‘Nederland doet niets voor haar gevangenen in het buitenland’

‘Extra aandacht voor gedetineerden in Noord en Zuid Amerika, Afrika en Azië’ is de belofte van toenmalig minister Koenders in 2015. Een belofte die het ministerie van Buitenlandse Zaken volgens de Algemene Rekenkamer niet waarmaakt. Sterker nog, gevangenen in het buitenland krijgen volgens de Rekenkamer juist mínder bezoek van de Nederlandse overheid.

In 2017 zaten 2000 Nederlanders vast in een buitenlandse gevangenis. Een derde van deze gedetineerden zit gevangen in een land waar de detentie-omstandigheden slecht zijn. Dit zijn landen in Noord en Zuid Amerika, Afrika en Azië. In 2015 beloofde toenmalig Minister van Buitenlandse Zaken Koenders dat er extra aandacht zou komen voor gedetineerden in deze landen. Kregen gevangenen in het buitenland nog zo’n 4,4 bezoeken per jaar, nu zijn dat er nog maar 2.8.

Internationaal strafrechtadvocaat Gabriel Meijers kijkt hier niet van op. ‘Nederland doet niets voor haar gevangenen. En dat heeft verregaande gevolgen voor deze mensen. Zij zitten soms vast in mensonterende omstandigheden en complete isolatie.’

Ministerie: beleid meer gericht op maatwerk

Het ministerie ontkent dat de zorg voor gedetineerden in het buitenland achteruit gaat: “Het beleid is sinds 2015 meer gericht op maatwerk. We kijken naar de individuele gedetineerde en naar wat die nodig heeft, bijvoorbeeld extra psychische of medische zorg. De kwaliteit van de bezoeken is gestegen en met een checklist signaleren we kwetsbare groepen gevangenen. We doen veel meer naast alleen het bezoeken van de gedetineerden.”

De Rekenkamer concludeert niettemin dat de minister van Buitenlandse Zaken zijn doelstelling niet waarmaakt. Hoewel de minister vorig jaar zelf sprak van een toename van bezoek, blijkt uit het onderzoek van de Rekenkamer dat ambassadepersoneel en vrijwilligersorganisaties de gedetineerden steeds minder bezoeken.

‘Mensen begrijpen niet eens waarvoor ze veroordeeld worden’

Volgens strafrechtadvocaat Meijers is de informatievoorziening in veel landen slecht en hebben gedetineerden soms geen idee hoe hun proces ervoor staat. Ook kunnen deze gevangenen vaak geen advocaat krijgen in het land waar zij vastzitten: "In India zit er vaak niet eens een tolk bij het proces, dan begrijpen mensen dus niet waarvoor ze veroordeeld worden."

Het kan ook anders. Advocaat Meijers ziet dat Engelse en Amerikaanse overheden hun uiterste best doen voor inwoners die vastzitten in een ander land. "Zij staan hun gedetineerden overal bij. Ze komen op bezoek, wonen de zitting bij en oefenen waar nodig druk uit op de landen."