Kink in de kabel: mondkapjes, jassen en handschoenen zijn er genoeg, maar zorgpersoneel ervaart schaarste

Het was een ongelooflijke bron van zorg dit voorjaar: de voorraden van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals mondmaskers, handschoenen en jassen in de zorg. Vermoedelijk raakten veel mensen besmet doordat ze onvoldoende waren beschermd. Hoe is dat nu?

Vol trots loopt hij door het pakhuis langs vele rijen pallets met daarop de ene na de andere doos vol brillen, mondmaskers, jassen, handschoenen en schorten. "Er zijn nog nooit zoveel beschermingsmiddelen in Nederland geweest als nu", zegt Alex van der Putten van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH). Deze locatie - de plek mogen we niet onthullen - is één van de in totaal negen pakhuizen in ons land.

Zelf verantwoordelijk

Het LCH werd dit voorjaar in een paar weken tijd uit de grond gestampt. Het ging helemaal niet goed met de voorraden in de ziekenhuizen, terwijl corona oplaaide. Daarom sloegen de overheid, zorgorganisaties en de leveranciers de handen ineen en werd het LCH opgericht. En nog steeds kan het LCH persoonlijke beschermingsmiddelen leveren aan zorginstellingen.

Maar het is wel bedoeld als een noodlijn, vertelt Van der Putten. Werkgevers in de zorg zijn zelf verantwoordelijk voor hun inkoop. "Als het echt niet lukt, kunnen instellingen hier bestellen. Doel is dat niemand onbeschermd zorg hoeft te leveren."

Tweede golf

Het ministerie van VWS heeft verschillende scenario's laten doorrekenen voor wat betreft de voorraden. Er zijn voor de tweede golf voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen voor de zorg beschikbaar, zowel bij regulier als preventief verbruik, laat minister Tamara van Ark weten.

"Zorgmedewerkers moeten kunnen rekenen op de persoonlijke beschermingsmiddelen die zij nodig hebben om hun werk veilig te kunnen doen. Er zijn de afgelopen periode enorm veel beschermingsmiddelen ingekocht", stelt de minister. "We blijven naast de reguliere inkoop door zorginstellingen, inzetten op voldoende noodvoorraad van beschermingsmiddelen bij het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) en productie in Nederland.

'Wees niet terughoudend'

Er is dus voldoende voorraad. Toch blijkt uit twee recente peilingen van beroepsverenigingen V&VN en NU'91 dat verzorgenden en verpleegkundigen wel degelijk tekorten ervaren als het gaat om persoonlijke beschermingsmiddelen. In een enquete van V&VN onder meer dan 12.000 verzorgenden en verpleegkundigen gaf 80 procent aan dat de voorraad aan beschermingsmiddelen voldoende was. Opvallend is dat in de thuiszorg en in de verpleeghuiszorg een kwart van de bevraagde verzorgenden en verpleegkundigen tekorten ervaart. Meest genoemd: mondmaskers en handschoenen.

Hoe kan het dat de schappen uitpuilen met mondmaskers en jassen, terwijl de werkvloer dat niet altijd zo ervaart? Hans Buijing, directeur van Zorgthuisnl, de branchevereniging van ondernemers in de thuiszorg, erkent dat er licht zit tussen wat de voorraden zijn en wat werknemers ervaren. "Er moet bewustzijn komen bij zorgaanbieders en bij medewerkers: er is geen schaarste, wees niet terughoudend."

Ruimhartig

Hans Buijing ziet ook problemen in de logistiek, in de aanvoer van de middelen naar het personeel. "Het is leuk dat het allemaal in het pakhuis ligt, maar het moet natuurlijk wel op de werkvloer terecht komen." Volgens Buijing zou LCH veel ruimhartiger moeten zijn in het toebedelen van persoonlijke beschermingsmiddelen aan zorgorganisaties. "LCH levert steeds een werkvoorraad van tien dagen. Onnodig hamsteren mag niet. Maar zo'n voorraad is er snel doorheen."

Buijing zou graag zien dat instellingen bij LCH voor een langere periode kunnen bestellen, denk aan een maand. Ook zou het goed zijn als het niet alleen om noodvoorraden gaat. Hij ziet namelijk dat kleine organisaties het lastig kunnen hebben om elders hun voorraden in te kopen. "Als je een kleine club bent en je wilt bijvoorbeeld maar tienduizend maskers bestellen, kom je er vaak niet eens tussen bij gewone leveranciers."