Door de aanhoudende hoge inflatie lijkt een recessie inmiddels bijna onvermijdelijk. Maar wat gaan we voor die tijd merken en komt er nog extra steun vanuit de overheid? Financieel journalist Martin Visser legt het uit.

1. Is een recessie inmiddels onvermijdelijk?

"Ja, banken en economen zijn het er wel over eens dat het gaat gebeuren. Niet alleen in Nederland, maar ook in de rest van de Europese Unie en in Amerika. De vraag is hoe diep die recessie gaat zijn. De meeste economen gaan nu uit van een milde recessie."

"Je ziet het wel steeds opschuiven. Een halfjaar geleden dachten we nog dat de inflatie tijdelijk zou zijn, maar dat blijkt ook niet zo te zijn. De hoge prijzen zullen ooit wel weer gaan dalen, maar voorlopig nog niet. Mensen zijn niet alleen meer aan het opletten in de supermarkt, maar zijn ook voorzichtiger met het doen van grote aankopen."

2. Wat gaat de 'gewone' Nederlander de komende tijd merken van de recessie?

"Het bijzondere aan deze situatie is dat de werkloosheid heel laag is. Economen verwachten daardoor niet dat veel werknemers hun baan zullen verliezen. Maar mensen zullen het wel nog meer gaan merken in de portemonnee, omdat ze door de hoge prijzen steeds minder te besteden hebben."

"Het is een soort ongeluk in slow motion, want je merkt bijvoorbeeld wat van de stijgende energieprijzen als je contract wordt vernieuwd. Dan heb je ineens te maken met veel hogere kosten en het enige wat je dan kunt doen is minder gas en energie verbruiken. Maar vooral voor minima komt dat hard aan."

3. Komt er meer gerichte steun van de overheid voor bepaalde groepen, zoals minima?

"Er wordt gepleit voor een sociaal plan, waarbij het kabinet afspraken maakt met vakbonden en werkgevers over een mogelijke verhoging van de lonen of verlaging van de belastingen. Die partijen zouden de lasten dan kunnen verdelen, zodat de burger wat ontzien wordt."

"Wanneer zo'n akkoord er komt en wat er dan in staat is nog onduidelijk, maar het lijkt mij onvermijdelijk dat er meer steun komt. Dat kost alleen wel veel geld, dus het kabinet zal gaan kijken of ze met gerichtere maatregelen kunnen komen. Die moeten dan specifiek zorgen voor lagere lasten of meer inkomen van kwetsbare groepen. Maar dat is lastig te organiseren, dus kan nog lang duren."

4. Hoeveel invloed hebben de onzekerheid over de gastoevoer en de hoge energieprijzen op onze economische situatie?

"De inflatie wordt nog steeds voor een groot deel veroorzaakt door de hoge energieprijzen, dus daar zijn we erg van afhankelijk. Het is goed dat de Nord Stream weer gewoon open is, maar daarmee zijn de problemen nog niet opgelost."

"Zo lang de spanningen aanhouden blijven de gasprijzen hoog, en dat betekent dat de gevolgen voor de economie voorlopig nog voelbaar zijn. Je weet nooit wat Poetins volgende stap zal zijn. En als blijkt dat we deze winter toch niet voldoende gas hebben en we grote bedrijven onvrijwillig moeten afsluiten, dan knijp je daarmee de economie af."

5. Morgen komen EU-ministers samen voor het plan om 15 procent minder gas te verbruiken. Wat verwacht je?

"Ik denk dat de bijeenkomst van morgen belangrijk is om de saamhorigheid in Europa te bewaren. Je ziet nu hoe groot de economische macht van Poetin is. Hij kan zo de duimschroeven bij ons aandraaien. Ik ben benieuwd wat er gebeurt qua politieke spanningen als de gaskraan verder dichtgaat."

"Alle Europese landen staan nu onder druk om hun gasvoorraden aan te vullen. Als deze winter blijkt dat dat niet is gelukt, dan nemen de spanningen toe. Hoe gaan we dan om met tekorten? Daar hopen ze op de top al afspraken over te maken, want de vraag is hoe solidair we zijn als het straks echt foute boel is. Dan moeten er pijnlijke keuzes worden gemaakt, en komt er ook meer druk op het opendraaien van de gaskraan in Groningen."

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.