'Russisch MH17-bewijs is dubieus'

Het nieuwe bewijs waarmee het Russische ministerie van Defensie vorige week wilde aantonen dat niet Rusland maar Oekraïne verantwoordelijk is voor de ramp met de MH17, rammelt. De raket waarmee de MH17 is neergehaald is volgens de documenten in januari 1986 naar Oekraïne gebracht, maar dat zou bijna een jaar zijn vóórdat de raket gemaakt werd. Dat ontdekte de Russische journalist Pavel Kanygin, werkzaam voor de Russische krant Novaya Gazeta. Volgens Kanygin is dit een aanwijzing dat dit bewijs van Russische zijde opnieuw dubieus is.

Onverwachts belegde het Russische ministerie van Defensie vorige week maandag een persconferentie. Het is vier maanden nadat het JIT, het MH17-onderzoeksteam, aantoonde dat de raket waarmee het vliegtuig is neergehaald in het bezit was van de 53^e Russische brigade. Dat klopt niet, zegt het Russische ministerie van Defensie nu, de raket was namelijk al sinds 1986 in Oekraïne en na de val van de Sovjet-Unie Oekraïens bezit.

Vraagtekens over tegenstrijdigheden

Maar in de documenten zitten tegenstrijdigheden, zegt Pavel Kanygin. “Het document van de levering van de raket aan Oekraïne, is gedateerd op 14 januari 1986, terwijl een ander document toont dat de raket is geproduceerd op 24 december 1986. Het leveringsdocument zou dus zijn gedrukt voordat de BUK-raket is gemaakt. Dat is niet logisch, het behoeft uitleg”, aldus Kanygin.

Dan zijn er nog een aantal zaken waar hij vraagtekens bij zet. Zo vindt de journalist het vreemd dat het document van de motor in de raket in bezit van de Russen is, en niet in Oekraïens bezit. Hebben de Oekraïners met de raket niet ook de bijbehorende documenten gekregen? “Daarnaast zijn de cijfers van de raketnummers op een document heel raar geschreven. De raket en de motor hebben beiden hun unieke nummer. Zo toont het ministerie ons dat juist deze motor in de raket zat. Maar juist op dat document is één cijfer '2' met lichtere inkt geschreven. Bovendien is de ‘2’ op het formulier wezenlijk anders geschreven dan de andere 2-en”, constateert de journalist.

'Het is een sjabloondocument'

In een reactie op de bevindingen van Kanygin zegt het Russische ministerie van defensie dat het gaat om een ‘sjabloondocument’ dat op elke raket geplakt is. Kanygin gelooft hier echter niets van en vindt het geen verklaring: “tijdens de persconferentie zeiden ze nog dat het om het originele paspoort van de raket ging.” Het JIT bevestigt inmiddels de documenten van Rusland ontvangen te hebben, maar wilde nog niet op de bevindingen van Pavel Kanygin reageren.

Kanygin’s twijfel wordt versterkt doordat het niet de eerste keer zou zijn dat de Russen met ‘bewijzen’ komen, die achteraf niet blijken te kloppen. Zelfs het JIT noemt dat in een reactie op de laatste Russische persconferentie. Zo kwamen de Russen net na de ramp met de MH17 met het verhaal dat er ook een Oekraïense straaljager in de buurt van het vliegtuig zou zijn geweest. Deze bewering heeft het JIT feitelijk weerlegd. Ook wijst het onderzoeksteam erop dat Rusland al in 2014 is verzocht alle relevante documenten aan te leveren. De vraag is dus waarom de Russen nu pas met deze informatie komen.

Niet het eerste dubieuze bewijs

Ook Dick Zandee, defensiespecialist van instituut Clingendael, wijst erop dat het niet de eerste keer zou zijn dat de Russen met foutieve informatie komen. “Als de Russen met nieuwe bewijzen komen dan is iedereen meteen volstrekt achterdochtig. Dit soort bewijzen dienen de binnenlandse politiek. Berichten dat dit bewijsmateriaal niet klopt, bereiken de gemiddelde Rus niet. Dus wat de Russische regering naar de eigen bevolking uitstraalt is: 'zie je wel, wij waren het niet. Het is de buitenwereld die de feiten verdraaid.'”

Voor de nabestaanden van de ramp zijn de rookgordijnen van de Russen frustrerend. “Onze wonden worden door dit soort berichten steeds weer opengereten”, zegt Robbert van Heijningen die vier jaar geleden zijn broer en diens gezin verloor. Toch hoopt hij dat er nog diplomatieke gesprekken komen met Rusland, zoals Nederland en Australië deze week afspraken. “Ik heb nodig dat erkend wordt wie de dader is, dat er excuses worden gemaakt. Dat kan alleen als we met de Russen blijven spreken.”