Luxe appartementen bij monumenten om ze te behouden? Liever niet: 'Het doet geen recht aan de historie'

Een wellnesscentrum in de bunker van Seyss-Inquart, is dat een goed idee? Nee, vinden erfgoedorganisaties. Volgens hen gaat er te weinig aandacht naar de historie van nationale monumenten. Daarover sturen ze vandaag een brief naar de Tweede Kamer.

Het Rijksvastgoedbedrijf, dat monumenten zoals de bunker van Seyss-Inquart onderhoudt en beheert, heeft volgens erfgoedorganisaties vooral oog voor de kosten die dit met zich meebrengt. Het kost namelijk bakken geld om de gebouwen mooi te houden voor het publiek, is het argument. Daarom worden monumenten als de bunker van Seyss-Inquart, maar bijvoorbeeld ook Paleis Soestdijk, verkocht.

Luxe appartementen bij Soestdijk

Op zich is het prima als een commerciële partij een monument koopt, zegt Anton Valk van de Nationale Monumentenorganisatie (NMo). "Maar er zijn een aantal monumenten waarmee dat niet moet gebeuren, Paleis Soestdijk bijvoorbeeld."

Bron: EenVandaag

Maar het werd uiteindelijk verkocht aan een grote projectontwikkelaar die er luxe appartementen en een hotel wil bouwen. Valk: "Dat past niet. De appartementen leiden af van het paleis en het levert overlast op voor de gemeente. Het is een heel terrein, een natuurgebied, en die natuur moet je respecteren en dat gebeurt nu onvoldoende."

Zorgvuldige restauratie

Eigenaar MeyerBergman Erfgoed Groep van Paleis Soestdijk noemt het standpunt van Valk onjuist: "Het Paleis en Landgoed wordt zeer zorgvuldig gerestaureerd in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Er is een uitgebreid natuurbeheerplan opgesteld in overleg met de provincie Utrecht."

Bovendien spreekt Valk volgens de eigenaar vanuit een eigen belang, omdat hij de opdracht voor Paleis Soestdijk misliep: "We hebben gewonnen met het plan 'Made By Holland'. De appartementen zijn een middel om de financiering van dit zeer kostbare project en renovatie rond te krijgen." Volgens de eigenaar stonden woningbouw en een hotel ook in het plan van Valk.

Rijksmonumenten

Houd monumenten als Paleis Soestdijk bij het rijk, of draag het beheer over aan maatschappelijke organisaties, adviseert Valk. "Die beheren het zonder commercieel oogmerk en zorgen ervoor dat toekomstige generaties ervan kunnen genieten." Zo heeft de NMo 29 rijksmonumenten onder zich, zoals de Vesting Naarden en Trompenburg.

"Het verschil is dat wij niet aan projectontwikkeling doen in de monumenten of eromheen. We kijken niet naar het financieel rendement of risico, maar naar de verhalen die bewaard moeten blijven." Extra geld heeft de NMo daar niet voor nodig, zegt Valk. De instandhoudingsvergoeding die de stichting destijds kreeg voor de 29 rijksmonumenten is voldoende.

Gunnen aan monumentenbeheerders

Wat er dan moet veranderen, volgens Valk? "Kijk bijvoorbeeld naar Veenhuizen, dat staat ook te koop, via hetzelfde proces als Soestdijk." Er zijn volgens hem twee mogelijkheden voor de verkoop van zo'n momument.

"De eerste is dat je het gunt aan monumenten beherende organisaties. En het tweede is dat je het proces zodanig inricht dat niet alleen de prijs telt, maar ook de maatschappelijke waarde die de plannen hebben, meetellen bij de uitvoering. Natuurlijk moet het opengesteld worden voor publiek, maar je moet ook het monument recht doen."

Geld was niet doorslaggevend

Ook hier is eigenaar MeyerBergman Erfgoed Groep van Paleis Soestdijk het mee oneens. Allereerst omdat het project wordt uitgevoerd door een stichting zonder winstoogmerk. Verder zegt de eigenaar: "Wij waren verreweg niet de hoogste bieder, dus geld was niet de doorslaggevende factor."

Verder zegt de eigenaar over het plan: "Het monument wordt zorgvuldig gerestaureerd, met steun en onder toezicht van monumentenzorg. Dat geldt ook voor het park. Het landgoed krijgt een maatschappelijke bestemming met tentoonstellingen, lezingen, bijeenkomsten en educatie."