Topcrimineel Richard R. zit niet meer in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI), maar in een lichter gevangenisregime. Volgens het OM werkte 'Rico de Chileen' samen met Ridouan Taghi. VVD-Kamerlid Ulysse Ellian wil opheldering: "Dit is een groot risico."

Hij is een belangrijke pion in de Amsterdamse onderwereld en werd veroordeeld tot 11 jaar cel voor leidinggeven aan een liquidatiebende en witwassen: Rico 'De Chileen' R. (49). Volgens politie en justitie had hij veelvuldig en nauw contact met Ridouan Taghi. Ze zouden het hebben gehad over liquidaties en over een plan om officier van justitie Koos Plooy te vermoorden, bleek uit ontsleutelde berichten.

Verblijf in EBI niet verlengd

Na zijn aanhouding in Chili eind 2017 werd Rico R. bij aankomst in Nederland direct in een zwaarbeveiligde cel van de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught geplaatst. Maar rechters van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) bepaalden onlangs dat zijn verblijf in de EBI niet meer verlengd mag worden.

Rico R. is daarom overgeplaatst naar een Afdeling Intensief Toezicht (AIT), een extra beveiligde bajesafdeling voor zware misdadigers. Dat bevestigt zijn advocaat Leon van Kleef. Eindelijk, reageert hij: "Deze beslissing komt zeker 3 jaar te laat. Mijn client zat onrechtmatig vast in de EBI."

'Zeer onwenselijk'

Maar VVD-Tweede Kamerlid Ulysse Ellian spreekt van een gevaarlijke ontwikkeling: "Het is zeer onwenselijk als dit soort zware kopstukken, die leidinggeven aan een criminele organisatie, uit de EBI worden geplaatst. Een crimineel zoals Rico R. hoort in de EBI. Nu mag hij op de AIT veelvuldig bezoek ontvangen en meer communiceren."

Ellian zegt te weten dat Rico R. "langdurig bij Willem Holleeder in een groepje heeft vastgezeten in de EBI. Daarnaast is hij nauw gelieerd aan Ridouan Taghi. Openingen vanuit Rico R. naar de buitenwereld zijn een heel groot risico."

Strenger regime in EBI

In de EBI geldt vanaf begin dit jaar een veel strenger regime voor een aantal zware criminelen, onder wie Ridouan Taghi. Zij mogen veel minder bellen, amper bezoek ontvangen en op de gesprekken met hun advocaten komt visueel toezicht.

De dreiging van criminele kopstukken is zo groot dat strengere maatregelen in gevangenissen hard nodig zijn om Nederland veilig te houden, zei de hoogste baas van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) Wim Saris in een interview met EenVandaag. Ook op drie AIT-afdelingen kunnen verdachten van georganiseerde misdaad te maken krijgen met de nieuwe 'huisregels', benadrukte Saris.

Bekijk ook

VVD stelt Kamervragen

Toch gaat Ellian demissionair minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming om opheldering vragen over de plaatsing van Rico R. op de AIT. "Vindt de minister het echt wenselijk dat dit soort topcriminelen op een Afdeling Intensief Toezicht worden geplaatst? In mijn ogen valt het namelijk wel mee met dat intensieve toezicht. Als je uit de EBI komt, betekent het echt een flinke verruiming. Ik ben daar niet blij mee en niet gerust op."

Advocaat Van Kleef van Rico R. vindt dat Ellian zich niet met de zaak moet bemoeien. "De hoogste penitentiaire rechter heeft een beslissing genomen, die uitgebreid is gemotiveerd. Dit Kamerlid spuugt deze rechters eigenlijk in het gezicht. En toont daarmee geen enkel respect voor de rechtstatelijke verhoudingen."

Begin 2025 op vrije voeten

In de uitspraak van de RSJ beoordelen de rechters een verlenging van het verblijf van Rico R. in de EBI als 'onredelijk, onbillijk en niet juist'. Nieuwe, relevante politie-informatie waaruit vluchtrisico of gevaar blijkt, ontbreekt.

Ook wijzen de rechters erop dat Rico R. begin 2025 op vrije voeten komt. In de reglementen staat dat een EBI-gedetineerde zo kort voor zijn vrijlating moet worden overgeplaatst naar een soepeler gevangenisregime, om zich te kunnen voorbereiden op een leven buiten de gevangenis.

Bekijk ook

'Crimineel van zwaarste categorie'

"Dat is een harde juridische realiteit, regel is regel", zegt Ellian over de uitspraak. "Maar Rico R. blijft een crimineel kopstuk van de allerzwaarste categorie. Bovendien loopt zijn zaak nog in hoger beroep. Misschien krijgt hij dan wel een hogere straf. Of wordt hij nog vervolgd voor andere feiten."

"Ik spoor het Openbaar Ministerie graag aan om een nieuwe strafzaak tegen hem te beginnen", vervolgt het VVD-Kamerlid.

'Kamerlid bemoeit zich met lopende strafzaak'

Advocaat Van Kleef is boos en verbaasd over die opmerkingen: "Wat ik niet begrijp is dat Ellian zijn politieke gewicht gebruikt om zich met een lopende strafzaak te bemoeien. Ik ga hier een punt van maken in het hoger beroep tegen Rico R."

"Eens kijken wat het gerechtshof daar van vindt. Want in mijn ogen zijn dit soort uitspraken reden voor strafvermindering voor mijn client", zegt hij.

Nieuwe strafzaak tegen Rico R.?

Het OM heeft eerder aangegeven te werken aan een nieuwe strafzaak tegen Rico R. Maar tot nu toe is hij nog niet aangeklaagd voor concrete liquidaties of grootschalige cocaïnehandel.

Volgens Van Kleef is zijn client 'heel erg blij' met de overplaatsing naar een lichter regime. "Zijn vrouw, moeder en zus verblijven allemaal in het buitenland. Door de nieuwe EBI-regels was het voor hem niet mogelijk om met ze te communiceren. Een aantal van dit soort belemmeringen valt nu weg en daar is hij blij mee."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.