1 op de 3 denkt dat mensen in hun buurt betrokken zijn bij criminele zaken, maar men doet niet snel melding

Eenderde (35 procent) denkt dat een of meerdere buurtgenoten betrokken is bij criminele activiteiten. In de stad heeft zelfs de helft (48 procent) dat idee. De meeste mensen die iets verdachts zien of meemaken in hun buurt, deden daar geen melding van.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 23.000 leden van het Opiniepanel. Sinds januari loopt er een campagne die burgers alerter moet maken op verdachte praktijken in hun buurt. Het ministerie van Justitie en Veiligheid noemt de urgentie groot. Explosies, schietpartijen, drugsafval in woonwijken komen de laatste tijd vaak voor, laat ook het onderzoek van EenVandaag zien.

'Op steenworp van vier explosies'

Zo zegt 1 op de 10 (11 procent) dat er in de afgelopen twee jaar een aanslag op een buurtbewoner is gepleegd met een explosief. Soms niet één keer, vertelt dit panellid: "Vier explosies in mijn buurt: twee keer een kapper, een sigarenboer en een advocatenkantoor. Ze hebben allemaal de krantenkoppen gehaald, ik woon daar op een steenworp achter."

Maar ook andere heftige gebeurtenissen als gevechten met wapens (18 procent), ontdekkingen van een wietkwekerij of drugslab (28 procent) of een plofkraak op een geldautomaat (8 procent) kwamen de afgelopen tijd geregeld voor in Nederlandse buurten. In de steden zijn die cijfers nog een stuk hoger.

Criminaliteit dichtbij

Maar de heftige voorbeelden van criminele aanwezigheid zijn het topje van de ijsberg. Ook minder duidelijke signalen kunnen daarop wijzen. Panelleden zien bijvoorbeeld regelmatig winkels en/of restaurants waar nooit klanten komen (20 procent), verdachte personen die buurtbewoners ronselen (14 procent) of leegstaande panden waar 's nachts licht brandt (5 procent) in hun wijk. De overheid vraagt ook om het te melden als er buurtbewoners rondrijden in een dure auto die niet past bij hun inkomen. Eenderde van alle ondervraagden (34 procent) komt dat wel eens tegen.

Een even groot deel (35 procent) verdenkt op z'n minst een buurtbewoner van betrokkenheid bij criminele activiteiten. In de grote steden is dat vermoeden een stuk groter: 48 procent. Een panellid: "We verdenken mensen in de nabije omgeving van activiteiten die niet in een woonwijk horen. Er rijden vreemde auto's af en aan en er worden te veel pakketjes op een adres bezorgd."

Angst om te melden

Hoewel veel panelleden geregeld iets verdachts zien in de buurt maakt lang niet iedereen daar melding van. 3 op de 10 zegt dat wel te hebben gedaan; 6 op de 10 niet. Voor veel panelleden (37 procent) is geen vertrouwen hebben dat de instanties er iets mee doen de belangrijkste reden.

Soms komt dat wantrouwen uit eerdere ervaringen, zoals bij dit panellid: "Ik woon in Rotterdam Crooswijk en de afgelopen jaren is alles in mijn wijk achteruit gegaan. Explosies, witwassen, dealen en algemene verpaupering. Als je de politie, Veilig Thuis of het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag belt, kunnen zij niks doen door onderbezetting of regels." Maar ook het niet zeker weten of het genoeg was (27 procent), zich nergens mee willen bemoeien (24 procent) of de angst dat hen of dierbaren iets overkomt (19 procent) zijn veelgenoemde redenen.

Verhuisd door onveilig gevoel

Of het nou overduidelijk of minder zichtbaar is, criminele ondermijning heeft gevolgen voor het woonplezier van mensen. Van alle ondervraagden voelt 1 op de 8 (12 procent) zich onveilig de eigen buurt. Een kwart (28 procent) zegt dat zijn eigen buurt de laatste twee jaar onveiliger is geworden. In de grotere steden (34 procent) ervaren mensen dat twee keer zo vaak als op het platteland (16 procent).

Eenderde (33 procent) die iets vervelends in de buurt meemaakte, overwoog daardoor te verhuizen. 13 procent is daadwerkelijk uit de buurt vertrokken. Anderen (20 procent) besloten toch te blijven, of zeiden niet anders te kunnen. Een panellid schrijft: "Bedreiging, seksuele intimidatie, overlast van verwarde personen. Ongewenst gedrag gericht op mij. Ik zou heel graag verhuizen, maar dat is niet mogelijk in de huidige markt."