Minder aanmeldingen voorscholen: ‘Kinderen kunnen soms nog niet eens praten’

Het aantal kinderen dat naar voorscholen gaat krimpt. Sinds deze voorziening voor kinderen met een taal- en leerachterstand niet meer gratis is halen steeds meer ouders hun kind er vanaf. Dat heeft grote gevolgen, zeker op de lange termijn.

De voorschool is een leertraject voor de basisschool, speciaal voor kinderen die bijvoorbeeld een taalachterstand hebben. Op deze manier kunnen ze beter meekomen als ze naar de basisschool gaan. En dat is hard nodig, legt Harvey Sandriman van Swazoom, koepelorganisatie voor voorscholen en kinderopvang, uit: “Je moet weten dat sommige kinderen op voorscholen niet eens kunnen praten vanwege een moeilijke thuissituatie.”

Noodzaak van voorscholen

Hij legt uit wat de gevolgen kunnen zijn van een slechte thuissituatie: “Kinderen zijn heel druk of heel boos, verdrietig en bang. Ze eten teveel of juist te weinig. We hebben kinderen hier die niet eens kunnen kauwen omdat ze zijn opgevoed door hun broertjes en zusjes die ze de fles en een tablet geven om ze rustig te houden”, gaat Sandriman veder. “Die kinderen moeten wij hebben en zien te ondersteunen.”

Pedagogisch medewerkers, politici en wetenschappers: iedereen zegt dat de voorscholen hard nodig zijn, maar toch halen steeds meer ouders hun kinderen van de voorscholen af. Boosdoener is de wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. De voorschool wordt meer gezien als gewone kinderopvang en is daardoor niet meer gratis. Al gaat het soms maar om een paar tientjes per maand, steeds meer ouders kiezen ervoor om hun kind thuis te houden. 

Je moet weten dat sommige kinderen op voorscholen niet eens kunnen praten vanwege een moeilijke thuissituatie.”

Probleem voor grote steden

In Amsterdam alleen al zakte het percentage peuters met een taalachterstand dat naar een voorschool gaat van 85 naar 75 procent. In stadsdeel Zuid-Oost daalde dat aantal nog veel harder van 84 naar 68 procent. Ook het aantal voorschool-kinderen zonder taalachterstand daalde van 40 naar 35 procent. 

Deze leegloop is volgens Paul Leseman, hoogleraar educatie en pedagogiek, zeker niet uniek voor de hoofdstad. Het probleem speelt in heel Nederland. “Met name in de grote steden is dit een probleem en zie je dat er een afname is van het aantal kinderen dat naar de voorschool gaat.”

Voorschool: bewezen effectief

En dat is jammer, want dit traject loopt nu een tijdje en bereikt veel kinderen. Leeman: “Sinds 2000 wordt tachtig tot negentig procent van de doelgroepkinderen bereikt door de voorscholen. De kwaliteit wordt steeds beter.” Volgens de hoogleraar is het een succes: ”Uit onderzoek blijkt dat het veel maatschappelijk rendement oplevert.” Daarom vindt hij het zonde dat “juist de kinderen die de voorschool het hardst nodig hebben, nu die extra aandacht niet krijgen.”

'Draai de wet terug'

Minister van basis- en voortgezet onderwijs en media Arie Slob ziet het belang van de voorschool wel in, maar hij wijst naar de individuele gemeentes als het gaat over hoe de voorschool wordt aangeboden. “Alle gemeentes pakken het nu anders aan, waardoor er ongelijkheid ontstaat per gemeente. Ik denk dat de nationale overheid hier wel het voortouw in moet nemen”, aldus Leseman.

Daar is Sandriman het mee eens. “Ik roep de politiek op om deze wet terug te draaien. Er vallen op deze manier teveel kinderen uit. We hebben ze niet meer in het vizier en ze beginnen met een slechte start aan het basisonderwijs.”