Rouwproces bij dood huisdier onderschat: 'Dan koop je toch een nieuwe?'

Ach, dan koop je toch gewoon een nieuwe? Dat is iets dat je nooit moet zeggen tegen een baasje die net zijn huisdier is verloren, zo vertelt GZ-psycholoog Nienke Endenburg. "Dat is heel kwetsend om te zeggen. Iemand heeft een band met zo’n dier."

Steeds meer baasjes geven hun overleden huisdier een heuse uitvaart. Nederland kent inmiddels, waarschijnlijk, meer dan dertig dierencrematoria. Het rouwproces na het overlijden van een dier wordt vaak onderschat, terwijl het juist een heel heftige tijd kan zijn. "Het is niet zoiets als een ijskast. Als die kapot is, koop je een nieuwe. Dat doe je niet bij je huisdier", zegt Endenburg, die is aangelosten bij de dierenfaculteit van de Universiteit Utrecht.

'Een familielid geef je ook een begrafenis'

In Nederland leven meer dan 30 miljoen huisdieren. Vrijwel elke Nederlander heeft dus direct of indirect te maken gehad met een overleden huisdier. Toch is het voor veel rouwende baasjes niet eenvoudig om hun verdriet te uiten. “Mensen hebben het gevoel dat een dier minder waard is dan een mens. Terwijl 80 procent van de huisdierbezitters hun huisdier ziet als een lid van het gezin. Als er menselijke familieleden overlijden, vinden we het heel normaal dat we een begrafenis hebben. Als het om een dier gaa, doen we daar heel moeilijk over.”

Het is volgens Endenburg daarom ook totaal begrijpelijk dat mensen op een uitgebreide manier afscheid willen nemen van hun trouwste vriend. “Mensen blijven vaak in hun rouwproces hangen, omdat ze er niet over mogen praten. Dus als mensen de behoefte hebben om afscheid te nemen en een gedicht voor te lezen, dan helpt dat.”

'Wegvallen huisdier brengt trauma's naar boven'

Als GZ-psycholoog ondersteunt Endenburg mensen in hun rouwproces. “Als een huisdier overlijdt kunnen er dingen naar boven te komen die er al lang zaten. Denk aan een traumatische gebeurtenis die ze hebben meegemaakt. Dat huisdier heeft er altijd voor gezorgd dat ze er redelijk mee om konden gaan. Als het huisdier is gestorven komt dat weer naar boven.”    

Nieuwslezer Jan de Hoop werd afgelopen juni geconfronteerd met de dood van een huisdier. Na veertien jaar moest hij afscheid nemen van zijn boxer Bob. Voor hem was het een heel verdrietige gebeurtenis. "Het einde ging voor mij veel te snel. Het was een enorme dreun." De trouwe viervoeter kreeg van Jan de Hoop en zijn man Coen Lievaart een bijzonder plekje. In keramieken tennisballetjes zit een beetje as van Bob. "Ik ben een beetje een watje. Ik heb regelmatig met het busje as op schoot in de kamer zitten huilen."

Boxer Bob had veel volgers op social media. Jan de Hoop besloot daarom ook op Twitter te vertellen dat hij de hond had moeten laten inslapen. “Ik kreeg duizenden reacties. Het helpt mij dat mensen me steunen. Het is een proces, maar het leven gaat ook door.” Voorlopig komt er nog geen nieuwe hond in huize De Hoop.

Tijd nodig voor nieuwe aanschaf

Dat De Hoop wacht met het nadenken over de aanschaf van een nieuwe hond, is volgens Nienke Endenburg heel normaal. "Je hebt er tijd voor nodig. Een nieuw dier is nooit een vervanging van de oude. Ieder dier heeft zijn eigen bijzonderheden en karakter. Als je een nieuw dier neemt, vraagt het ongeveer een jaar om aan elkaar te wennen. Dat kost veel tijd en energie."

Overigens maakt het niet uit wat voor dier het is dat overlijdt. Een hond, kat, cavia, vis of vogel: elk verlies kan veel pijn doen. "Het hangt af van de sterkte van de band die je hebt met het dier. Als jij heel veel met je papegaai kan, dan bouw je een sterke band op. Dan duurt het rouwproces ook langer. De leegte is voelbaar." Het is dan ook belangrijk om het verdriet van een rouwend baasje niet te onderschatten. Endenburg ziet graag dat mensen aandacht hebben voor dat verdriet van anderen. "Vraag hoe het met die persoon gaat en luister. Mensen hebben behoefte om hun verhaal te vertellen. Ze willen vertellen hoe leuk dat dier was."