dat in landen zoals Zweden en Finland getroffen gezinnen werden gecompenseerd. Ze stapte samen met andere ouders naar een advocaat.

'5 miljoen was niet genoeg'

Letselschadeadvocaat John Beer nam de zaak op zich en stelde de overheid aansprakelijk voor het ontstaan van narcolepsie. Uiteindelijk kwam het tot een schikking. "Ik ben blij dat we hebben kunnen schikken, dat het gelukt is", vertelt hij opgelucht. "Inmiddels hebben we negen zaken afgerond, twee andere zaken lopen nog." Uit een begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bleek eerder dat er 5 miljoen euro was gereserveerd voor de groep ouders. "5 miljoen was niet genoeg", aldus Beer.

Niet aansprakelijk

Beer kan zich wel voorstellen dat ouders het jammer vinden dat de overheid geen aansprakelijkheid erkent. "Als wij hadden gezegd: we willen niet schikken, maar erkenning van aansprakelijkheid, dan had het nóg veel langer geduurd."

En het is echt bijzonder dat de overheid nu over de brug komt, benadrukt hij. "Voor zover ik weet is dit niet eerder gebeurd. Het is heel bijzonder. De staat heeft telkenmale laten weten dat dit gebeurt vanuit solidariteit met deze ernstig getroffen kinderen. Want de beelden zijn dramatisch. Het heeft indruk gemaakt om te zien hoe erg dit heeft ingegrepen in een mensenleven. Die ernst is de reden om dit te doen."

Ruimhartig

André Knottnerus was voorzitter van de Gezondheidsraad in 2009 en kwam met het advies om risicogroepen en kleine kinderen te vaccineren tegen de Mexicaanse griep.

"Het is vreselijk wat die ouders en kinderen is overkomen. Ik vind het heel verstandig dat de overheid deze kinderen compenseert en wat mij betreft mag het ruimhartig zijn."

'Het had sneller gemogen'

Knottnerus benadrukt dat er nog steeds onduidelijkheid is over het causale verband tussen de vaccinatie en de ziekte. Zeldzame bijwerkingen kunnen altijd optreden. "Het is niet zo dat je kunt zeggen: in de toekomst kunnen we dit voorkomen. Destijds was er sprake van een forse toename in het aantal ziekenhuisopnames van jonge kinderen. Er was een geregistreerd vaccin dat was goedgekeurd door de EMA en toen hebben we het advies gegeven om over te gaan tot het aanbieden van vaccinatie. Op zo'n moment moet je altijd beslissen met een zekere mate van onzekerheid."

Hij is al meer dan tien jaar weg bij de Gezondheidsraad. "Dit heeft wel ontzettend lang geduurd, vind ik. In 2009 was die vaccinatie en nu komt pas compensatie. Dat had best wat sneller gemogen. Je kunt het natuurlijk niet voor honderd procent oplossen, maar moet je dan zo lang wachten als overheid?"

Staatssecretaris over de vloer

Senna is intussen 16 jaar oud. Staatssecretaris Van Ooijen is persoonlijk bij hen thuis gekomen, vertelt moeder Jenny. "Hij is bij ons langs geweest en wilde weten hoe de narcolepsie ons leven beïnvloedt."

Senna slikt nog steeds dagelijks zware medicijnen. Hij doet eindexamen op het VMBO en het plan is om een ict-opleiding te gaan doen. "Ook daar moet natuurlijk rekening worden gehouden met zijn narcolepsie", zegt Jenny. De nieuwe school lijkt bereid om speciaal voor Senna een ruimte in te richten waar hij kan slapen.

Strijd is ten einde

Dat de juridische strijd nu ten einde is geeft Jenny rust. Al blijft het steken dat geen aansprakelijkheid wordt erkend.

"Tuurlijk, er is geschikt, maar het is geen erkenning. Dat is jammer. Maar voor de toekomst van Senna is het wel heel belangrijk dat hij compensatie krijgt. Nu kunnen we het afsluiten."

In 2014 spraken we moeder Jenny en de toen 8-jarige Senna. Zie hier de reportage van toen:

Bekijk hier de reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant