radio LIVE
meer NPO start

Kabinet wil dat gemeenten 5600 extra plekken beschikbaar stellen aan asielzoekers, 'maar kom nu eerst eens met langetermijnplan'

Kabinet wil dat gemeenten 5600 extra plekken beschikbaar stellen aan asielzoekers, 'maar kom nu eerst eens met langetermijnplan'
Burgemeester Ryan Palmen van Horst aan de Maas
Bron: EenVandaag

De ene crisisopvang sluit en een paar kilometer verderop opent een andere. Niet logisch, gezien de kabinetsoproep voor extra plekken. Maar volgens de Limburgse burgemeester Palmen wel het gevolg van een gebrek aan langetermijnvisie bij het kabinet.

"Ik had gehoopt dat het kabinet al met een plan kwam. Deze situatie is niet houdbaar", zegt burgemeester Ryan Palmen van Horst aan de Maas.

De ene opvang sluit, de andere opent

Met man en macht stampt Palmens gemeente een nieuwe opvang uit de grond omdat de crisisopvang een paar kilometer verderop sluit. Dit vanwege afspraken met de bewoners en omdat de gymzaal, waarin de crisisopvang was opgezet, weer in gebruik genomen moet worden.

De burgemeester vreest dat als hij zich niet aan die afspraken houdt, het draagvlak bij bewoners voor het opvangen van vluchtelingen zal afnemen. Dus opent vandaag een nieuwe opvang voor 150 asielzoekers op een evenemententerrein een paar kilometer verderop. Echt logisch is het niet, geeft Palmen toe.

Bekijk ook

'Dat had je eerder kunnen weten'

"We gaven gehoor aan de eerste oproep van het kabinet door in Grubbenvorst (onderdeel van gemeente Horst aan de Maas, red.) voor 2 weken 150 mensen op te vangen. Terwijl we dat aan het realiseren waren, kwam er vanuit het kabinet een oproep om nog eens 225 mensen per veiligheidsregio op te vangen."

Dat doet de gemeente nu op het evenemententerrein. "Terwijl we dat aan het opbouwen zijn, komt er nog eens een verzoek voor 225 asielzoekers. Dan denk ik: dat had je ook wel eerder kunnen weten", zegt de VVD-burgemeester. Hij roept het kabinet op om snel met een langetermijnplan te komen.

Nieuwe crisisopvanglocatie gemeente Horst aan de Maas
Bron: EenVandaag
Nieuwe crisisopvanglocatie gemeente Horst aan de Maas

Kabinet voert druk verder op

Het kabinet roept de veiligheidsregio's op nog eens met 5.600 crisisnoodopvangplekken te komen. Die plekken komen bovenop de 5.500 extra crisisopvangplekken die eerder gevraagd werden, waarvan er nu 5.000 gerealiseerd zijn.

De druk op gemeenten wordt verder opgevoerd door ze te dwingen overheidsgebouwen aan te wijzen als opvanglocatie als ze blijven weigeren.

'Geen rijkspand ongemoeid'

Een pijnlijke, maar noodzakelijke manier om op korte termijn meer opvangplekken te realiseren wat woordvoerder van Vluchtelingenwerk Martijn van der Linden betreft.

"Wij vinden dat zolang er mensen in tenten en sporthallen moeten slapen geen leegstaand rijkspand ongemoeid mag blijven. Kabinet kan zich nu niet meer achter gemeenten verschuilen en moet nu vol gas geven. Er staan genoeg kazernes, gevangenissen, kantoorpanden leeg die nu gebruikt kunnen worden."

Opbouwen nieuwe crisisopvanglocatie in gemeente Horst aan de maas
Bron: EenVandaag
Opbouwen nieuwe crisisopvanglocatie in gemeente Horst aan de Maas

Bekijk ook

Van locatie naar locatie

Intussen merkt burgemeester Palmen dat het vinden van een goede plek steeds lastiger begint te worden. Het draagvlak in zijn gemeente is groot maar ziet hij ook afnemen. Iets waar we voor moeten waken wat hem betreft.

De vluchtelingen die op het evenemententerrein komen, worden opgevangen in woonunits. Zij komen uit een andere opvang in Maashorst. "We slepen nu mensen van locatie naar locatie omdat we het met alle gemeenten niet rondkrijgen."

Eisen om draagvlak vast te houden

De vluchtelingen die voor 2,5 maanden naar de gemeente Horst aan de Maas komen, zijn vluchtelingen uit onder andere Syrië en Afghanistan. Maar, de opvang van alleenstaande mannelijke asielzoekers, dat zag de burgemeester niet zo zitten.

"Om het draagvlak in de omgeving vast te houden hebben we als gemeente de eis gesteld geen 150 alleenstaande mannen op te vangen. We willen een evenwichtig samengestelde groep met vooral families", zegt hij.

Vluchtelingen vertrekken met de bus vanuit de oude opvanglocatie in Grubbenvorst
Bron: EenVandaag
Vluchtelingen vertrekken met de bus vanuit de oude opvanglocatie in Grubbenvorst

'Hier wordt al jaren voor gewaarschuwd'

Vluchtelingenwerk snapt de frustratie vanuit gemeenten goed. "Zij wijzen er terecht op dat deze opvangcrisis niet het gevolg is van een vluchtelingencrisis, maar van politieke keuzes waardoor het asielsysteem al jaren in permanente staat van crisis verkeert", zegt een woordvoerder.

"Dit is geen kwestie van overmacht, waardoor het kabinet is overvallen. Hier wordt al jaren voor gewaarschuwd." Palmen onderschrijft dat: "Ik had gehoopt dat het kabinet al met een plan kwam. Deze situatie is niet houdbaar. Het kabinet moet het óf beter regelen, óf ze moeten zorgen dat er minder mensen komen zodat je de mensen die hier zijn op een humanere manier kan opvangen."

Bekijk de tv-reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Geef je bus een nieuwe klus': hulporganisaties zamelen bestelbusjes die hier nu 'verboden' zijn in voor Oekraïne

'Geef je bus een nieuwe klus': hulporganisaties zamelen bestelbusjes die hier nu 'verboden' zijn in voor Oekraïne
Farid Berikov van Eyes on Ukraine bij het dieselbusje van stukadoor Eric Raus
Bron: EenVandaag

Wat te doen met al die bestelbusjes die vanaf vandaag sommige binnensteden niet meer in mogen? Twee hulporganisaties hebben wel een idee: ze zamelen de voertuigen in voor Oekraïne, waar het leger ze goed kan gebruiken. "Van levensbelang aan het front."

In dertien gemeenten geldt per 1 januari 2025 een zero-emissiezone voor vrachtwagens en bestelbusjes op benzine of diesel: daar zijn alleen nog voertuigen die elektrisch of op waterstof rijden in het centrum toegestaan. Maar waar moeten 'afgedankte' busjes nu heen?

'Rijdt nog als een zonnetje'

Ook in Amsterdam is vandaag de zero-emissiezone ingevoerd dat betekent dat stukadoor Eric Raus niet meer overal in de stad mag komen met zijn rode dieselbusje. "Terwijl hij nog als een zonnetje rijdt. Ik heb mijn busje goed verzorgd door de jaren heen."

Toch maar naar de sloop brengen? Eric peinst er niet over: hij overhandigt zijn busje aan hulporganisatie Eyes on Ukraine. Die heeft samen met Protect Ukraine inmiddels al zo'n 150 voertuigen ingezameld voor het land dat in oorlog is met Rusland.

Bekijk ook

Busjes niet 'werkloos' laten staan

Nu richten ze zich op het inzamelen van bestelbusjes die door de strengere regels afgedankt worden. "Geef je bus een nieuwe klus", zegt Farid Berikov van Eyes on Ukraine. De actie loopt volgens hem tot nu toe redelijk goed: "We hebben al meer dan tien wagens ingezameld."

De hulporganisaties benadrukken dat het erg zonde zou zijn om de voertuigen hier 'werkloos' te laten staan of zelfs te slopen terwijl ze aan het front in Oekraïne letterlijk van levensbelang zijn.

Schakelen en remmen

De ingezamelde voertuigen worden namelijk gebruikt om gewonden van het front naar (veld)hospitalen te brengen, troepen te bevoorraden of burgers te evacueren uit oorlogsgebied.

De eigenaren krijgen een vriendenprijsje voor hun busje of de sloopwaarde wordt vergoed, al mag gratis doneren natuurlijk altijd. Berikov: "Schade maakt niet uit, zolang de wagen motorisch maar goed is: je moet kunnen schakelen en remmen."

Bekijk ook

Rusland als grote buurman

Dat zit met je dieselbusje van stukadoor Eric dus wel goed. "Ik ben er van de zomer nog naar Finland mee gereden." De motivatie om zijn wagen aan Oekraïne te schenken is dan ook niet geheel toevallig: zijn moeder is Fins.

"Er is daar door de geschiedenis een paraatheid voor Rusland, de grote buurman die ze niet vertrouwen", legt hij uit. "Ik heb van mijn grootouders de hele historie van verhalen over de strijd tegen de Russen gehoord."

Zelf naar Oekraïne?

"Het idee dat de mensen in Oekraïne nu gewoon de strijd leveren die mijn oma ook geleverd heeft", gaat Eric verder. "Ik denk dat dat voor mij misschien een extra zetje is geweest om niet mijn auto te laten slopen, maar naar Oekraïne te rijden."

Hij is namelijk van plan om zijn dieselbusje hoogstpersoonlijk af te leveren. "Ik ben gewoon benieuwd aan wie ik het geef. Je leert daar mensen kennen, zij vertellen hun verhalen en die kan ik hier dan weer vertellen."

Bekijk ook

Band opbouwen belangrijk

Het opbouwen van zo'n band is erg belangrijk, weet Berikov van Eyes on Ukraine. Dit soort mond-op-mond-'reclame' zorgt er volgens hem namelijk voor dat anderen ook horen over de noodzaak om de Oekraïners te blijven ondersteunen met middelen, zoals voertuigen.

En zo komen er meer busjes binnen, hoopt hij. Met die van Eric zijn de hulporganisaties in ieder geval erg blij. "Hier kan je van alles in vervoeren", constateert Berikov tevreden. "En ook voorwielaandrijving, mooi. Goed voor de modder en de sneeuw daar."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Annemieke en Carla missen de nuance in het publieke debat: 'Als mensen escaleren, luisteren ze niet meer'

Annemieke en Carla missen de nuance in het publieke debat: 'Als mensen escaleren, luisteren ze niet meer'
Annemieke ter Horst-Rikkers en Carla Fase storen zich aan de polarisatie
Bron: EenVandaag

Wie naar Den Haag, de media of op het internet kijkt ziet een gepolariseerd debat: je bent voor of tegen, iets is goed of fout. Maar er zijn ook mensen die zich minder uitspreken, en zich storen aan de harde toon. Zij horen bij de zwijgende meerderheid.

Het gaat de laatste tijd vaak over polarisatie in de samenleving. De toon van het publieke debat verhardt, in ieder geval in politiek Den Haag en op social media. Een grote groep minder schreeuwerige Nederlanders kan zich daardoor minder gezien voelen. Annemieke en Carla horen bij die groep.

Bekijk ook

'Vermijd sommige onderwerpen'

Annemieke ter Horst-Rikkers ergert zich aan de extreme geluiden in de samenleving. Ze vindt het vooral vervelend dat er veel geroepen wordt, zonder iets eerst te controleren. "Mensen denken alleen met hun onderbuik", vertelt ze.

Ze vindt het soms moeilijk om zich uit te spreken. Met sommige vrienden vermijdt ze dan ook bepaalde onderwerpen. Ze gaat nog steeds om met mensen die niet dezelfde mening delen. "Maar soms vind ik dat wel heel lastig", zegt ze. "Bij hele goede vrienden van ons moesten we het woord corona niet laten vallen." Dit alles om ruzie te voorkomen.

Het 'stille' midden

De ene keer wordt het de zwijgende meerderheid genoemd, een andere keer de middengroep: mensen die zich een beetje onttrekken aan het soms heftige publieke debat. Dat dit 'stille' midden moeilijk te bepalen is, weet universitair hoofddocent aan de TU Delft Niek Mouter.

Hij ontwikkelde een methode om de standpunten van burgers over het overheidsbeleid te meten: de Participatieve Waarde Evaluatie (PWE). Daarmee doet hij onderzoek naar de overtuigingen in de maatschappij.

Bekijk ook

Per onderwerp verschillend

"Er zijn mensen die op onderwerp A een hele uitgesproken mening hebben, en op onderwerp B bij het 'stille' midden horen", vertelt Mouter. "De mensen die maar naar één kant in een vraagstuk kunnen kijken, noemen we vaak ook wel de polen."

"En de mensen die wel verschillende argumenten meenemen, dat noemen dan weer de middengroep", legt de onderzoeker uit. "We weten dus niet op voorhand bij welke groep iemand hoort."

X-account verwijderd

Door alle discussies die X worden gevoerd besloot Annemieke haar account te verwijderen. "Iedereen kan daarop plaatsen wat ze willen. Je hoeft geen brief meer te schrijven, je hoeft niet naar de postbus te lopen. Het is heel makkelijk om online haatdragende dingen te plaatsen."

Reden voor haar dus om het online platform te verlaten. Zelf geeft ze aan bij het 'stille' midden te horen: "Ik ga niet met hoofdletters op Twitter of Facebook schrijven hoe ik erover denk."

Bekijk ook

'Wat heb je eraan?'

Mouter ziet meer mensen als Annemieke terug in zijn onderzoek. "Kijk je bijvoorbeeld naar X, dan zie je inderdaad weinig mensen met een genuanceerd standpunt. Dan kun je het gevoel krijgen dat die groepen mensen met een ongenuanceerd standpunt, heel groot zijn."

