Nederland moet leiderschap gebruiken om wereldwijd asielprobleem aan te pakken, vindt assistent-Hoge Commissaris van UNHCR

Het kabinet staat voor een grote opgave als het gaat om de instroom van vluchtelingen. Tijd voor Nederland om een gidsland te zijn voor de rest van de wereld, vindt Gillian Triggs van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties.

Toch wil Triggs eerst benadrukken dat de UNHCR Nederland erg dankbaar is voor het opvangen van vluchtelingen en asielzoekers. "We worden goed ondersteund door Nederland", zegt ze. "Maar ook op een lokaal niveau met gemeentes, burgemeesters en de gemeenschap, is te zien dat er veel steun is voor vluchtelingen."

Tweestatusstelsel

Maar er is ook kritiek op Nederland, met name op het tweestatusstelsel dat de VVD en het CDA willen invoeren. Dat houdt in dat er twee groepen komen: vluchtelingen die persoonlijk gevaar lopen in hun land van herkomst, zoals mensen die op een dodenlijst staan of vanwege hun geaardheid niet veilig zijn, en mensen die wegvluchten van een oorlog of natuurramp.

Bij de tweede groep zouden mensen zelf niet direct in gevaar zijn, en naar verwachting kunnen ze uiteindelijk weer terug. VVD en CDA willen die partijen minder rechten geven, bijvoorbeeld als het gaat om de recht om de familie over te laten komen. Triggs noemt dat zacht gezegd 'jammer'. "Asiel aanvragen is voor iedereen die moet vluchten vanwege een conflict, en daar zijn er zoveel van over de wereld."

Tegen internationale rechten in

En als je ergens asiel aanvraagt, heb je er ook recht op dat je familie mag komen. "Net als dat je recht hebt op werk en de vrijheid hebt om jezelf te bewegen", zegt Triggs. Ze vindt het dan ook zorgelijk dat het kabinet dit overweeg te doen. "Inconsistent beleid is een grote zorg voor ons. Dit gaat hoogstwaarschijnlijk tegen de internationale rechten in."

Triggs maakt zich zorgen over hoe er tegen asielbeleid wordt aangekeken de afgelopen jaren. "Het is een politieke trend om grenzen te sluiten of het onmogelijk te maken voor mensen om asiel aan te vragen." Ze zou graag zien dat Nederland, maar ook andere landen, weer meer open gaan staan voor vluchtelingen.

Meer solidariteit

En dat is ook hard nodig, zegt Triggs. "Er zijn meer regionale conflicten en rampen dan we ooit hebben gezien in de geschiedenis van de UNHCR. "Dat stijgt dit jaar, maar gaat volgend jaar nog meer stijgen. Kijk naar de burgeroorlog in Mozambique, het conflict in Soedan", legt ze uit. "We zien een wereld die er vanuit ons perspectief uit ziet als een wereld in brand."

Daarom pleit ze voor meer solidariteit tussen landen op dit gebied. "We moeten de lasten en verantwoordelijkheden samen delen. 75 procent van de vluchtelingen komt nu terecht in de armste landen of landen met een laag tot gemiddeld inkomen. We zouden graag zien dat landen met de achtergrond, het leiderschap en de betrouwbaarheid van Nederland op dit gebied de leiding nemen."

Bij wortels aanpakken

Dat betekent dus niet het proberen tegen te houden en verminderen van het aantal asielzoekers, zegt Triggs. "Help andere landen om met de aantallen om te gaan, want die zijn veel groter dan je nu in Nederland ziet. Sluit je grenzen niet", roept ze dan ook op. Triggs wil benadrukken dat de hoeveelheid vluchtelingen in Europa niks zijn vergeleken met de rest van de wereld.

"Ik snap de bezorgdheid als het gaat om 70.000 tot 77.000 mensen, maar het is Europa ook gelukt om 8,2 miljoen Oekraïners met open armen te ontvangen. Toen verging de wereld ook niet", zegt Triggs. "We moeten gewoon begrijpen dat dit een probleem is dat niet weggaat met het huidige beleid dat nu geldt. Het moet echt bij de wortels worden aangepakt, anders worden de aantallen echt niet minder."