Leon Adegeest onderzocht milieurapport Schiphol: 'Men wil niet weten of het klopt'

De afgelopen maanden boog Leon Adegeest zich over een prestigieus project: de Milieu Effect Rapportage van Schiphol. Dat rapport moet duidelijk maken hoeveel ruimte de luchthaven heeft om de komende jaren verder te groeien. Maar Adegeest heeft grote bedenkingen. 

Adegeest verwierf vorig jaar landelijke bekendheid als de man die zowat eigenhandig verantwoordelijk was voor de uitgestelde opening van Lelystad Airport. Nadat hij fouten in de Milieu Effect Rapportage (MER) van de luchthaven had ontdekt besloot de minister de geplande opening in 2019 af te blazen. Ook in de MER Schiphol stuitte hij op tekortkomingen. De ingenieur legt uit hoe hij de fouten heeft ontdekt.

Kan Schiphol doorgroeien? 

"Het is niet bewezen dat de milieu-effecten binnen de grenzen blijven, gezien alle onzekerheden die wij hebben gevonden in de rekenmodellen. Dus ik zou zeggen: voorlopig kun je daar geen uitspraak over doen en kan het voorlopig niet."

Wat viel u op?

"Dat documenten nog niet af waren. Dus wij moesten eigenlijk een review gaan doen op 'work in progress'. Als je vervolgens gaat zoeken waar het op gebaseerd is, waar de rekenmodellen zijn beschreven, waar de validatiestudies zijn, dan blijkt er nauwelijks iets beschikbaar te zijn."

Is dit allemaal nergens op gebaseerd dan?

"De modellen zijn wel gemaakt, maar nooit goed gevalideerd door onafhankelijke partijen. Daarom zijn wij er ingedoken. We zagen rare dingen in resultaten die gepresenteerd werden. Dan rijzen er allerlei vraagtekens."

Schrok u?

"Eerlijk gezegd wel ja. Ik denk dat de kwaliteit van de MER absoluut onvoldoende is om er enige conclusie aan te verbinden. Met name hoe er omgegaan wordt met geluidscontouren. Hoe die gaan schuiven. We hebben een gebied met een geluidsbelasting van 48 decibel. Mensen die daar nu binnen wonen worden door de inspectie als belanghebbende gezien, en mogen dus een klacht indienen. Straks met de nieuwe berekeningen zou je er net buiten kunnen wonen."

"Opvallend is dat de contouren voor startende vliegtuigen kleiner worden. Het geluid wordt in het nieuwe model dus nog verder onderschat, Alle metingen tot nu toe wijzen er op dat er in werkelijkheid méér geluid is dan berekend, maar met het nieuwe model wordt het verschil dus groter. Terwijl er niets veranderd is aan de vliegtuigen hè! Het is een fabeltje dat het gaat om stillere vliegtuigen, het zijn dezelfde vliegtuigen gestopt in een nieuw model."

Hoe kan dat?

"Dat hebben wij ook gevraagd. Op dat specifieke stukje: hoe kan het dat je twee decibel lager uitkomt als je van het ene naar het andere model gaat, is daar geen ander ander antwoord op gekomen dan: dat zit in het model."

Wat denkt u zelf dan?

"Dan denk ik: dat is een onacceptabel antwoord. De vraag is: zou er wel een antwoord zijn gekomen als het geluid twee decibel méér was geweest? Zou er dan wel een verklaring zijn gekomen? Ik denk zelf dat het te maken heeft met hoe startende vliegtuigen zijn ingevoerd in het nieuwe model."

"De startprofielen voor vliegtuigen zijn gebaseerd op de gemiddelde hoogte. Maar daardoor onderschat je geluid. Want geluid is niet lineair. Vliegtuigen die heel laag vliegen maken veel meer herrie dan vliegtuigen die heel hoog vliegen. Dat leidt uiteindelijk tot kleine verschillen, maar die tellen bij elkaar op en leidt er toe dat de totale geluidsbelasting te laag is."

Welke kwalificatie geeft u daar aan?

"Dit moet een keer grondig en objectief onderzocht worden. Het is niet transparant. In mijn ogen is het tunnelvisie. Zij geloven heilig in de modellen. Als je vijf jaar lang aan een bepaald model werkt ga je vanzelf geloven dat het de werkelijkheid is."

"Wat ik kwalijk vind is dat als je vraagt naar een onderbouwing, het wordt afgedaan met: ‘Dat heeft geen effect.’ Normaal zou dit goedgekeurd zijn, maar omdat wij nu graven komen we dit tegen. Je krijgt het onbehaaglijke gevoel: men wil niet weten of het klopt. Men wil het eindantwoord horen: ‘We kunnen groeien naar 540.000 vliegbewegingen.’ En hoe we daar komen? Ik heb niet de indruk dat het hen daadwerkelijk boeit."

Hoe zeker bent u van uw zaak?

"Zeker. We hebben dit grondig bekeken. We weten zeker dat het juist is en verwachten ook niet anders dan dat het ministerie actie onderneemt. Zij heeft deze rekenmethode voorgeschreven en zal moeten bekijken of Schiphol op de juist manier gehandeld heeft."