Ophef in Groningen na uitspraken Mark Rutte over kerncentrale in Eemshaven, GroenLinks eist excuses

Groningen als mogelijke locatie voor een nieuwe kerncentrale. Dat zei Rutte gisteravond tijdens het RTL-verkiezingsdebat. Het idee valt slecht in Groningen en ook bij GroenLinks-partijleider Jesse Klaver: "Neem je woorden terug en zeg 'sorry'."

"We hebben echt kernenergie nodig", zei VVD-lijsttrekker Mark Rutte gisterenavond in het debat. "In Borssele zou men er een bij kunnen bouwen en er is ook in Groningen een plek, waarvan gezegd is dat men die daar graag wil."

'Groningen heeft genoeg aan het hoofd'

"Rutte is een oen dat hij deze uitspraak heeft gedaan", zegt hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes. Sinds 2016 doet hij onderzoek naar het wel en wee van de inwoners van alle gemeenten waar er aan gaswinning wordt gedaan. "Dit gaat om een nationaal probleem, wat weer in Groningen over de schutting gegooid wordt."

Hij vindt dat Groningen met alle aardbevingsproblematiek al genoeg aan z'n hoofd heeft. "Het kan een kerncentrale er niet bij hebben. Volgens Postmes raakt de uitspraak van Rutte voor velen een 'open zenuw'. Op sociale media zijn de reacties dan ook weinig enthousiast.

Eerdere plannen sneuvelden

Toch is het niet zo vreemd dat Rutte Eemshaven noemt als mogelijke locatie voor een nieuwe kerncentrale. Hij baseert zich op het '3e Structuurschema Electriciteitsvoorziening' uit 2009 waarin Borssele, de Tweede Maasvlakte en de Eemshaven als geschikte locaties genoemd worden. Nu staat de enige werkende kerncentrale in Nederland die elektriciteit opwekt, in Borssele. Ongeveer 4 procent van de elektriciteit komt daarvandaan.

Sinds 1977 wordt de Eemshaven genoemd als een mogelijke locatie voor een kerncentrale. Premier Lubbers wilde toen meerdere kerncentrales bouwen, maar die plannen sneuvelden, onder andere vanwege gebrek aan draagvlak. Na een onderzoek uit 2009 bleven alleen Borssele, de Tweede Maasvlakte en de Eemshaven over als geschikte locaties. Andere plekken vielen af vanwege te hoge bevolkingsdichtheid of mogelijke gevaren voor drinkwater.

'Echt onacceptabel'

GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver vindt de woorden van Rutte onacceptabel. "Na alles wat er is gebeurd met de aardgaswinning wil Mark Rutte opnieuw een wingewest maken van Groningen, en dat vertelt hij ook nog even tussen neus en lippen door in zo'n debat. Dat is echt onacceptabel. Veel mensen in Groningen zijn erg geschrokken."

Daarom roept Klaver de VVD-lijsttrekker op om de ongerust geworden Groningers zo snel mogelijk duidelijkheid te geven: "Of maak concreet wat je waar wanneer gaat doen, of stel Groningen gerust en neem je woorden terug en zeg: 'Sorry, ik ben te hard van stapel gelopen'."

Provincie

Ook de politiek in Groningen staat niet om een kerncentrale te springen. Gedeputeerde Mirjam Wulfse van de VVD wil niet dat de kerncentrale er komt.

"In onze regeling staat dat hier geen kerncentrale komt. Bovendien willen we gewoon rust creëren in dit gebied na alle aardbevingen", zegt zij. Ook gedeputeerde Nienke Homan van GroenLinks is niet overtuigd: "Je kan geld maar één keer uitgeven. Dat moeten we stoppen in écht duurzame oplossingen, zoals groene waterstof. Daar is namelijk wel draagvlak voor."

Concentreren op alternatieven

Als het aan Klaver ligt, wil hij nergens in Nederland een kerncentrale zien verrijzen. "We hebben nog maar 10 jaar om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Een kerncentrale is niet in 10 jaar gebouwd, dus laten we ons concentreren op de goede alternatieven waarmee het wèl gaat lukken."

En die alternatieven zijn er volgens hem genoeg. "Wij hebben, in tegenstelling tot de VVD, onze plannen wel laten doorrekenen door het Planbureau voor de Leefomgeving. En met windmolens, groene waterstof en aquathermfe gaat het ons lukken om in 2030 meer dan 60 procent CO2 reductie en 46 procent duurzame energie te halen."