Kritiek op nieuw energiesysteem van klimaatminister Rob Jetten: 'Zo halen we alleen fossiele randjes van industrie'

We moeten meer energie in eigen land opwekken. Met die boodschap presenteerde klimaatminister Rob Jetten vandaag een nieuwe strategie voor de komende jaren, richting een klimaatneutraler energiesysteem. Verschillende partijen zijn kritisch.

'Een enorme opgave'. Zo omschreef minister Jetten zijn plannen. Het huidige energiesysteem moet volgens hem worden omgebouwd, want dat is nu nog volledig ingericht op gas, olie en en kolen.

Nieuwe batterijparken

"Het plan is nodig omdat ons toekomstige energiesysteem zal draaien op hernieuwbare bronnen: wind, zon en waterkracht", legt Jetten uit. "Om dat systeem na 2030 te laten werken, moeten we nu aan de slag met goede infrastructuur."

Een belangrijk thema in zijn plan is de bouw van nieuwe batterijparken. Die zijn volgens de klimaatminister nodig voor de opslag van groene energie, zodat er ook energie is als het niet waait of als de zon niet schijnt. Daarvoor wil hij afspraken maken met provincies en netbeheerders over de spreiding van grote batterijen.

Paar factoren groter

Daar komt het bedrijf GigaStorage om de hoek kijken, dat al enkele van dit soort batterijen in Nederland heeft gebouwd. De GigaBuffalo is de grootste en staat in Lelystad. Energieleverancier Eneco huurt deze batterij. "We kunnen hiermee 5.000 huishoudens van stroom voorzien", vertelt Lars Rupert van GigaStorage.

Volgens berekeningen heeft de landelijke netbeheerder Tennet in 2030 9 tot 11 gigawatt aan batterijen nodig. "Dan heb je het over een stuk of 20 parken van 15 voetbalvelden groot. Dat is een paar factoren groter dan deze GigaBuffalo. Daarom is het goed dat er nu locaties worden gezocht en afspraken met provincies worden gemaakt."

'Erg zonde'

Maar dat kan nog problemen opleveren, zegt hij erbij. "Nu zijn dit soort grote batterijen niet zo rendabel en dat komt door de hoge nettarieven. Dat is de reden dat Eneco niet in Nederland, maar in België een nieuwe batterij aan het bouwen is." 'Erg zonde', noemt hij dat. Hij vindt dat er haast geboden is.

"Het ontwikkelen van een grote batterij van 50 megawatt kost 3 tot 4 jaar, dus we hebben nog maar weinig tijd tot aan 2030 om aan de behoefte te voldoen. Uiteindelijk zullen alle netgebruikers daarvan profiteren", zegt hij. "Met een batterij gebruik je het stroomnet veel efficiënter, waardoor de kosten omlaag gaan."

Verduurzaming van industrie

Jetten wil ook inzetten op betere infrastructuur voor waterstof. "Waterstof gaan we vooral inzetten voor de verduurzaming van de industrie. Daarom krijgt deze infrastructuur prioriteit bij de aanleg en vergunningverlening."

Dat houdt onder meer in dat er meer elektrolysers, die nodig zijn voor de waterstofproductie, en extra hoogspanningslijnen moeten komen. "De hoogspanningslijnen zijn nodig voor de nieuwe duurzame energiecentrales." Er zijn nu 21 plekken aangewezen voor deze energiecentrales.

Keuzes maken

Faiza Ouhlasen van Greenpeace staat niet helemaal achter de plannen voor het inzetten op groene waterstof. Dat is een duurzame energiebron die wordt geproduceerd uit hernieuwbare bronnen, zoals wind- of zonne-energie.

"We moeten geen groene waterstof willen stoppen in industrie die in de basis fossiel is en blijft, zoals raffinaderijen en de kunstmestindustrie. Daar is zoveel waterstof voor nodig, dat kunnen we in eigen land helemaal niet maken." Wat ontbreekt zijn keuzes, zegt ze. "Welke industrie willen we in Nederland nog gaan behouden?"

Belangrijke stap richting verduurzaming

"Als wij een groot deel van de zware industrie gaan voorzien van groene waterstof dan halen we alleen maar de fossiele randjes van de industrie af en verduurzamen we niet echt", vult ze aan.

Toch vindt Ouhlasen de plannen van Jetten een 'ontzettend belangrijke stap richting de verduurzaming van Nederland'. "Groene waterstof is groene brandstof die we moeten inzetten als de wind niet waait, of de zon niet schijnt. We gaan straks rijden met stroom, maar bij uitzondering zullen we groene waterstof ook als brandstof kunnen gebruiken."

Jetten: tekort aan groene waterstof

Jetten is het deels eens met de kritiek van Greenpeace. "Zeker in de eerste jaren zal er een tekort zijn aan groene waterstof. Dus we moeten goed kijken waar we het inzetten", erkent hij. Maar hij wil bedrijven groene waterstof niet ontnemen. "Het is vooral aan bedrijven hoe zij kunnen verduurzamen."

Hij noemt de zware industrie juist als een plek 'waar we met de groene waterstof naartoe moeten'. "Daar is het namelijk moeilijker om te verduurzamen met alleen elektriciteit."