tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Russisch MH17-bewijs is dubieus'

Luisteren

Het nieuwe bewijs waarmee het Russische ministerie van Defensie vorige week wilde aantonen dat niet Rusland maar Oekraïne verantwoordelijk is voor de ramp met de MH17, rammelt. De raket waarmee de MH17 is neergehaald is volgens de documenten in januari 1986 naar Oekraïne gebracht, maar dat zou bijna een jaar zijn vóórdat de raket gemaakt werd. Dat ontdekte de Russische journalist Pavel Kanygin, werkzaam voor de Russische krant Novaya Gazeta. Volgens Kanygin is dit een aanwijzing dat dit bewijs van Russische zijde opnieuw dubieus is.

Onverwachts belegde het Russische ministerie van Defensie vorige week maandag een persconferentie. Het is vier maanden nadat het JIT, het MH17-onderzoeksteam, aantoonde dat de raket waarmee het vliegtuig is neergehaald in het bezit was van de 53e Russische brigade. Dat klopt niet, zegt het Russische ministerie van Defensie nu, de raket was namelijk al sinds 1986 in Oekraïne en na de val van de Sovjet-Unie Oekraïens bezit.

Vraagtekens over tegenstrijdigheden

Maar in de documenten zitten tegenstrijdigheden, zegt Pavel Kanygin. “Het document van de levering van de raket aan Oekraïne, is gedateerd op 14 januari 1986, terwijl een ander document toont dat de raket is geproduceerd op 24 december 1986. Het leveringsdocument zou dus zijn gedrukt voordat de BUK-raket is gemaakt. Dat is niet logisch, het behoeft uitleg”, aldus Kanygin.

Dan zijn er nog een aantal zaken waar hij vraagtekens bij zet. Zo vindt de journalist het vreemd dat het document van de motor in de raket in bezit van de Russen is, en niet in Oekraïens bezit. Hebben de Oekraïners met de raket niet ook de bijbehorende documenten gekregen? “Daarnaast zijn de cijfers van de raketnummers op een document heel raar geschreven. De raket en de motor hebben beiden hun unieke nummer. Zo toont het ministerie ons dat juist deze motor in de raket zat. Maar juist op dat document is één cijfer '2' met lichtere inkt geschreven. Bovendien is de ‘2’ op het formulier wezenlijk anders geschreven dan de andere 2-en”, constateert de journalist.

De documenten waarin staat dat de raket geleverd is op 14 januari 1986, maar pas geproduceerd op 24 december 1986.

'Het is een sjabloondocument'

In een reactie op de bevindingen van Kanygin zegt het Russische ministerie van defensie dat het gaat om een ‘sjabloondocument’ dat op elke raket geplakt is. Kanygin gelooft hier echter niets van en vindt het geen verklaring: “tijdens de persconferentie zeiden ze nog dat het om het originele paspoort van de raket ging.” Het JIT bevestigt inmiddels de documenten van Rusland ontvangen te hebben, maar wilde nog niet op de bevindingen van Pavel Kanygin reageren.

Kanygin’s twijfel wordt versterkt doordat het niet de eerste keer zou zijn dat de Russen met ‘bewijzen’ komen, die achteraf niet blijken te kloppen. Zelfs het JIT noemt dat in een reactie op de laatste Russische persconferentie. Zo kwamen de Russen net na de ramp met de MH17 met het verhaal dat er ook een Oekraïense straaljager in de buurt van het vliegtuig zou zijn geweest. Deze bewering heeft het JIT feitelijk weerlegd. Ook wijst het onderzoeksteam erop dat Rusland al in 2014 is verzocht alle relevante documenten aan te leveren. De vraag is dus waarom de Russen nu pas met deze informatie komen.

Niet het eerste dubieuze bewijs

Ook Dick Zandee, defensiespecialist van instituut Clingendael, wijst erop dat het niet de eerste keer zou zijn dat de Russen met foutieve informatie komen. “Als de Russen met nieuwe bewijzen komen dan is iedereen meteen volstrekt achterdochtig. Dit soort bewijzen dienen de binnenlandse politiek. Berichten dat dit bewijsmateriaal niet klopt, bereiken de gemiddelde Rus niet. Dus wat de Russische regering naar de eigen bevolking uitstraalt is: 'zie je wel, wij waren het niet. Het is de buitenwereld die de feiten verdraaid.'”

Voor de nabestaanden van de ramp zijn de rookgordijnen van de Russen frustrerend. “Onze wonden worden door dit soort berichten steeds weer opengereten”, zegt Robbert van Heijningen die vier jaar geleden zijn broer en diens gezin verloor. Toch hoopt hij dat er nog diplomatieke gesprekken komen met Rusland, zoals Nederland en Australië deze week afspraken. “Ik heb nodig dat erkend wordt wie de dader is, dat er excuses worden gemaakt. Dat kan alleen als we met de Russen blijven spreken.”

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de waarde van Bitcoin hard is gedaald

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet
Er is de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig om het stroomnet goed te laten werken
Bron: ANP

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

info

Hoe ziet de Nederlandse energierekening eruit?

De elektriciteitsrekening bestaat uit drie hoofdelementen.

  1. Leveringskosten: dit is het bedrag dat je betaalt aan je energieleverancier voor de hoeveelheid elektriciteit en gas die je daadwerkelijk verbruikt. Deze kosten zijn afhankelijk van het verbruik, het tarief en de vaste leveringskosten. Dit deel van de rekening kun je beïnvloeden door te kiezen voor een goedkopere energieleverancier of minder energie te verbruiken.
  2. Netbeheerkosten: dit zijn de kosten voor transport en onderhoud van het energienetwerk. Je betaalt deze aan je regionale netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis of Stedin). De netbeheerder wordt bepaald door je woonadres en je kunt deze niet zelf kiezen. Dit deel van de rekening kun je niet beïnvloeden want de tarieven worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt.
  3. Overheidsheffingen en belastingen: de overheid heft belastingen op energieverbruik en gebruikt deze deels om duurzame energie te stimuleren. Dit beslaat ongeveer een derde van de totale energierekening.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Bekijk ook

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Bekijk ook

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."

Energienet verstopt: kost heel veel geld

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant