Het is een veelgehoord bezwaar van boeren: waarom geen stikstofmaatregelen voor andere sectoren? Eén van de sectoren is de binnenvaart. "We kunnen nog een heleboel winnen", zegt directeur Bart Hoevenaars van Zero Emission Services.

Zero Emission Services ontwikkelde een binnenvaartschip dat dagelijks volledig elektrisch van Alphen aan den Rijn naar Moerdijk vaart.

'Sector zeer zeker niet schoon'

Hoevenaars vindt het terecht dat boeren naar de binnenvaart wijzen. "De sector stoot ook een behoorlijke bak stikstof uit en is zeer zeker niet schoon. Schepen verbranden bijvoorbeeld ook veel diesel", zegt hij.

Waar de landbouw verantwoordelijk is voor 46 procent van de stikstofdepositie, is de binnenvaart verantwoordelijk voor 'slechts' 1 procent. Dat valt dus erg mee, maar toch moet het anders, vindt Hoevenaars.

Batterijen op schepen

Hij neemt zelf het voortouw richting het terugdringen van de stikstofuitstoot in de binnenvaart. Daarvoor plaatst hij met zijn bedrijf voor elke vaart twee volle accu-containers op het binnenvaartschip. Die vaart niet meer op diesel, maar is volledig elektrisch.

Eind volgend jaar hoopt zijn bedrijf op deze manier acht elektrische schepen te laten varen en eind 2026 moeten dat er al 46 zijn. Op deze manier wil Hoevenaars de stikstofuitstoot van de binnenvaart in de toekomst sterk verminderen.

Veel infrastructuur aanwezig

"Wij hebben als doel om die uitstoot volledig tot nul terug te brengen door middel van elektrisch varen", zegt Hoevenaars. Dat dat kan, bewijst het schip dat tussen Alphen aan den Rijn en de Moerdijk vaart, zegt hij.

In de accu-containers zit meer dan 2 megawattuur aan elektriciteit, waarmee een enkele reis mogelijk is. "Er is gelukkig veel infrastructuur aanwezig op een terminal om de batterijen op het schip te zetten. We hoeven dus niet te investeren in extra apparatuur."

Laadstations en meer schepen

Het schip vaart inmiddels 1 jaar en in die tijd heeft het bedrijf van Hoevenaars veel geleerd. "We hebben bewezen dat het kan. Nu gaan we de lessen verwerken in de volgende schepen."

Zero Emission Services ontving eerder dit jaar een subsidie van 50 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds. Daarmee gaat het bedrijf laadstations bouwen en meer schepen omvormen tot elektrische vaartuigen.

Verder varen

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. "De binnenvaart kent veel type schepen. Met de batterijen kun je in het gebied tussen Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen goed varen." Maar ga je verder, dan loop je tegen grenzen aan, zegt hij.

"Een batterij heeft een bepaalde energiedichtheid", legt Hoevenaars uit. "Dat betekent dat als je heel ver vaart, je ook heel veel aan batterijmassa moet meenemen om de route te bevaren. Zonder uitstoot varen kan dan nog steeds, maar dan komen andere technologieën in beeld dan batterijen."

Elektrische vleugelboten

Hij herinnert zich een congres waar elektrische vleugelboten werden geïntroduceerd. Dat zijn schepen die onder de romp voorzien zijn van draagvleugels.

"Dan ben je nóg efficiënter. Je hebt minder weerstand van het water en je vaart elektrisch. Als je dat combineert, denk ik dat je de ultieme containervaart hebt."

Het kabinet moet vaart maken met een aanpak voor personen met verward gedrag. Nu wordt er voor de zoveelste keer onderzoek gedaan, terwijl actie nodig is. "Het is wachten tot het volgende slachtoffer valt", zegt burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht.

In een maand tijd vielen er twee doden in Dijksma's regio. In Den Dolder werd een volstrekt willekeurige vrouw doodgestoken door een patiënt van ggz-instelling Fivoor. Kort erop volgde een steekpartij in Nieuwegein, waarbij de 11-jarige Sohani omkwam. "Ze zijn stuk voor stuk tragisch en hebben enorme impact", zegt Dijksma.

Nauwelijks oplossingen

"Je ziet dat dit onderwerp al een paar jaar met veel energie op de politieke agenda wordt gezet. Maar dat er tot nu toe nauwelijks oplossingen zijn", zegt burgemeester Dijksma.

Ze spreekt niet alleen namens haar stad. Ook Zeist en Nieuwegein vallen binnen haar gebied. Dijksma maakt zich veel zorgen over de aanpak van de problemen rond personen met verward gedrag.

Dood Sohani

Drie inspecties, waaronder de Inspectie Justitie en Veiligheid, doen nu 'breed onderzoek' naar ernstige, dodelijke incidenten waarbij mensen met verward gedrag de dader of verdachte waren.

Aanleiding is de dood van de Nieuwegeinse tiener Sohani, die op klaarlichte dag doodgestoken werd door een Hamza L.. Hij werd vaker veroordeeld voor geweld en er zouden in de periode voor de steekpartij meerdere meldingen over zijn gedrag zijn gedaan.

'We weten wat de uitkomst wordt'

Het is belangrijk dat het onderzoek plaatsvindt, onderstreept Dijksma. "En tegelijkertijd weten we natuurlijk ook wel wat daar de uitkomst van wordt, want dat hebben we bij eerdere situaties ook gezien."

Sinds de commissie Hoekstra, die in 2015 de moord op Els Borst onderzocht, is vaak onderzoek gedaan naar fatale geweldsincidenten door verwarde personen.

Te weinig grip op de dader

Hoekstra pleitte voor verbeterde gegevensdeling tussen politie, justitie en ggz om te weten of iemand gevaarlijk is. Kort na de commissie werd in 2017 uit het niets Joost Wolters in de Amsterdamse metro doodgestoken door een verwarde crimineel die met verlof was.

Volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid hadden instanties onvoldoende zicht en grip op dader Philip O., terwijl hij al 10 jaar in beeld was bij meerdere partijen.

'Niet nieuw en uniek'

In het afgelopen jaar concludeerde de Inspectie Justitie en Veiligheid opnieuw dat er meer grip nodig is op mensen met verward en onbegrepen gedrag. De aanleiding was deze keer een fatale steekpartij in de Albert Heijn op de Turfmarkt in Den Haag. "De casus van Jamel L. is helaas niet nieuw en uniek", schreef de inspectie daarover.

Onderzoeker van de moord na Els Borst, Rein Jan Hoekstra, zei na de steekpartij gefrustreerd te zijn over het feit dat zijn aanbevelingen nog altijd onvoldoende opgevolgd waren. "Erkent men wel, Kamer en regering, dat hier sprake is van een vitaal probleem? Dat het echt met leven en dood te maken heeft?", zei hij toen tegen EenVandaag.

Gebrek aan opvangplekken

Volgens burgemeester Dijksma zit het probleem met name in het gebrek aan opvangplekken voor deze mensen. Of het nu personen met zware verslavingen zijn, of mensen die in een ggz-instelling zouden moeten worden opgenomen.

"De plekken zijn er niet, dus je kunt heel veel onderzoek doen, maar het is wachten tot er een volgend slachtoffer valt. Dat is het cynische van dit alles. Hoeveel Sohani's heeft men nog nodig om in actie te komen?"

'Zorg en restrictie'

Nu ziet Dijksma mensen soms letterlijk door de stad zwerven, van wie ze zich afvraagt of ze in beeld zijn en zorg krijgen. "Ze hebben vaak een combinatie van aan de ene kant zorg en aan de andere kant restrictie nodig", zegt ze.

"En van sommige mensen is het ook gewoon niet veilig dat ze alleen rondlopen in de samenleving. Zij hebben gespecialiseerde hulp nodig terwijl ze onder toezicht staan."

'Dit moet een prioriteit zijn'

De burgemeester merkt dat de druk op de plekken alleen maar groter wordt. "Het is dweilen met de kraan open. Het aantal plekken in deze regio dreigt ook echt kleiner te worden en dat baart me, vanuit mijn positie als regioburgemeester, enorm veel zorgen".

Ze beseft dat we in een tijd zitten waarbij het geld niet uit de lucht komt vallen. "Maar dit moet wel een prioriteit zijn."

'Je bent er niet met alleen de ggz'

"Ik denk dat er echt structureel meer plekken moeten komen. Ook in de zorg voor deze groep mensen, en dat zijn heel veel verschillende soorten plekken", vertelt de burgemeester. "Je bent er niet alleen met naar de ggz te kijken. Het gaat ook over verslavingsproblematiek, mensen die dakloos zijn."

"Als je niet voor deze mensen ook bereid bent je portemonnee te trekken, zodat we ze uit de samenleving halen en de zorg geven die ze nodig hebben, dan is het wachten op een volgend incident en ik denk dat we dat niet moeten willen."

In de geschiedenisboeken staat Greet Hofmans bekend als de gebedsgenezeres die in de jaren 50 de monarchie aan het wankelen bracht. Maar is dat beeld van haar wel terecht? Han van Bree schreef een biografie: "Ze was een mental coach avant la lettre."