"De mensen die een genuanceerde mening hebben, die zie je minder op televisie en ook veel minder op sociale media. Zij hebben er namelijk geen enorm belang bij om hun mening openlijk en wijdverspreid te tonen", legt hij uit. "Wat hebben ze eraan? Bovendien kost het ook moeite: je moet er tijd in steken om je mening ergens te plaatsen, en dan krijg je er ook nog eens reacties op."

Grotere prikkel

Omdat de uitgesproken groep graag ziet dat er iets verandert in de maatschappij hebben zij een een grotere prikkel om hun mening te verkondigen, gaat de onderzoeker verder.

"Zij hebben er daarom veel minder moeite mee om bijvoorbeeld tijd te steken in het reageren op anderen." Mouter denkt overigens niet dat de groep met een uitgesproken mening het grootst is.

60 tot 80 procent

Het is volgens hem 'van alle tijden dat mensen het idee hebben dat de groepen aan de polen van het debat groter lijken dan dat ze in werkelijkheid zijn',. Hoe groot de groep van het 'stille' midden precies is, kan per onderwerp verschillen, vertelt hij.

"Als het om lokale, concrete onderwerpen gaat, is die groep kleiner. Gaat het om een landelijk onderwerp en is het abstracter, dan is die groep veel groter. Geschat wordt dat de middengroep over het algemeen 60 procent tot 80 procent van de mensen bevat."

Bekijk ook

Schreeuwende politici

"Hoe er nu geschreeuwd wordt door politici en mensen online, dat is gewoon schokkend", vertelt Annemieke. Ze geeft aan zich niet prettig te voelen bij mensen die anderen op een vaak negatieve manier aankijken. Dan is ze liever stil.

Ze vindt dat politici het verkeerde voorbeeld geven. "Het begon al met Rutte en het normaal doen." Maar of mensen zich écht laten inspireren door de toon van politici is lastig vast te stellen, omdat je dit per individueel geval moet bekijken, zegt universitair hoofddocent Mouter.

'Probeert escalatie voorkomen'

Ook Carla Fase vindt dat meningen extremer worden en ziet de tolerantie in de samenleving afnemen. "Ik probeer er zelf niet aan mee te doen, want dan ga ik hetzelfde gedrag vertonen dat ik bij de ander heel vervelend vind", vertelt ze.

Ze voorkomt veel liever een escalatie tussen twee groepen dan dat ze haar eigen mening gaat geven. "Ik probeer altijd te voorkomen dat het escaleert. Omdat ik merk dat als mensen al aan het escaleren zijn, ze eigenlijk al niet meer in staat zijn om te luisteren." Carla zoekt dan een moment om met ze in gesprek te gaan.

Bekijk ook

'Ik heb best veel te zeggen'

Carla vindt het jammer dat er in het nieuws vooral aandacht lijkt te zijn voor mensen die veel om aandacht schreeuwen. "Dat mensen die het ook vet ingewikkeld hebben maar dat niet op die manier uiten, geweld gebruiken of de wet overtreden door op de snelweg te gaan zitten, niet gehoord worden."

Het is niet dat ze geen meningen heeft, benadrukt ze. "Ik denk dat ik best veel te zeggen heb omdat ik veel heb gezien in het onderwijs." Carla was leraar in het speciaal onderwijs, waar ze veel werkte met kinderen met gedragsproblemen.

Van politiek vervreemden

Ze ziet dat er veel in de maatschappij gebeurt, maar dat daar niet naar geluisterd wordt. "Ik wil dus niet op de snelweg staan, maar ik wil dat beleidsmakers naar me luisteren."

"Het gebeurt nog te vaak dat een uitgesproken groep te veel wordt gehoord", vindt ze. Het gevolg daarvan is dat mensen uit de 'stille' middengroep zich vervreemd gaan voelen van de politiek, zegt onderzoeker Mouter.

Constructieve gesprekken

"Het is belangrijk dat de politiek daarom nieuwsgierig blijft naar de voorkeuren en de waarden van het 'stille' midden", zegt hij. "Als je weet wat zich afspeelt in deze groep, kun je daar als beleidsmaker op reageren door je beleid wat aan te passen of het beter toe te lichten."

Het betrekken van het 'stille' midden heeft een groot voordeel, weet de universitair hoofddocent. Deze groep kan volgens hem namelijk zorgen voor minder felle en meer constructieve gesprekken. "De wat meer gepolariseerde groepen willen namelijk wel rekening houden met de middengroep", benadrukt hij tot slot.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant